1.Yenidoğan sarılığı nedir?
Sarılık, bebeğinin bilirubin adlı sarı renkli pigmenti kandan atmakta zorlandığı durumda oluşan bir hastalıktır.
2. Yeni doğan bebekte sarılık riski ne zaman geçer?
Yenidoğan sarılık hastalığına sebep olan biluribin (karaciğer tarafından üretilen sarı renkli sıvı), bebeğinin 3 ila 7 günlük olduğu süre boyunca en yüksek seviyeye ulaşır. Bu yüzden o dönemde muayene yapılması önemli, unutma!
Eğer bebeğin doğumun üzerinden 72 saat geçmeden taburcu edilmişse, hastaneden çıktıktan sonraki 2 gün içinde sarılık muayenesinin yapılması önerilir. Doktorun randevu vermediyse takip randevusu isteyebilirsin. Bu geçirilen ilk haftanın sonrasında bebeklerde sarılık riski yüksek oranda düşer.
3. Bebeklerde sarılık derecesi
Yukarıda bahsettiğimiz biluribin seviyesi, bebeklerde sarılık derecesini ortaya koyar. Bu seviye kan tahlilinde ortaya çıkar.
Öncelikle sarılık değeri kaç olmalı, sorusuna yanıt verelim. Bilirubinin kandaki normal oranı yeni doğmuş bir bebekte 1-2 mg/dl'dir. Bu durumda yeni doğan bebeklerde sarılık sınırı kaçtır, diye merak edebilirsin. Bebeklerde sarılık sınırı, 5 mg/dl'dir. Yani biluribin miktarı 5 üzerine çıktığında hastalık baş gösterir. Buna göre yenidoğan sarılığı biluribin çizelgesi aşağıdaki gibi olabilir:
| Bilirubin değeri | Etkilenen bölge | Sarılık durumu |
|---|---|---|
| 5-8 mg/dl | Baş ve boyun sararır | Hafif sarılık anlamına gelir. |
| 8-10 mg/dl | Gövdenin üst bölümü sararmaya başlar. | |
| 10-13 mg/dl | Gövdenin altı sararır. | |
| 13-16 mg/dl | Kol ve bacaklar sararmaya başlar. | Sarılık artık şiddetlenmiştir. |
| 16-20 mg/dl | Eller ve ayaklar sararır. | Bebeğin fototerapiye ihtiyacı olabilir. |
4. Bebeklerde sarılık neden olur?
Fizyolojik sarılık, özellikle hamileliliğin 38. haftasından önce gerçekleşen doğumlarda görülür. Ayrıca anne sütü de yenidoğan bebeklerde sarılık riskini arttırıyor.
Patolojik sarılık ise;
-
Doğumda ya da bebeğinin ilk günlerinde görüldüğünde kan uyuşmazlığından doğan hemolitik hastalığından,
-
Doğumdan sonraki 1 ila 2 hafta arasında görüldüğünde karaciğerin bilirubini işleme konusunda yetersizliğinden kaynaklanır.
-
Ayrıca kalıtsal olan kan ve karaciğer hastalıkları da sebepler arasındadır, söyleyelim.
Başka çeşitleri de var: Nedir, Ne Kadar Sürer, Ne Yapmalı: Anne Sütü Sarılığı
5. Bebeklerde sarılık belirtileri nelerdir?
"Bebeklerde sarılık nasıl anlaşılır?" sorusunun cevaplarını aşağıda verdik:
Cildin ve gözlerin sararması
Bu durum genellikle doğumdan sonraki ikinci ve dördüncü günler arasında ortaya çıkar. Bu anlamda sarılığı anlamak için sana işaret verecek ilk şey, bebeğinin yüzü olacaktır.
Ardından bu sararmayı karında, kollarda ve bacaklarda da fark edebilirsin. Bu, sarılığın daha ağır geçtiğini gösterir.
İyi beslenmemesi
Bebeğinde emme konusunda isteksizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı gözlemliyorsan, bunu ağır geçen bir sarılığın işareti olarak değerlendirebilirsin.
Halsizlik
Bebeğinin yorgun olan ve uykudan zor uyanan halleri de şiddetli sarılık geçirdiğinin bir diğer göstergesidir. Böyle durumlarda doktorunu aramanı öneririz.
Öneri!
Bastırdığın yeri sararıyor mu?
Sarılık olup olmadığını kontrol etmenin en iyi yollarından biri, parmağını yavaşça bebeğinin alnına ve burnuna bastırmaktır. Bastırdığın yer sararıyorsa, bebeğin sarılık hastalığına yakalanmış olabilir.
6. Bebeklerde sarılık nasıl geçer?
Hafif geçirilen fizyolojik sarılıkta bebeğin herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymaz. Bazı durumlarda ise doktorun sarılık olan bebeğini gözlem ve tedavi amacıyla hastanede tutmak isteyebilir. Bu durumda çoğu zaman bilirubin değerleri düşer ve problemsiz bir şekilde hastaneden çıkılır.
Yenidoğan bebeklerde sarılık değerleri nadir durumlarda yükselir. Bu durumda genellikle doktorun teşhisi sarılığın fizyolojik değil; patolojik olduğu yönündedir. Bu teşhisin ardından bebeklerde sarılık tedavisi için fototerapi olarak bilinen ışın tedavisi uygulanır.
Fototerapi:
Bebeğinin bilirubin pigmentini vücudundan atmasını sağlayan, mavi ışıkla gerçekleştirilen bir tedavidir. Fototerapinin uygulanması sırasında;
-
Bebeğin çıplaktır.
-
Gözü ultraviyole ışınlarından zarar görmemesi için kapatılır.
-
Karın kısmına fiber optik bez sarılmış olabilir.
Fototerapi yönteminin dışında kan transfüzyonu ve ameliyat gibi tedavi seçenekleri de var, aklında bulunsun.
7. Yeni doğan bebeklerde sarılık evde tedavi edilir mi?
Evet, evde uygulayabileceğin birtakım yöntemler yeni doğan sarılığına iyi gelebilir. Bebeklerde sarılık evde nasıl geçer, dedik ve senin için birtakım evde tedavi yöntemleri sıraladık!
Daha sık emzir!
Bebeğini daha çok emzirdiğinde bağırsakları daha çok çalışır. Bu da bilirubin pigmentini kakasıyla birlikte vücudundan atmasını kolaylaştırır.
Peki sarılık olan bebek kaç saatte bir emzirilmeli? Normal şartlarda yenidoğan bebeklerin günde 8 ila 12 kez süt emdiği düşünülürse, sen de emzirme sıklığını buna göre bir rutine oturtabilirsin. Eğer genellikle 8 kez emiyorsa bu sayıyı 10’a, 10 kez emiyorsa 12’ye çıkartabilirsin.
Doktorunla görüş!
Bebeğin emme konusunda sorun yaşadığında kilo kaybeder ve vücudu susuz kalır. Bu durumu doktorunla görüşebilirsin. Doktorun bebeğine sağılmış anne sütü ya da mama vermeni önerebilir.
Yenidoğan sarılığı şekerli su ile geçer mi?
"Bebeklerde sarılığa ne iyi gelir?" diye araştırdığında karşına şekerli su bilgisi çıkabilir. Bu bilgi halk arasında kulaktan kulağa yayılan ancak hiçbir gerçekliği olmayan hurafelerden biri. Henüz 1. ayını bile doldurmamış bir bebeğe şeker vermek sence de oldukça mantıksız değil mi? Bebeğinin sarılık tedavisi için doktoruna danışmadan hiçbir ilacı ya da yiyeceği ona vermemelisin.
8. Bebeklerde sarılık ne zaman geçer?
Hafif seyreden bir sarılıkta bebeğin 2 ila 3 hafta arasında toparlanır. Bu süreçte bebeklerde sarılık değerleri gitgide düşer. Biluribin değeri yaklaşık 5 mg/dl'nin altına düşer.
Orta dereceli ve ağır sarılık durumunda ise yenidoğan bakım odasında uzun süre kalması ya da fototerapi için hastaneye yatması gerekebilir.
Bebeğin gözlerindeki sarılık ne zaman geçer?
Bebeğin gözlerindeki sarılık, sarılığın hafiflemesiyle birlikte hafiflemeye başlar. Çoğu durumda bu sarılık 2 ila 3 hafta içinde kaybolur. 3 haftadan uzun süren sarılık ciddi bir durumun belirtisi olabilir.
Bebeklerde uzamış sarılık ne kadar sürer?
Bebeğin ikinci haftadan itibaren sarı görünmemesi gerekir. Eğer böyle bir durum söz konusuysa buna uzamış sarılık deniyor. Uzamış sarılığın en sık görülen sebebi anne sütü sarılığıdır. Anne sütü alan bebeklerin bazılarında genellikle birinci hafta itibarıyla sarılık başlar ve bu durum 3 aya kadar sürebilir.
Bu da ilgini çekebilir: 12 Soruda Yenidoğan Bebek Bakımı!
