1 yaşını geçen çocuklarda beslenme davranışları nasıldır?
1-2 yaş arasındaki çocuğun genellikle yavaş yemek yer ve dikkati çok çabuk dağılır. Bu yüzden beslenmesi için ona yeterli zamanı tanıman lazım. Bu dönemde çocuğunun beslenme düzeninde değişimler görebilirsin. Çocuğun bir öğünü çok iyi yerken, diğer öğüne elini bile sürmeyebilir. Bunun nedeni ise iştahının sınırlı olmasıdır.
Çocuğunun ilk iki yılında yaşayacağı gelişim ve değişime uyum sağlaman zor olabilir. Çünkü doğumdan sonra sürekli emen, ağzına verilen gıdayı hemen yutan ve hızla kilo alan bebeğin birdenbire yemeyi reddeden, yerinde durmayan, seçici davranan ve kilo alımı yavaşlayan birine dönüşür.
Bu dönemde yaşayacağın daha çok şey var: Çocuklarda 2 Yaş Sendromu
Ama korkma, çünkü bu durum gelişiminin bir parçası! Yemek yeme saatinin çocuğun için bazen bir oyun bazense bir işkenceye dönüşmesi normal. Yapacağın şey sakin olmak ve duruma bilinçle müdahale etmek.
Bir çocuğun kapasitesini ve iştahını etkileyemezsin ama ilk yıllarında yemek seçimlerini etkileyebilirsin. Ona sağlıklı seçimler sunmak senin görevin. Bu yüzden sağlıklı beslenme konusunda sen de kendini eğitmelisin.
Çocuğunun tat duyusunun gelişmesinde senin alışkanlıkların önemlidir. Senin burun kıvırdığın bir yemeği çocuğun da yemez. Hiç tatmadığı bir besine karşı ön yargı geliştirme olasılığı da yüksektir. Uzmanlar sık sık sunulan bir besinin daha kolay kabullenildiğini söylüyor.
Bu açıdan bakılacak olursa ailece yemek yemek de önem taşıyor. Eğer sen bir besinden haz alarak yersen, çocuğun da yaşadığın bu keyfe katılmak ister. Çünkü çocuk gördüğünü öğrenir. Belirgin yemek tercihi yapma davranışı 2 ya da 3 yaşından sonra gelişir.
Bu yazı işini kolaylaştıracak: Hadi Sofra Hazır! Çocuğunun Yemek Sofrasına Katılmasını Kolaylaştıracak 10 Öneri
12. aydan sonra beslenme becerilerinin gelişimi
Bu özellikleri bir tabloda inceleyebiliriz.
| Yaş | Beceri |
|---|---|
| 1 yaş | Yardım alarak bardağını kullanır. Kaşığı tutabilir ama dökmeden ağzına götüremez. Elleriyle yer, mama sandalyesine ihtiyacı vardır. |
| 18 ay | Yardımsız bardak kullanır. Kaşığı güvenle tutabilir. Mama sandalyesine ihtiyacı vardır. |
| 2 yaş | Besini iyi çiğner, kaşığı iyi kullanır. Pipet ile içebilir, daha az yemek döker. Mama sandalyesine ihtiyacı vardır. |
| 3 yaş | Yumuşak besinleri bıçakla keser. Parmak, kaşık, çatal, bardak kullanır. Yardımla kendini besler, çok daha az yemek döker. Masada oturabilir ama ilgisi farklı alanlardadır. |
Seçimini kolaylaştıralım: Annelerin En Çok Tercih Ettiği 10 Ayaklı Mama Sandalyesi
Çocuğunun beslenme davranışını oluşturan faktörler
Çocuğuna sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmaya başlarken bu 6 unsuru göz önünde bulundurmalısın:
- Beslenme biçimini çocuğunun motor gelişimine, yani kaşık tutması ve ısırma becerisi gibi davranışlarına göre uyarlamalısın.
- Çocuğunu yemesi için cesaretlendirmeli ve kendini beslemesinde yardımcı olmalısın.
- Çocuğunu dengeli beslemeli ama zorlamamalısın.
- Beslenme zamanını çocuğunun ruhsal durumuna göre ayarlamalısın. Çok mutsuz ya da üzgün olduğu bir zamanda yemek vermeye çalışırsan büyük bir tepkiyle karşılaşabilirsin.
- Çocuğunun beslenme saatlerini değiştirmemelisin. Her gün aynı saatte beslemeli ve çevrede dikkatini dağıtacak etkenlerin olmamasına dikkat etmelisin.
- Çocuğunu başka çocuklarla kıyaslamamalısın.
Burada altın değerinde bilgiler var: Yemek Seçen Çocukları Yola Getirecek 8 Çözüm
3N1K kuralını biliyor musun?
Çocuk beslenmesinde 3N1K kuralı büyük önem taşıyor. Prof. Dr. Gülbin Gökçay bu kuralı şöyle açıklıyor:
“3N1K kuralı şudur: Öğünlerin NE ZAMAN olacağını, NEREDE yeneceğini ve yemekte NE yeneceğini sen belirlersin. Yemekte NE KADAR yiyeceğini ise çocuğun belirler.”
Bu kural doğru ve dengeli beslenmenin temel taşıdır. Çocuğunun beslenme düzenini bu kurala bağlı kalarak inşa edersen, yemek yedirirken yaşayacağın kaygıları en aza indirebilirsin.
Çocuğun bu tariflere bayılacak: 12-18 Aylık Bıcırıklara Enerji Katacak Çocuk Yemekleri
Çocuğunun sağlıklı beslenmesinin gelişimi için diğer öneriler
- Çocuğunun yemek yediği kaplar ayrı olsun, ilgi çekici ve renkli ürünler kullanabilirsin.
- Çocuğun yemeye ara verdiğinde biraz bekle, sonra tekrar yemek vererek tam doymasını sağla.
- Besinleri çocuğuna değişik tat, kıvam, renk ve çeşitlerde sun.
Bu yazıdan yardım alabilirsin: Çocuğun Yesin Diye: 10 Eğlenceli Yemek Sunumu
- Şekerli besinleri yemesi gereken gıdaları bitirene kadar ve ödül olarak verme.
İşin aslını öğren: Yemeli mi Yememeli mi? Çocuklara Tatlı Ne Zaman, Nasıl Yedirilebilir?
-
Yemeği onunla birlikte ye, kendi kendine yemesine izin ver ama doğru beslenmesi için yardım et.
-
Masada rahat oturabilmesini sağla. Uygun boyutta bir sandalye, rahat kullanabileceği çatal-kaşıklar edin.
-
Tabağını bitirmesi için ona yeterli zamanı tanı. Acele etme ama sunduğun zamanın yarım saati geçmesini engellemeye çalış. Zaman yaklaştığında sevimli sözler ile onu uyar.
-
Ana ve ara öğünlerini iyi ayarla, ana öğün öncesinde en az 2 saat boşluk olmasına dikkat et.
-
Eğer çocuğun seçici davranıyorsa, besinleri karıştırarak sun.
-
Çocuğunun çok fazla acıkmasını engelle. Uzun süre aç kalması sinirlenmesine neden olur.
-
Çocuğunu uykusu varken beslemeye çalışma.
-
Çocuğunu zorlama. Yemeğini stressiz, rahat bir ortamda yemesini sağla. Bu sayede yemek saatini bir eğlenceye dönüştürebilirsin. Bak Şermin Yaşar ne diyor: Yemeklerle Oyun Olur mu? Oyuncu Anne'den Cevap: Bal Gibi Olur!
-
Yemek masasında onunla sohbet et ama ilgisini dağıtma.
-
Boş gıdaları yemekten önce veya sonra vermemeye çalış. Boş gıdalardan biraz bahsettik: Bunlar Adeta Öcü: Çocuğunu Uzak Tutman Gereken 18 Yiyecek
-
Televizyon, telefon, bilgisayar gibi aletlerle oyalamaya çalışma.
-
Çocuğunu susuz bırakma ama yemek öncesinde ya da yemek sırasında çok su verme.
Bunları da beslenmesine dahil et: Kendileri Küçük, Faydaları Büyük: Çocuk Beslenmesinde Vitaminlerin Anlam ve Önemi
Peki, çocuğun iştahsız mı?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi çocuğun 1-3 yaş arasında yemeklere karşı ilgisiz olacak. Bu durumda “Çocuğum iştahsız!” diye düşünmene gerek yok. Gerçekten iştahsız çocuklarla, az yemek yiyen çocuklar arasındaki farklardan şöyle bahsedebiliriz:
- Gerçek iştahsızlık genellikle bir hastalıkla birlikte gelişir (İdrar yolu enfeksiyonu, demir eksikliğine bağlı kansızlık gibi). Gerçek olmayan iştahsızlık ise çocuğun kendi ihtiyacı kadar yemesi ama bu durumun ebeveynlerce iştahsızlık olarak adlandırılmasıdır.
- İştahsız çocukların kilo alımı ve gelişimi yavaşlayabilir ama az yiyen çocukların kilo alımı ve gelişimi normal seyrinde ilerler.
- İştahsız çocuğun uyku düzeni de sorunludur. Uyku sorunu düzelince, beslenme de düzelebilir. Az yiyen çocuğun uyku sorunu yoktur.
Gelsin mışıl mışıl uykular: 1-5 Yaş Arası Çocuklar İçin İpek Gibi Uyku Rehberi
- İştahsızlık yemeye zorlanan, baskıyla beslenen çocuklarda daha çok görülebilir.
Eğer çocuğunda bu gibi belirtiler yoksa iştahsız olduğunu düşünmen için herhangi bir sebep yok! Bu durumdan çocuğunun, beslenme şeklini vücudunun gereksinimlerine göre şekillendirmiş olduğunu anlamalısın. Eğer çocuğun bu iştahsızlık belirtilerini gösteriyorsa bir doktora danışmakta fayda var.
Bu yazıdan yardım alabilirsin: İştahsız Bebekler İçin Rengarenk Yemek Tarifleri
Çocuğunun beslenme programını nasıl düzenlemelisin?
Uzman Diyetisyen Nesrin Eriş’in bu konuda verdiği bilgilerden aşağıda bahsettik:
-
Çocuğunun sevdiği ve tercih ettiği besinleri göz ardı etmeden protein, karbonhidrat ve yağ açısından dengeli, vitamin ve mineralden zengin bir beslenme planı oluşturmalısın.
-
Çocuğuna her sabah kahvaltıda yumurta, günde bir öğün et, bir öğün sebze ve 3 porsiyon meyve vermelisin. Bu yazıdan faydalan: Çocuk Kahvaltısı İçin Sağlıklı ve Neşeli Tarifler
-
Pilav veya makarna gibi karbonhidratları yalnız değil, yanında mutlaka sebze veya et ile vermelisin.
-
Gece yatarken 1 su bardağı süt içirebilirsin. Gıda alerjisi varsa bu maddeyi es geçmeni öneririz. 6 Soruda Bebeklerde Gıda Alerjileri Hakkında Merak Ettiğin Her Şey! yazısına bakmalısın.
-
Sebze sevmiyorsa bu yemekleri çok acıktığı zaman ona sunabilirsin.
-
Sebzeye alışması için havuç, salatalık gibi besinleri çiğ olarak verebilirsin.
