Çocuk, duygusal ve fiziksel gelişimi için neler yapması gerektiğinin şemasını içinde taşır
Bir çocuk dünyaya geldiğinde içinde, “sevk hisleri” bulunur. Yani, çocuk duygusal ve fiziksel gelişimi için neler yapması gerektiğinin şemasını içinde taşır. Adem Güneş’in örnekleriyle bu durumu açıklayalım:
Bir bebek sırtüstü yatarken üzerine örtü örtersen, başı, kolları ve ayakları harekete geçer. Bebek, üzerindeki örtüden kurtulmaya çalışır. Bunu başaramadığında da anlamsız sesler (yardım çağrıları) çıkarır veya ağlamaya başlar. Bu davranış, çocuğu boğulmaya karşı koruyan sevk hislerinden kaynaklanır.
Eğer bebeğin başı dışarıda kalacak şekilde sadece vücudunu örtersen, sevk hislerinin bebeğin bacağını, kollarını ve başını harekete geçirmediğini ve örtüden kurtulmaya çalışmayacağını görürsün.
Çocuğunu Özgürleştirecek Bir Eğitim Anlayışı ile Büyüt: 6 Soruda Montessori Eğitimi!
Bebekler tensel temasa olumlu mimikler sergiler
Bebekler, kendileriyle tensel bir temasta bulunulmasından hoşlanırlar ve buna gülümseyerek cevap verirler. Bebeğinin yüzüne dokunduğunda, bu dokunuşa karşı sergilediği sevecen tavrın, rahatlamaya yönelik bir tavır olduğunu söylüyor Adem Güneş.
Ancak, bebeğe ıslak elle temas ettiğinde, onun aniden huzursuzluk duyacağını belirtiyor. Çünkü sevk hisleri ısı değişikliğine karşı çocuğu korumaya alıyor ve bu sayede hastalık riskleri en aza iniyor.
Sihir falan değil; gerçek: Pedagog Tansu Oskay'dan Ağlatmadan Uyku Eğitimi İpuçları
Sevk hisleri, anne-babaya çocukla nasıl ilişki kurmaları gerektiğine dair yol gösterir
Anne ve baba olarak, huzursuzlanan bebeğinizi hafif hafif salladığınızda ya da sırtına ritmik olarak dokunduğunuzda sakinleştirmeyi, tecrübeleriniz sonucu öğrenirsiniz. Bunu size öğreten şey, bebeğinizin kendisi.
Yavrunun, canı acıdığında, uykusu geldiğinde veya kaygılandığında mızırdanmaya başlaması sonucu, pış pışlamalarla bebeğini rahatlatırsın ve o da mızırdanmayı keser. Aslında bebeğin bu yöntemle, bozulan biyolojik ritmini düzene koyar.
Buradan da anlayabileceğin gibi, sevk hisleri yalnızca çocuğa değil; anne ve baba olarak sizin de yavrunuzla nasıl bir ilişki kurmanız gerektiğine dair yol gösterir.
Oyuncu Anne'den, minik kuzunla ilişkinizi güçlendirecek süper oyunlar: Oyuncu Anne Şermin Yaşar'dan 6 Eğitici Oyun
Sevk hisleri, bütün vücudu denetim altında tutmayı emreder
Sevk hisleri, vücuttaki en küçük değişimi fark eder ve bunu huzursuzluk göstergeleriyle anne ve babaya bildirir. Örneğin; bebeğinin vücut ısısı düşse, kan basıncı değişse ya da vücudunun herhangi yerinde bir ağrı olsa, bu durumu düzeltmek için size yardım çağrısı gönderir.
Anne ve baba olarak, bebeğinizin ağlamasından yolunda gitmeyen bir şeyler olduğunu anlarsınız. Bu durumda Adem Güneş, ebeveyn olarak sizin yapmanız gerekenin, bebeğinizin ağlamasından rahatsız olmak değil; sevk hislerinin ne sinyal verdiğini anlamaya çalışmak olması gerektiğini söylüyor.
Sevk hislerinin üç ayrı işlevi var:
- Çocuğu, ihtiyaçlarına yönlendirerek gelişimini sürdürmek,
- Anne-babaları çocuğun ihtiyaçları hakkında eğitmek,
- Çocuk ve anne-baba arasında bağ kurdurmak.
Güçlü ve sağlıklı aile bağlarınız olmasın mı: Temiz Hava, Bol Güneş: Çocuklar İçin 9 Açık Hava Eğlencesi
Çocuğu kişilik inşa etmeye yönlendirir
Sevk hisleri yalnızca bebeklik döneminde değil; çocuğun bütün yaşamında, içsel bir şema olarak kişilik gelişimine katkı sağlar. Sevk hisleri olmadan bir çocuğun gelişmesi imkansız.
Çocuklar 3-4 yaşlarında daha önce yapmadıkları davranışları sergilemeye başlarlar. Masa altlarına girerek, gardıroplara saklanarak ve dolaplara sığmaya çalışarak oyun oynamaya yönelirler. Sence, bunca çocuk neden birbirinden habersizce benzer davranışlar gösterirler? Bu anlamsız görünen davranışlar aslında sevk hislerinin ürünü. Sevk hisleri, 3-4 yaşındaki çocukları, kapalı alanlar içine yönlendirir.
3-4 yaş dönemi, çocuğunun senden güvenle ayırılıp, sosyal çevreyle bağlanacağı bir dönem. Bu dönemde onun en çok ihtiyacı olan şey, bireysel var oluş ve güven duygusu. Sevk hisleri, bu duyguları ona kazandırmak için onu küçük bir alana yönlendirir. Böylece çocuğun, o alanın tek yöneticisi ve sahibi olarak kendini güvende hisseder.
Gördüğün gibi sevk hisleri, adım adım çocuğunu kendi mizacına ve fıtratına ait bir kişilik yapısı oluşturmaya sevk eder.
Bunlara hazır ol: 3 Yaş Sendromu Nedir? Nasıl Atlatılır?
Çocuğun mizacını ortaya çıkarır
Sevk hislerinin ilk görevi, çocuğa fıtrat özelliklerini kazandırmak. Bunlar, yürümek, koşmak, sevmek, sevilmek gibi hem fiziksel hem duygusal olan özelliklerle ilgili. Ölçüleri kişiden kişiye fark etse de insan doğasının bir parçası.
İkinci görevse, çocuğun mizacını ortaya çıkarmak. Her bireyin kendine has ve biricik olan özellikleri var, işte bunlar kişinin mizacını oluşturuyor. Sevmek, sevilmek gibi duygular çocuğunun fıtratında yer alsa da her çocuk ve insan, aynı derecede sevme-sevilme ihtiyacı içinde olmaz.
Eğer sen gelişim sürecinde, çocuğunun sevk hislerini baskı altına almaz ve yönetmezsen, çocuğun kendi mizacına göre yapılanmaya devam eder. Örneğin sevk hisleri, senin çocuğunu doğayla ilgili kılarken, başka bir çocukta sanata karşı heyecan uyandırabilir. Bu farklılık, çocukların mizaçlarından kaynaklanır.
Miniklere, kendilerini keşfetme fırsatı verildiğinde bak ortaya nasıl şeyler çıkıyor: Miniklerin Hayal Dünyalarının Benzersiz Olduğunun Kanıtı 10 Çocuk Resmi
İç motivasyonu geliştirir
Çocuğunun kendi hoşlandığı şeylerle ilgilenmesine müsaade etmen çok önemli. Eğer, sevk hislerinin onu yönlendirdiği alanlara karşı engellemezsen veya farklı bir yönlendirmede bulunmazsan çocuğun yorulmaz, sıkılmaz ve aksine haz alan bir birey olur. Bu haz, onun iç motivasyonunu geliştirir.
“Çocuğun, eğer sevk hisleriyle belli bir ilgi alanına odaklanıyor ve saatlerce sıkılmadan onunla meşgul oluyorsa, muhtemelen o sahada mizacına ait özellikler geliştiriyordur.” diyor, Adem Güneş. Bu durum, bir iç motivasyonla gelişen eylemleri temsil eder.
Sevk hisleri hakkında çok daha fazla örnek için, Adem Güneş’in Cezasız Eğitim kitabını okumanı öneriyoruz. Çocuğunun kişilik gelişiminde nasıl bir yol izlemen gerektiği konusunda harika bir rehber.
Ağaç yaş iken eğilir, uzmanlara kulak ver: Özgür Bolat'a Göre Çocuğa Sorumluluk Kazandırmanın 5 Yolu
