4 yaş sendromu nedir?
Aslında 4 yaş sendromu ya da 5 yaş sendromu diye ayrıca anacağımız bir dönemden bahsetmek pek mümkün değil. 4-5 yaş psikolojisi hemen hemen her çocukta aynı ve bizim 4 yaş sendromu belirtileri diye adlandırdığımız birtakım spesifik davranış modelleri, çocukların gelişimsel özelliklerinin yol açtığı şeyler. Peki, 4 yaşındaki ve 5 yaşındaki çocuğun davranışları ve psikolojisi nasıldır, birlikte inceleyelim.
- Bağımsız, kendi başlarına hareket etmek isterler.
- İnatçı ve benmerkezcidirler.
- Kendi cinsel kimliklerinin ve karşı cinsin olduğunun farkına varırlar.
- Yaşıtlarını ve başkalarını sürekli taklit ederler. Başkalarının bakış açılarının farkındadırlar ve bunun değerlendirmesini yapabilirler.
- Yaşıtları sosyalleşir, sembolik oyunlar oynar, oyuncaklarını paylaşırlar.
- Kuralları ve sınırları öğrenebilecek kapasiteye gelmişlerdir.
- Anaokuluna gitmeye hazırdırlar.
- Çok meraklıdırlar, sürekli soru sorar ve konuşurlar.
- Kızgın, saldırgan ve inatçı olabilirler.
- Anne, baba ve anaokulundaki öğretmenlerinin söylediklerini eleştirebilir. Büyüklerine karşı çıkabilir hatta küfür, hakaret ve kötü söz kullanabilirler.
- Çocuklarda yalan söyleme, bu yaşlarda başlar. Yalan söyleyerek anne ve babalarını “Acaba aklımdakileri anlayabiliyor mu?” düşüncesiyle sınarlar.
- Hayali arkadaş edinebilirler. Duygu ve düşüncelerini hayali arkadaşları aracılığıyla ifade edebilirler. Hayalet ve canavar gibi soyut kimlikler de bu yaşlarda hayatlarına girer.
İkinize de çok iyi gelecek: Dörtlük Dörtlük Çocuk Büyütmek için 4 Yaş Oyunları
4 yaş erkek çocuğunun psikolojisi farklı mıdır?
Genel olarak aynı ama 4-5 yaşındaki erkek çocuklarının testosteron hormonlarında büyük oranda artış olur. Özellikle 4 yaşın bitmesiyle artan bu hormonlar, erkek çocuklarında öfke ve saldırganlığa neden olabilir.
4-5 yaş sendromunda çocuğun psikolojisi
Tüm bu “sendrom”lar her çocukta olmayabilir. Çocuk gelişimi açısından geçirilen yaş dönemlerinin yanında, ailenin ve çevrenin etkisi de bu tür bunalımlara veya sendromlara davetiye çıkarabilir.
Genel olarak 4-5 yaş sendromu ya da bunalımı denilen dönem yukarıda da saydığımız gibi çocukların inatçı, “Hayır!” deme sevdalısı olmalarından kaynaklanır.
Anne olarak sen de veya eşin de bir zamanlar tüm sevgine ve bakımına ihtiyaç duyan bebeğinin artık sözünü dinlememesini, hiçe sayılmak olarak yorumlayabilirsiniz.
Başka bir durum da çocukların bu yaşlarda anaokuluna başlamaları. Anaokuluna gitmek, evden ve senden, yani güvenlikli anadan ilk kez uzun süreli kopmak demek. Bu, birçok çocukta ayrılık anksiyetesine neden olabilir.
Ufaklığın anaokuluna uyum sürecini kolaylaştırmak için şöyle bir yazı hazırladık: Çocuğumu Anaokuluna Nasıl Alıştırabilirim?
Çocuğunun hayali arkadaş edinebileceğini söyledik. Sana ve babasına olan öfkesini ya da korkusunu hayali arkadaşı aracılığıyla dışa vurabilir. Mesela evde oynarken vazoyu kırdığında bunu hayali arkadaşının yaptığını söyleyebilir. Bu yaşlarda hayali arkadaş edinmesi normal. İlerleyen dönemlerde geçmezse çocuğunu uzmana götürmen gerekir.
Enerjisini boşaltmasını sağla: Evde Sıkıntıdan Patlayan Çocuklar için 4 Yaş Etkinlikleri
4-5 yaş sendromu nasıl atlatılır?
4 yaş çocuğuna nasıl davranmalı da bu dönem olabildiğince krizsiz atlatılmalı?
- Katı kurallar koyma. Kural koy ama ağır cezalar verme.
- Çocuğunu başka çocuklarla kıyaslama.
- 4 yaş sendromu ile başa çıkmanın en doğal yolu tabii ki sevgi. Çocuğuna sevgini belli et, sadece ağladığı zaman değil; gün içinde de sarıl.
- Öfke krizine girdiğinde sen de bağırıp çağırma. 4 yaş sendromu ağlama krizine yol açabilir, bu atakları sakinlikle bastırmaya çalış.
- Çocuğuna bazı kuralların ve sınırların neden gerekli olduğunu o sakinken anlat. Onun ve başkalarının rahatı için neden her istediğini yapamayacağını örnekler vererek açıkla.
- Anne ve baba olarak tutarlı olun, fikir birliğine varmadığınız konularda çocuğun yanında tartışmayın.
- Eğitici oyunlar ve oyuncaklar, çocukların yaş gruplarına göre hazırlandıkları için bu dönemde çok faydalı.
- Dikkat çekmek amacıyla yaptığı her harekete tepki verme. Bazılarını görmezlikten gel.
- Olumlu davranışlarını ve güzel sözlerini takdir et.
- İşler kontrolünden çıktıysa çocuğunu pedagoga götürebilirsin. Fakat genellikle olumlu ve sevecen bir tutum sergilendiğinde bu dönemler atlatılır. Biraz sabır.
Uzman görüşlerinden yardım al: Akademisyenanne'den Çocuklara Sınır Koymak İçin 4 Şok Yöntemi
Bunlara bayılacaksınız: Oyuncu Anne Şermin Yaşar'dan 6 Eğitici Oyun
Güzel önerilerimiz var: Hep Aynı Oyundan Sıkılan Çocuklar için 5 Yaş Oyunları
