1- Çocuğun hazır mı değil mi?
Klinik Psikolog Pınar Mermer, 18-48 ay aralığının çocuklara tuvalet eğitimi vermek için ideal olduğunu söylüyor. Ancak her çocuğun gelişimi farklı ilerliyor. Öyleyse şu belirtilere bakarak artık bez kullanma süresinin dolmuş olduğunu anlayabilirsin:
- Rahatça, destek almadan yürüyorsa,
- Öğrendiği bazı kelimelerle kendini ifade edebiliyorsa,
- Basit komutları gerçekleştirebiliyorsa,
- Bezi ıslandığında rahatsızlık duyuyor ve senden çıkarmanı istiyorsa,
- Bezi gün içinde en az 2-3 saat kuru kalıyorsa, tuvalet eğitimine başlayabilirsin.
Doğru zamanı kaçırma: Tuvalet Eğitimi Hangi Aylarda Verilmeli?
2- Sen hazır mısın?
Tuvalet eğitimi çocuğunu olduğu kadar seni de yıpratacak. Onun hırçınlaşması, tuvaleti reddetmesi zaman zaman ne yapacağını bilememene yol açacak. Birçok çamaşır çıkacak, dışarı çıkamayacaksın, belki eve misafir davet edemeyeceksin. Tüm bunları göğüsleyecek sabrı kendinde bulmadan eğitime başlamamalısın.
Aslında çocuğuna bu fikri daha erken aşılayabilirsin: E.A.S.Y. Yöntemine Göre 9 Aylıktan 15 Aylığa Tuvalet Eğitimi Nasıl Verilir?
3- Aradaki güven duygusu sağlam olsun
Sütten kesildi, beşikten çıktı ve çocuğunla aranda son bir bağ kaldı. Bez değiştirmek, artık çocuğunun sana olan son bağımlılığı olacak ve bunun sona ermesi onda ayrılık korkusunu tetikleyebilir.
Eğer çocuğuna güven verdiysen bu bağdan kurtulmak onun için zor olmayacak ama aranızdaki güven duygusunun zayıf olduğunu düşünüyorsan, bu duyguyu güçlendirmeden tuvalet eğitimine başlamamalısın! Bu yüzden tuvalet eğitiminde dikkat edilmesi gerekenlerden birinin güven duygusunun sağlamlığı olduğu aklından çıkmasın.
Haydi her ayrıntısına bak: Adım Adım Çocuklarda Tuvalet Eğitimi
4- Çocuğunu başkalarıyla kıyaslama
Kıyas yapmak her çocuk için yıkıcı bir durum. Sen özendirdiğini zannedersin ama bunlar aslında çocuğunun öz güvenini zedeler. Bu yüzden tuvalet eğitimi verirken nelere dikkat etmeliyiz, dersen kesinlikle cevaplardan biri çocuğunun başkalarıyla kıyaslamamak olacaktır. Bu süreçte kesinlikle "Abin/ablan bunu yaptı, arkadaşın şunu yaptı" gibi kıyaslamalarda bulunma!
Buna muhakkak bakmalısın: 5 Kişilik Tipine Göre Çocuklarda Tuvalet Eğitimi Metotları
5- Masallar ve hikayelerle ön hazırlık yap
Çocuğun ona kitap okumandan hoşlanıyorsa, tuvalet eğitimini eğlenceli bir şekilde hikayeleştiren kitapları okumayı denemelisin. Okuduğun hikayedeki karakterin tuvaleti gelsin, bezini bağlamaktan vazgeçsin, tuvaletini tuvalete yapsın ve ellerini de yıkamayı unutmasın! Bu noktada tuvalet eğitimi masalları işine yarayabilir.
Bunlara da bir bak: Bebekler İçin Masal Kitabı Tavsiyeleri!
6. Tuvalet vaktine birlikte karar verin
Yapacakları konusunda söz sahibi olmak çocuğunun hoşuna gidecek. Bu yüzden hangi gün tuvalete gideceğini onunla konuş. Ama süreci uzatma ve gün hakkında devamlı hatırlatmalar yapma.
Tuvalet eğitiminde nelere dikkat edilmeli, konusundaki bir diğer husus ise lazımlıkta geçirilen süre. Lazımlığa oturduğunda tuvaletini yapmıyor ama oyun oynarken yapıyorsa, bu durumdan rahatsız olduğunu dile getirene kadar ona bir şey söyleme. 2.5-3 yaşlarındaki çocuğun, altındaki o sıcak ıslaklıktan ya da doluluktan rahatsızlık duyacaktır, emin ol. Birkaç dakika bekle ve eğer söylemezse sen müdahale et.
Rahatsızlığını söylese de söylemese de ona bu durumun keyifli olmadığını ve isterse lazımlığa gidebileceğini tatlı tatlı anlat.
7- Alıştırma külotlarını az kullan
Alıştırma külotları tuvalet eğitiminde önemli bir yer tutuyor ama Montessori eğitimine göre bu külotlar çocukta altında bez varmış hissi uyandırdığı için sık sık kullanılması önerilmiyor. Bu yüzden Montessori tuvalet eğitiminde alıştırma külotları sadece en başlarda kullanılıyor.
8- Tuvalete kendisi ulaşabilsin
Montessori eğitiminde önemli olan şey, çocuğun her zaman yapabileceklerine kendisinin ulaşmasını sağlamaktır. Nasıl bebek odasında yatağına kendisi yatabiliyor, dolabından eşyaları kendisi alabiliyorsa, tuvaletini yapacağı klozet de boyuna uygun olmalı ve ayakları yere değmeli.
Çocuğunun ayakları oturduğu klozette ayakları yere basmazsa bundan korkabilir. Bu yüzden ya bir lazımlık ya da klozet adaptörü ile birlikte, oraya kolayca erişebileceği bir merdiven kullanmalısın. Bu sayede çocuğunun kendine olan özgüveni artacak.
Önerilerimiz var: Müziklisinden Çantalısına Annelerin En Çok Tercih Ettiği 10 Lazımlık
9- Kararlı ol
Alışkanlığı edinecek kişi çocuğun ama onu etkileyecek ve yönlendirecek kişi sensin. Senin mutsuzluğun, sinirliliğin ona yansır ve olumsuz etkiler. Bu yüzden her daim güler yüzlü olmalı ve onu telkin edici şekilde konuşmalısın.
Tuvalet alışkanlığı kazandırılırken kararsızlığa ve tutarsızlğa yer yok! Çocuğun ilk gün tuvalete gidebilir ama ikinci gün hırçınlaşıp gitmeyebilir, altına yapabilir. Bu gibi durumlarda yılıp altına bezi bağlamamalısın.
Eğitime başladığın anda bezleri, ıslak mendilleri ve alt değiştirmeyle ilgili ne varsa ortadan kaldırmalısın.
Çocuğunu tuvaletini yapmasa bile arada bir lazımlığa oturtmalısın. Orada geçirdiği süreci keyifli hale getirmelisin. Oyuncaklarla oynayarak, hikayeler anlatarak ya da sohbet ederek bu işe giriştiğin takdirde, bir süre sonra bebeğin kendi bile fark etmeden tuvaletini yapmış olacak.
Bebeğine Tuvalet Eğitimi Verirken En Çok İhtiyaç Duyacağın Tuvalet Eğitimi Gereçleri!
10- Kazalara hazırlıklı ol
Bu süreçte bol bol küçük kazalarla kaşılaşacaksın. Yıllardır altında olan beze alışan çocuğun, bu alışkanlığın getirisiyle kendini tutamayabilir. Bu durumlara karşı tepkini korumalı ve güler yüzlü olmalısın.
Eğer sen aşırı tepki verirsen çocuğun bu sefer korkudan ya da sana inat olsun diye yine altına yapabilir. Kızma, sakin ol ve çocuğunun altını temizleyip yola devam et!
11- Abartılı tepkiler verme
Tuvalet eğitiminde yapılmaması gerekenlerden biri de abartılı reaksiyonlar göstermek. Eğer çocuğun lazımlığa tuvaletini yaparsa büyük kahkahalar atma, abartılı övgülerde bulunma ve sakın onu ödüllendirme! Çünkü tuvalet alışkanlığı gelişimin bir parçasıdır, olağanüstü bir durum değil! Bu, Montessori eğitiminin en önemli kurallarından birisi.
Çünkü ödül söz konusu olduğunda çocuğun senden bu abartılı tepkileri görmeye alışabilir, bundan sonra her tuvalette övgü ve ödül görmek isteyebilir, görmediğinde ise tuvalete yapmaktan vazgeçebilir. Ödüllendirmek, beraberinde şartlanmayı getirir.
Özgür Bolat uyarıyor: Çocukları Ödülle Cezalandırmayın!
12- Gece bez bağlama.
Gündüz altında külot varken gece bez olması çocuğunun kafasını karıştırır. Aklından bezin tamamen çıkması için hayatından da çıkması lazım.
Aklında hiçbir soru kalmasın: Tuvalet Eğitimi Sürecinde Annelerin En Çok Sorduğu Sorular ve Cevapları
13- Hijyen kurallarını öğret
Tuvaletle birlikte el yıkama, klozet kapağını kapatma, çöpleri çöp kutusuna atma ve beden temizliğini de öğretmelisin. Bunlar küçük şeyler gibi görünebilir ama aslında zor oturan davranışlardır.
Bu hijyen kurallarını öğretirken kullanacağı her malzemenin onun ulaşabileceği mesafelerde olmasına dikkat etmelisin. Lavaboda ellerini yıkaması için bir merdiven kullanabilir, tuvalet kağıdını erişebileceği noktalara bırakabilirsin. Çünkü Montessori'de çocuğun kendi kendine yetebilmesi gerekli, bu yüzden ihtiyacı olabilecek her şeye yardım olmadan ulaşabilmeli.
Bu da harika bir yöntem: 3 Günde Tuvalet Eğitimi Nasıl Verilir?
