1. Oyun terapisi nedir?
Çocuklar yaşadıkları korkular, problemler ve travmalar konusunda kendilerini yetişkinler gibi konuşarak ifade edemezler. Bu nedenle yetişkinlerde uygulanan konuşma terapileri ve danışmanlıklar çocuklarda uygulanamaz. Bu noktada ise çocukların kendilerini doğal yollarla dışavurması sağlayabilmek için devreye oyun terapisi giriyor. Biliyorsun ki çocukların en iyi yaptıkları şeylerden biri oyun oynamak.
Peki oyun terapisi nasıl yapılır?
Oyun terapisi, çocukların kelimeler yerine oyun ve oyuncaklarla kendilerini ve ihtiyaçlarını ifade edebilmeleri üzerine kurulu olan özel bir terapi türü. Bu yöntemle, tıpkı yetişkinlerin terapi sırasında problemlerini konuşarak anlattığı gibi çocukların da kendilerini oyunlar yoluyla ifade etmeleri amaçlanır. Otizmli çocukların duygusal gelişimleri ve kendilerini ifade etmelerini sağlamakta da oldukça etkili.
Otizmli çocuklar için faydalı bir yazımızı da buraya bırakalım: Otizmli Çocuğun Konuşma Potansiyeli ve Tuvalet Eğitimi!
2. Filial terapi nedir?
Oyun terapisi çeşitlerinden biri olan Filial, Latin kökenli bir kelime olup "evlat" anlamına geliyor. Filial oyun terapisine; anne, baba ve çocuk arasındaki ilişkiyle ilgili olan, oyun ve aile terapisinin birleştiği bir psiko-eğitim şekli diyebiliriz.
Hiç kimse anne ve baba olabilme yetenekleriyle doğmadığı için bu alandaki bilgi ve beceriler zamanla ihtiyaç haline geliyor. Filial terapi tam olarak bunu sağlıyor ve ailelerin çocukla olan iletişimini güçlendiyor. Bu sebeplerle hem normal gelişim gösteren hem de duygusal ve davranışsal gelişimlerinde güçlük yaşayan çocuklar için kullanılan bir terapi yöntemi.
Son yıllarda oldukça yaygınlaşan filial oyun terapisi, 3-10 yaş arasındaki çocukların sorunlarını azaltmakta ve aile içi ilişkiyi güçlendirmekte oldukça etkili. Filial terapinin hedeflerine bakacak olursak:
- Sorunları kaynağına inip ortadan kaldırmak,
- Anne ve babanın çocukla arasında olan iletişimi güçlendirmek ve çocuğun psikolojik gelişimini anlamalarını sağlamak,
- Ebeveynlerin ve çocukların sorunlarla başa çıkma ve problem çözme becerilerini arttırmak.
Keyifli vakit geçirin: Çocuğunun Hayal Gücünü Geliştirmek İçin Yapabileceğin 27 Şey
3. Deneyimsel oyun terapisi
Deneyimsel oyun terapisi genellikle 2-11 yaş aralığındaki çocukların yararlanabildiği bir terapi yöntemi. Alt sınır olarak kabul edilen 2 yaş, gelişimsel olarak çocukların sembolik oyun oynamaya başlayabildikleri bir dönem. Sembolik oyunlar, çocuklarda "-mış gibi yapmak" eylemi üzerine kurulu genel oyunlara verilen bir ad. Bu tarz oyunlarda çocuklar, düşünce ya da davranışlarını, başka objeler veya insanlar üzerinden yansıtırlar. Çocuklar kendilerini sözlü olarak ifade etme evresine geçmeden sembolik oyunlar oynamaya başladığında, deneyimsel oyun terapisi uygulanabilir.
Alanında uzman olan bir terapist, çocuğa güvenli bir ortam hazırlayarak onu oyun oynaması için cesaretlendirir. Oyunun içerik ve senaryosu, hangi oyuncakla oynanacağı gibi durumlar tamamen çocuğun isteğine bırakılır. Çocuk bu şekilde, duygusal sorununa en uygun oyuncakları kendisi seçmiş olur.
Terapist çocuğun oyununa katılarak, ona hiçbir sınırlamada bulunmadan eşlik eder ve sürecin gözlemleyicisi olur. Böylece çocuk, kendisi için zor olan şeyleri, sorunlarını ve deneyimlerini yeniden yaşayarak terapistin yardımıyla bu sorunlarla baş etme becerilerini geliştirme imkanı bulur. Çocuk günden güne oyun içinde güçlenip cesaretlenerek duygusal sorunlarına karşı rahatlama yaşar ve iyileşme süreci bu şekilde devam eder.
4. Oyun terapisi ne işe yarar?
Oyun terapisi eğitiminde, çocukların kendi içlerinde mücadele ettikleri duygusal deneyimlerini yansıtmalarını sağlayacak oyunlar oynanır. Oyun terapisinin faydalarına bakalım:
- Çocukların zihinsel ve sosyal becerilerini geliştirir, duygu ve düşüncelerini ifade etmelerini sağlar.
- Çocuklar kendilerine güvenmeyi, iş birliği yapmayı, saygı duymayı, sorumluluk almayı ve bu sorumlulukları yerine getirmeyi öğrenirler.
- Problemlerine çözüm bulmayı, duygularını tanımlamayı ve olumsuz duygularla başa çıkmayı, korkularıyla mücadele etmeyi öğrenirler.
Önemsiz zannettiğin küçük şeyler bile onun karakterini etkileyebilir. Miniğine nasıl davranman gerektiğini öğren: Çocuğunu Kişiliğine Zarar Vermeden Büyütmek İçin Adem Güneş'in Bu Sözlerine Kulak Ver!
5. Oyun terapisi evde nasıl yapılır?
Filial terapiyi öğrenmek ve evde uygulamak isteyen ebeveynler, 2 saat süren oturumlar dahilinde 6 haftalık bir eğitime giriyorlar.
Filial grup eğitimi boyunca her ebeveyn çocuğuyla geçirdiği 30 dakikalık oyun zamanını bir defaya mahsus olmak üzere videoya alıyor. Terapist her hafta birinin videosu üzerinden ebeveynleri yönlendiriyor. Böylelikle ebeveynler oyun terapisi konusunda yetkin bir hale gelip kendileri evde uygulayabiliyorlar. Sen de oyun terapisini evde uygulamak istersen, bu şekilde grup eğitimlerinden faydalanabilirsin.
Burada da çocuğunun ilgisini çekebilecek şahane şeyler var: A’dan Z’ye Eğitici Oyuncak Seçme Rehberi
6. Oyun terapisi kaç seans sürer?
Oyun terapisine devam edilme süresi, çocuğun geçmişte ve bugün yaşadığı durumlara ve travmalara yönelik olarak farklılık gösteriyor. En önemli faktörler, çocuğun gelişimsel olarak hangi dönemde olduğu ve herhangi bir travma söz konusuysa bunu kaç yaşında yaşadığı. Yaşanılan olaydan sonra terapiye ne kadar erken başlanırsa o kadar çabuk sonuç alınıyor ve terapi süresi bir o kadar kısa oluyor.
Genel olarak oyun terapileri haftada bir sıklıkla 45 dakika süreyle yapılıyor. Seansların ne kadar süreceği çocuğun gelişimine bağlı olmakla beraber, en kısa süren oyun terapisi 12 seans.
7. Oyun terapisi oyuncak listesinde neler var?
Oyun terapisi oyuncaklarının ve materyallerinin kullanımının kolay, dayanıklı ve portatif olması gerekir. Çocuklar oyun terapisi odasına girdiklerinde aşağıdaki oyuncaklardan herhangi biriyle oynayabilirler.
| Oyun terapisi oyuncak listesi |
|---|
| Oyuncak ev aletleri ve mobilyalar |
| Mutfak malzemeleri |
| Oyuncak insan ve hayvan figürleri |
| Oyuncak araba, oyuncak tren ve oyuncak uçak |
| Kostüm, aksesuarlar ve ayna |
| Oyun çadırı ve kum havuzu |
| Tamir aletleri |
| Müzik aletleri |
| Kuklalar ve peluş oyuncaklar |
| Parmak boyası, oyun hamuru, kağıt ve boya kalemleri gibi sanatsal etkinlik malzemeleri |
Oyuncak seçiminde yönlendirici olmayan terapist, çocuğun seçimine saygı duyar ve onunla arasında yakın bir bağ kurmak ve güven vermek için birlikte oyun oynar. Bu durum sağlandığındaysa terapi başlar.
Çocuğuna evde oynatabileceğin, pek çok faydalı oyuncak örneğinin yer aldığı yazımıza da bakabilirsin: Çocuğunun Zihinsel Kapasitesini Geliştirecek Zeka Oyuncakları
8. Oyun terapisi hangi problemleri çözebilir?
Oyun terapisi, çocuklarda psikolojik kökenli pek çok duygusal problem için fayda sağlıyor. Oyun terapisinin faydalı olduğu problemlerin neler olduğuna şöyle bir bakalım:
- Boşanma sonrası adaptasyon zorlukları,
- Kardeş kıskançlığı,
- Travmalar ve istismar (fiziksel, duygusal,cinsel),
- Uyku bozukluğu,
- Kaygılar ve korkular (fobiler ve tikler),
- Konuşma bozukluğu ve seçici dilsizlik (sessizlik),
- Ailevi yaşantıdaki değişiklikler (ölüm, taşınma vb.),
- Evlatlık alınma ve edinilme durumları,
- Okula başlama ve uyum sorunları (davranışsal problemler),
- Ders çalışma ve okuma problemleri,
- Kronik sağlık problemleri.
İşine yarayabilir: Okul Fobisini Yenmek İçin 7 Tavsiye!
9. Aileler oyun terapisine katılabilir mi?
Oyun terapisinde anne ve babanın katkısı en önemli unsurlardan biri. Oyun terapisti ve aile arasındaki görüşmeler devam eder ve terapist uygun görürse kimi zaman anne ve babayı hatta çocuğun hayatında etkin bir role sahip olan anneanne, babaanne, dede, teyze ve hala gibi akrabaları da sürece davet edebilir. Terapist gerekli görürse anne ve baba da oyuna dahil edilebilir.
Ayrıca oyun terapisti, ebeveynlere terapi zamanları dışında çocuklarına uygulayabilecekleri tavsiyelerde bulunur.
Miniğinle ilişkini güçlendir: Oyuncu Anne Şermin Yaşar'dan 6 Eğitici Oyun
