Okul öncesi dönemde beslenmenin önemi nedir?
Okul öncesi dönemde çocuğunuz beslenme alışkanlıklarını kazanır. Bu dönemde sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanan çocuklar, sağlıklı bir geleceğe adım atıyor demektir. Bebek sağlıklı olarak dünyaya geldikten sonra, yeterli ve dengeli beslenerek hastalıklardan korunabilir.
Okul öncesi dönem 3-6 yaş arası çocukları kapsar. Çocuğun beslenmesi anne karnında başlayan bir süreçtir ve hayatı boyunca devam eder. Anne karnında, bebeklik ve okul öncesi dönemde yeterli, dengeli beslenen çocukların bağışıklık sistemi daha güçlü olur. Ayrıca beslenme alışkanlıklarının temeli atılır ve hayatı boyunca benzer şekilde beslenir. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları ise yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları, diyabet veya kanser gibi kronik hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
Okul öncesi dönemde çocukların beslenme davranışları nasıldır?
Çocuklar küçük yaşlarda öğrendikleri kurallara göre alışkanlık kazanırlar. 2-3 yaşlarındaki çocuklar her şeyi merak edip, fazla soru sorarlar. Bu sırada ebeveynlerin çocukları dinleyip, her sorularına açıklayıcı cevaplar vermesi gerekir. Böylece çocukların hayata uyum sağlaması kolaylaşır.
Okul öncesi dönemdeki çocuklar kendi yemeğini yiyebilecek kas koordinasyonuna sahiptir. Bu nedenle rahatlıkla kendi yemeklerini yiyebilirler. Çocuklar 4 yaşından sonra bıçak kullanabilir ancak sert besinleri kesemezler. 6 yaşına gelen çocuklar hala kendi yemeklerini yiyemiyorsa normal kabul edilmez. Bu sorunu çok geçmeden çözmek için bir uzmandan yardım almanız gerekebilir. 7 yaşına gelen çocuk artık yemek yerken tek başına bırakılabilir.
Çocuklar okul öncesi dönemde beslenme açısından anne ve babayı örnek alma eğilimindedirler. Anne ve baba her besini yemiyor ve besin seçtiğini çocuğun yanında dile getiriyorsa, çocuğun da o besinleri yemesi zorlaşır. Örneğin bezelyeyi sevmediğini ve istemediğini söyleyen bir anneyi duyan çocuk da bezelye yemek istemeyebilir. Söylemenin dışında davranışlar da çocuk için oldukça önemlidir. Masada babasının yoğurt yemediğini gören bir çocuk, yoğurt sevmediği ve yemeyeceği konusunda ısrarcı olabilir.
Ebeveynlerin yemek yeme sırasında çocuğun üstüne dökülmemesi, etrafın dağılmaması veya yemek sıçratılmaması gibi aşırı titiz davranması çocuğun davranışlarını olumsuz yönde etkiler. Hatta çocuk tek başına beslenmekten bile korkup, istemeyebilir. Tüm bunlara dikkat etmenize rağmen çocuklar bu dönemde yine de besin seçebilirler.
Sunumlar yemeğe teşvik edici olabilir!
Besin ayırt etmenin önüne geçmek için sunum şeklide oldukça önemlidir. Sağlıklı besinler okul öncesi dönemde sıkıcı olabilir. Çocuklar için hazırlanmış eğlenceli tabaklar onları farkında olmadan yemeğe teşvik eder. Bu yaş grubundaki çocuklar karışık besinler tüketmekten hoşlanmazlar. Bu nedenle besinleri tanıyabilecekleri ve ellerinde tutabilecekleri şekilde hazırlayabilirsiniz. Karnabahar, soğan, lahana veya kereviz gibi keskin tat ve kokuya sahip besinlere karşı daha hassas olabilirler. Bu nedenle domates, salatalık, havuç gibi çiğ tüketilebilen besinleri daha sık tercih edebilirsiniz.
Okul öncesi dönemde çocuklar oyun oynamayı çok severler ve her an oyun oynamak isterler. Bu nedenle sofrada da yemekler veya araç-gereçler ile oyun oynamak isteyebilirler. Çocuklara net olarak sofranın oyun alanı olmadığını söylemelisiniz. Yemekten önce ve yemekten sonra oyun için zaman ayırarak sofrada oyun oynamanın önüne geçebilirsiniz. Ayrıca çocukların öğün saatleri bir sonraki öğün saatine kaydığında yemek istemeyebilirler. Bu nedenle öğün saatlerini belirlemeli ve dışına çıkmamalısınız.
Çocuklar için beslenme önerileri
- Çocukların her ana öğünde 4 besin grubundan da yeterli miktarda tüketmesi gerekir. 4 besin grubu; süt ve ürünleri, et ürünleri ve kuru baklagiller, sebzeler ve meyveler, tahıl ürünleridir.
- Çocuklar gün içinde tükettiği besinler ile yeterli enerji ve besin öğelerini alabilmelidir. Bu nedenle yüksek kalorili fakat besin öğesinden fakir olan paketli ürünlerin tüketimini sınırlandırmalısınız.
- Kemik gelişimi ve diş sağlığının korunması için günde 2-3 porsiyon süt, yoğurt ve peynir tüketmelidirler. Böylelikle ihtiyaç duydukları kalsiyum mineralini de yüksek oranda alabilirler.
- Günlük beslenmede mutlaka 1 adet yumurta, 2 su bardağı süt veya yoğurt, 1 dilim peynir, 1-2 adet köfte büyüklüğünde et veya 4-8 yemek kaşığı kurubaklagil bulunmalıdır. Bu besinler yüksek kalitede protein içerirler ve çocuğun günlük protein ihtiyacını karşılamış olursunuz.
- Çocuklarda gelişimin desteklenmesi için gün içinde tüketeceği besinleri ana ve ara öğünlere ayırabilirsiniz. 3 ana öğün ve 2 ara öğün en sağlıklı yoldur.
- Çocuklara ara öğünlerde kek, bisküvi, cips gibi besinler vermek yerine taze sebze veya meyve, ev yapımı atıştırmalıklar verilmelidir.
- Okul öncesi çocuklar yüksek miktarda şeker ve şekerli besin tüketmek isterler. Ancak bu durum ilerleyen dönemlerde kansere kadar pek çok hastalığa neden olur. Meyve suyu, kolalı içecekler veya paketli hazır tatlılar yerine meyve, taze sıkılmış meyve suyu veya ayran tercih edebilirsiniz.
- Diş fırçalamak küçük yaşlarda kazanılan önemli bir alışkanlıktır. Çocukların öğünlerden sonra diş fırçalama alışkanlığı kazandırılmalıdır.
