1- Ultrason
Hamilelikte doktor kontrolü denildiğinde aklımıza ilk olarak ultrason gelir. Probun karın üzerinde gezinmesi görüntüsüne ve bu esnada çıkan seslere hepimiz aşinayız. Tabii, bu sadece ilk üç aylık dönemle alakalı değil. Ultrason hamileliğin herhangi bir döneminde başvurulan bir yöntemdir.
Peki, hamileliğinin başında ultrason kontrolü yapılmasının sebepleri nelerdir?
-
Fetüsün canlı olduğundan emin olmak.
-
Hamileliğinin kaçıncı haftasında olduğunu belirlemek.
-
Kanaman varsa, bunun nedenini öğrenmek. 11 Soruda Hamilelikte Kanama Hakkında Merak Ettiğin Her Şey!
-
CVS ve amniyosentezden önce fetüsün yerini bilmek.
Amniyosentez Nedir, Ne Zaman ve Kimlere Yapılır?
-
Kromozom anormalliği riskini değerlendirmek.
-
Hamile kaldığın sırada spiral kullanıyorsan, spiralin yerini tespit etmek.
Ultrason yöntemi nasıl uygulanır?
Ultrason muayenesi, genellikle karına ses iletimini arttıracak bir jel sürülerek probun karın üzerinde gezdirilmesiyle gerçekleştirilir.
Ancak, 1. trimester döneminde prob vajinaya sokularak muayene de tercih edilebilir. Her 2 durumda da herhangi bir acı hissetmezsin.
Önceden de belirttiğimiz gibi, ultrason nedenine bağlı olarak hamileliğin herhangi bir döneminde yapılabilir.
Ultrason röntgen ışını kullanmadan fetüsün görülebilmesini sağladığı için herhangi bir risk taşıdığı söylenemez. Hem bebeğin hem de senin için güvenli bir yöntemdir.
Ancak bu test doğumsal sakatlık konusunda bazen hatalı sonuçlar verebilir. Ultrason sırasında her şey yolunda görünürken, yolunda gitmeyen bazı durumlar oluşabilir. Aynı şekilde, sıkıntılı görünen bir durum ileriki bir zamanda sorun yaratmayabilir.
Prof. Dr. İsmail Çepni'ye kulak ver:
2- İkili Test
Bebeğinin canlı ve hamileliğinin kaçıncı haftasında olduğunu belirledin. Ancak, ultrasonla işin hala bitmiş değil! Şimdi sırada gebelikte ikili tarama testleri var. Hazır mısın?
1.trimester tarama testi ultrason muayenesi ve kan tahlilinden oluşur.
İlk olarak ultrason muayenesiyle bebeğin ensesinde biriken ince sıvı tabakasının kalınlığı ölçülür. Nuchal translucency adı verilen bu işlemi NT olarak kısaltarak kullanacağız.
Peki, NT testi ne işe yarar? Hemen açıklayalım.
Sıvıdaki artış, down sendromu ve doğumsal kalp hastalığı gibi kromozom anormallikleri riskinde bir artış olup, olmadığını gösterir.
Ultrasonun ardından kan tahlili yapılır. PAPP-A (gebelikle bağıntılı plazma protein A) ve hcG değerlerine bakılır. Bunlar fetüs tarafından üretilen ve annenin kan dolaşımına geçen 2 hormondur. Bu tahliller sonucunda elde edilen değerler NT ölçümü ve annenin yaşı ile beraber değerlendirilir. Böylece trizomi 21 ve trizomi 18 riski belirlenebilir.
Buna ek olarak, ultrason sırasında bebeğin burun kemiği ölçümü yapılabilir. Bebeğin burun kemiğinin olmaması daha yüksek bir down sendromu riskini ifade edebilir. Bazı çalışmalar bu fikri desteklerken bazıları karşı çıkmıştır.
Peki, bunca önlemler alınan down sendromu hakkında yeterince bilgi sahibi misin: Tek Eksikleri Fazladan 1 Kromozom: 12 Maddede Down Sendromu
Trizomi 21 ve Trizomi 18 ne demektir?
Trizomi 21, down sendromu adıyla aşina olduğumuz genetik bir hastalıktır. Ceninde 21 kromozomun 2 kopyası bulunması gerekirken 3 kopyası olduğunda ortaya çıkar ve zeka geriliğine yol açar.
Trizomi 18 ise, üç adet 18 kromozomunun var olmasından kaynaklanan bir sorundur. Deformasyona ve zeka geriliğine yol açar. Bu sorunun görüldüğü bebekler ya anne karnında ya da doğduktan sonraki 1 yıllık süreçte hayatlarını kaybederler.
Hamileliğin süresince miniğinin karnındaki gelişimini takip edebileceğin bir tablo hazırladık: Pratik Gebelik Takibi: Hamilelikte Bebek Gelişimi Tablosu
İkili testin riskli çıkması durumunda ne yapılır?
Doktor, ikili test sonucu riskli çıkanlar için ilk üç aylık dönemde koriyonik villus biyopsisi (CVS) tanı testini yaptırmalarını isteyebilir.
Koriyonik villus biyopsisi (CVS) Nedir?
Plasentanın parmağa benzer uzantılarından doku örneği alınarak kromozom sorunu olup olmadığına bakılan bir testtir. Down sendromu, Tay- Sachs, orak hücre anemisinin çoğu tipini belirleyebilmektedir. CVS gen ve kromozomlarla ilgili birçok hastalığın teşhisinde kullanılır.
CVS Nasıl yapılır?
CVS uygulaması için 2 yöntem kullanılır:
- Transservikal yöntem: Sırt üstü yattığın sırada bir tüp vajinadan rahme sokulur.
- Transabdominal yöntem: Sırt üstü yattığın sırada plasentanın yerine göre karnına bir iğne batırılarak uygulamaya başlanır.
Bu işlemler, gebeliğin 11. haftası ile 13. haftası arasında yapılır.
CVS güvenli mi?
Güvenli bir yöntemdir, ancak CVS’nin ardından vajinal kanamayla karşılaşabilirsin. Bu endişelenecek bir durum değildir. Ancak özellikle kanamanın üç gün ya da daha uzun sürmesi durumunda doktoruna haber vermeni öneririz.
Son olarak, CVS’nin düşük de olsa, enfeksiyon riski vardır. Bu sebeple, ilk 1 ya da 2 gün içinde ateşin çıkarsa, doktorunla konuşabilirsin.
İkili test ne zaman yapılır?
Testi yaptırmaya karar verdin ve hamilelikte ikili test ne zaman yapılmalı diye soruyorsan, en uygun zamanın 11. ile 14. gebelik haftaları arasında olduğunu söyleyebiliriz.
İkili tarama testleri güvenli mi?
Hem senin hem de bebeğin için güvenli bir kontrol yöntemidir. İlk trimester döneminde yapılan taramanın düşüğe ya da gebelikte herhangi bir soruna sebep olma riski yoktur.
Bu arada doğuma kadar beklemeyi tercih ediyor ya da öğrenmek için sabırsızlanıyor olabilirsin. Eğer sabırsızlanan hamileler arasındaysan, tanı testleri işine yarayacaktır. İkili test sonucu cinsiyet tahmini sana istediğin bilgiyi verebilir.
Tabii bu kadarla bitmiyor: Gebelikte Yapılan Testler: 2. Trimester Testleri Hangileridir?
Dönem hakkında detyalı bilgi de burada: 2. Trimester: Gebelikte İkinci Üç Aylık Dönem
Neden bu testleri yaptırmalısın?
Bu testleri yaptırma konusunda şüphelerin varsa, ikili testin önemi hakkında aşağıdaki maddeleri okumanı tavsiye ederiz.
-
Hamileliğinin ilk üç ayındaki tarama sonuçları eline çabuk geçer. Böylece daha ileri testleri yaptırma, doktorlardan test sonuçlarına dair bilgi alma gibi aklını kurcalayan işleri çok daha erken bir zamanda gerçekleştirebilirsin.
-
1.trimester dönemi tarama testleri %80 oranında var olan sorunları gösterir. Eğer bebeğinle ilgili genetik bir rahatsızlığın olduğunu öğrenirsen, ne yapacağınla ilgili karar vermek için daha uzun bir zamanın olmuş olur.
-
Ayrıca, bu ilk dönemdeki testlerin sonuçlarına göre daha detaylı testleri yaptırıp yaptırmama konusunda da karar vermek için süre kazanmış olursun.
