1- Sevgiyi koşullara bağlamak
“Yaramazlık yaparsan seni sevmem!”, “Odanı toplarsan seni seveceğim!” gibi söylemler, çocuğunun sevginin koşullara bağlı olduğunu düşünmesi ve karşılık sevgi gibi bir kavramın olmayacağını düşünmesine neden olur. Yerine getirmesi gereken yükümlülükleri yalnızca sevilmek için yapmaya başlar. Bu da çocuğunun özgüvenini temelden sarsar, sevgisiz büyümesine neden olur.
Bilgin olsun: Çocuk Yetiştirmede Yapılan 10 Kritik Hata
2- Mükemmeliyetçi davranışlar sergilemek
Her aile çocuğunun başarılı olmasını ister. Ancak bu konu, çocukların özgüveni açısından neredeyse pamuk ipliğine bağlı. Eğer çocuğunun başarılı olmasını istiyorsan, ondan beklentin çok yüksekse ve bu isteğin davranışlarına da yansıyorsa, çocuğun bu isteğin altından ezilmeye başlayabilir. Bu davranış yüzünden çocuğun yetersiz, yeteneksiz ve başarısız olduğunu düşünmeye başlayabilir. Bu yüzden zamanla kendine olan güvenini de kaybeder.
Bunun yerine çocuğunu sevecenlikle yönlendirmen, kapasitesine göre başarı hedeflemen daha doğru olacaktır. Bir işe başladığında onu yönlendirmen, püf noktaları vermen ve başarıya giden yolda ona dozunda yardımcı olman özgüveninin sarsılmasını engeller.
3- Kıyaslama yapmak
Çocukların özgüvenini yıkan en büyük olay kesinlikle başka çocuklarla kıyaslanması. “Bak kardeşin senin gibi mi?”, “Sınıf arkadaşlarının karnesi senden daha iyi!”, “Ayşe annesine hep yardım ediyor!”, “Ali derslerine daha çok çalışıyor!” gibi laflarla onu motive ettiğini düşünsen de aslında ona zarar verdiğini bilmelisin.
Kıyas yapman, başkalarının başarıları üzerinden çocuğunu eleştirmen her zaman onun kendine olan güvenini ve çalışma şevkini kırar. Bu sözler çocuğuna zaten yetersiz ve başarısız olduğunu, daha fazlasını yapmasına gerek olmadığını düşündürür. Bu yüzden çocuğunu asla başkalarıyla kıyaslamamalı, onu kendi başarı ve başarısızlıklarıyla değerlendirmelisin.
Yaramaz Çocuğa Nasıl Davranmalı?
4- Alaycı tavırlarla eleştirmek
“Bebek gibi ağlıyorsun!”, “Sanki çok büyüdün!”, “Kaç yaşına geldin, neler yapıyorsun?” gibi laflar kendisini değersiz ve uyumsuz hissetmesine neden olur. Çocuğun ağlıyorsa bir duruma üzülmüştür. Yaşına uygun bir hareket yapmadıysa doğrusunu öğrenmeye ihtiyacı vardır. Çocuğa özgüven kazandırmak için bu gibi durumlarda onunla alay ederek eleştirmek yerine ağlamasının sebebini öğrenmek, yanlış yaptığı durumu kibarca düzeltmek bir seçenek olabilir.
5- Suçluluk duygusuyla hareketlerini düzeltmeye çalışmak
Bir yaramazlık anında, yapılması gereken bir şeyi aksattığında ve bunun gibi durumlarda ona “Sen beni öldüreceksin!”, “Senin yüzünden hasta olacağım!”, “Böyle yaptığın için baban eve geç geliyor!” gibi cümleler söylemek, çocuğun kendine güvenmemesi ve üzücü durumlara hep kendisinin sebep olduğu hissine kapılmasına neden olur.
6- Fikirlerine önem vermemek
Özellikle kendisi ile ilgili konularda çocuğunun fikrine danışmaman ve onun adına karar vermen çocuğunun kendini yetersiz hissetmesine yol açar. İlerleyen zamanlarda bu tutum, çocuğunun pasif kalmasına neden olur. Buna engel olmak için akşam yemeğinde ne yemek istediğini sorman, ona bir kıyafet alırken fikrine danışman faydalı olabilir.
Özgür Bolat Çocuğuna Nasıl Model Olacağını Anlatıyor!
7- Sert görünmek, katı kurallar koymak
Asla aşılmayacak katı kurallarla çocuğunu sınırlandırman, kendi istekleri doğrultusunda hareket etmesini engellemen ve çocuğunun ömrü boyunca böyle davranmasına neden olur. Katı kurallara bağlı yaşayan çocuklar, bu kuralların dışında hareket etmeleri gerektiği zaman kalakalır ve tabiri yerindeyse tutulurlar. Ona elbette bazı sınırlar koyabilirsin ancak bu sınırlar gerektiğinde esnetilebilir olmalı. Şunu unutma, çocuğunu korkutarak başarılı olmasını sağlamak bir noktaya kadar mümkün olabilir.
