Prematüre bebek yoğun bakımda nasıl beslenir?
Zamanında doğan bir bebeğin emme ve yutkunma refleksi 33-34. haftalarda gelişiyor. Erken doğumla hayata merhaba diyen bebekler için anne sütü emme, bu nedenle çok meşakkatli bir iş. Bu yüzden yenidoğan bakım ünitelerinde prematüre bebekleri beslemek için şu yöntemler kullanılıyor:
Damar yolu ile beslenme
Çok erkenden doğan bebekler, ilk gün veya ilk hafta serumla besleniyorlar. Sindirim sistemleri baypas ediliyor ve yüksek kalorili besinler bu şekilde doğrudan kanlarına karıştırılıyor.
OGS-NGS ile beslenme
OGS (ağız) veya NGS (burun) yolundan sonda ile besleme yöntemi. Prematüre bebek maması ve anne sütü bu şekilde bebeklere veriliyor.
Emerek beslenme
Emmeye hazır hale gelen prematüre bebek; ağız yoluyla, biberondan ve memeden beslenebiliyor.
Prematüre bebeklerin emerek beslenmesi, en zor etaplardan biri. 34 hafta ve altındaki bebeklerde doyacak şekilde emme başarısı genelde düşük oluyor. Aslında burada “etkin beslenme” durumundan bahsetmemiz lazım.
Etkin beslenme, annenin göğsünü tamamen boşaltması veya doktorun önerdiği süt miktarını bebeğin emebilmesi. İlk 5 dakika sütün sıvı kısmı gelir, prematüre bebekler sonraki yoğun kıvamı çekme gücünü bulamaz.
Bu durum prematüre bebeklerin meme ememeyecekleri anlamına gelmiyor. “Anne memesinin lolipop etkisi” denen salgı alışverişi bile çok faydalı. Anne sütünün faydaları o kadar çok ki.
Önce sevgini, sonra anne sütünü çoğalt
İnci Candemir, prematüre bebeklerin gelişiminde anne sevgisinden sonra en büyük ilacın anne sütü olduğunu söylüyor. Sütünün gelmesi, emmeyle ilişkili. Bu yüzden prematüre bebek annesi olarak sütünü temin etmek, sabır ve kararlılık isteyen bir süreç. Ama yapabileceğine eminiz.
Mutlaka oku: 8 Adımda Anne Sütünü Arttırmanın Yolları
Prematüre bebek ne kadar anne sütü almalı?
Ne kadar alabiliyorsa o kadar. Net.
Anne sütünü nasıl sağmalısın?
- Bebeğin dünyaya ne kadar erken gelmiş olursa olsun düzenli sağım yaparsan, doğumdan sonraki 3-4 gün sonunda bir miktar sütün geldiğini göreceksin. Çünkü vücudun süt üretmeye programlanmış durumda, doğumdan sonra hormonların çalışıyor olacak.
- Doğumdan 2 ila 6 saat sonrası, süt sağmak için ideal zaman olarak kabul ediliyor. Fakat her annenin sağlık durumunun bir olmadığını, ilk 3-4 gün içinde süt sağmaya başlamış olmanın gerektiğini söylüyor İnci Candemir.
- İyi bir elektrikli süt pompası edinmen şart. Çift başlıklı ve güçlü sağım yapan modellerden birini al. En iyi 10 elektrikli süt pompasını inceledik, mutlaka oku.
- Süt miktarı anneden anneye değişir. Az gelse de endişelenme, bebeğinin başlangıçta tüketeceği süt miktarı zaten fazla olmayacak.
- Hijyen kurallarına çok dikkat et. Prematüre bebeklerin enfeksiyon kapma riskleri daha fazla. Sütünü sağmadan önce mutlaka ellerini yıka.
- Sırtın dik pozisyonda, rahat bir şekilde otur. İhtiyacın olabilecek eşyaları, içme suyunu yakınında bulundur.
- Düzenli sağım yapmak, bu işin en önemli püf noktası. Her 3 saatte 1 kez 15 dakika süreyle göğüs pompası ile sütünü sağ. Göğsünü tamamen boşaltabilirsen 3 saat sonra tekrar sağım için gerekli sütün salgılanmasını sağlayabilirsin.
- Elektrikli süt pompasının hız ayarı şöyle olmalı: İlk 5 dakikada en düşük, ikinci 5 dakikada orta, son 5 dakikada en yüksek.
- İlk günlerde düzenli sağım yaptığın halde sütün gelmezse ya da az gelirse ümitsizliğe kapılma. Sağmaya devam et, ilerleyen günlerde sütün mutlaka gelecek.
- Kaygı ve stres senin baş düşmanların.
- Uykunu almış ve dinlenmiş olmalısın. Sütünü sağmak için gece bir kez uyanmış olman yeterli. Gece uykusu çok önemli. Günde en az 7-8 kez sağım yapman lazım.
- Dengeli ve sağlıklı beslenmek, sütün için gerekli. Anne Sütünü Arttıran Yiyecekler yazımızdan mucizevi besinleri öğrenebilirsin.
- Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde koşullar uygunsa kanguru bakımı yapman, sütünün gelmesinde ve kalitesinde çok etkili.
- Hemşireden kuvözdeki bebeğin için kullanılan kirli örtü ya da çamaşırı vermesini rica edebilirsin. Bebeğinin kokusunu taşıyan bu eşyaları sütünü sağarken yanında bulundurman, kuzunla arandaki bağı güçlendirir.
- Sütünü sağmaya başlamadan önce ve sonra göğüs ucu çevrene hafif masaj yap. Süt akışı için etkili bir hazırlık. Isıtılmış nemli havlu uygulayabilir, masajı zeytinyağı ile yapabilirsin.
- Sütünü derin dondurucuda 6 ay, çözüldükten itibaren 24 saat saklayabilirsin.
Bu yazıdan daha fazla bilgi al: Anne Sütünü Saklama ile İlgili Bilmen Gereken Doğrular ve Yanlışlar
Evde prematüre bebek beslenmesi nasıl olmalı?
Bebeğinin meme ile teması çok önemli. Fakat etkin beslenme için süt pompası ile sütünü sağmaya evde de devam etmelisin. Bu yüzden sağım sonrası bebeğini biberonla beslemek, en güvenli yöntem.
Prematüre bebeğin biberonla beslenmesi, "Aman Tanrım, mutlaka mememden emmesi lazım." fikrine kıyasla çok daha faydalı. Evet, emebiliyorsa ne ala ama ememiyorsa -ki refleksleri gelişmediğinden bir süre ememeyecek- biberon sayesinde bebeğini besleyebileceğini unutma.
İnci Candemir’in bu noktada önerdikleri şöyle:
- En güvenilir, en pratik ve en yaygın yöntem, memeden emzirme çabasına girmeden günde 7-8 kez sağdığın sütü bebeğine biberonla vermek. Bu şekilde bebeğinin aldığı süt miktarından emin olursun.
- Bebeğin memenden süt emebiliyorsa onu emzirdikten sonra göğsünün tamamen boşaldığından emin olmalısın. Bu yüzden süt pompasını emzirdikten sonra da devreye sok.
- Bebeğin hastaneden taburcu olmadan önce son 1 hafta boyunca sadece sütünü emerek beslenebildiyse ve kilo aldıysa, eve geçtiğinizde bunun devam etmesini bekleyebilirsin.
Bunu da okumalısın: Evde Prematüre Bebek Bakımı Hakkında Bilmen Gereken Her Şey
Bebeğinin etkin bir şekilde beslendiğini nasıl anlarsın?
- Çenesini memene dayıyorsa,
- Uzun ve güçlü emme refleksi varsa,
- Ağzı geniş ve açıksa, alt dudağı dışa dönükse,
- Emerken yanakları doluyorsa, yutkunma sesini duyuyorsan,
- Memenin kahverengi kısmını tamamen kavrıyorsa,
- Emerken yorulmadan dayanma gücü gösteriyorsa,
- Kilo alıyorsa,
- Emdikten sonra mutlu oluyorsa ve 3 saat kesintisiz uyuyorsa işler yolunda demektir.
Emziren annelerin en büyük sorusu: Bebeğim Doyuyor mu?
Em, em, em, yutkun, nefes al ve mola
İnci Candemir’e göre prematüre bebeklerde sağlıklı beslenme kalıbı yukarıdaki gibi olmalı. Bebeğini emzirirken mola vermen çok önemli. 30 dakikalık bir beslenme sırasında bebeğin yorgunluk belirtisi göstermese bile en az 3-4 kez mola vermelisin.
Prematüre bebeklerin hastanedeki beslenme sıklığı 3 saatte birdir. Bebeğinin reflüsü varsa bu sıklık 2 saatte bire düşer. Bu nedenle bebeğini günde ortalama 8-12 defa beslemelisin.
Gaz çıkarmayı beslenmeden sonraya bırakma. 30 dakikalık beslenme süresinde bebeğinin en az 2-3 kez ağzından gaz çıkarmasını sağlamalısın.
Onu daha da yakından tanımak ister misin: Kimsin Sen Prematüre Bebek?
Prematüre bebeklerde beslenme pozisyonu için 6 hap bilgi
1. Biberonla beslenme, prematüre bebekler için en ideali. Bebeğinle aranda 45 derecelik açı oluştur, tam karşısında ol ve küçüğünü ensesinden destekle.
2. Bu tutuş sırasında bebeğin ayaklarını karnına dayarsa rahatlar.
3. Sonraki aylarda yan paralel pozisyona geçerek bebeğinin sağ ve sol beyin etkileşimini destekleme için rotasyon yapabilirsin. Rotasyondan kastımız şu: Bebeğinin sol tarafı sana paralel pozisyondayken biberonu sağ elle tut ve daha sonra tersini uygula. Aynısı sağ ve sol memenden emerken de geçerli.
4. Memeden emerken bebeğinin başını döndürmesini bekleme. Memenin pozisyonunu bebeğine göre ayarla.
5. Bebeğinle göz teması kurman, aranızdaki duygusal bağı güçlendirmek için çok önemli.
6. Yarı kundak pozisyonu, prematüre bebeklerin kendilerini cenin pozisyonundaki gibi güvende hissetmelerini sağlar. İstemsiz el-kol hareketlerinden kurtulan bebeğin, emmeye daha fazla odaklanabilir.
Sonrası için de lazım olacak: Doğru Emzirme Yöntemini Bulman İçin 4 Emzirme Pozisyonu Önerisi!
Prematüre bebeklere emzik verilir mi?
Evet. Çünkü emme reflekslerini teşvik etmek ve desteklemek, emzikle mümkün. Normalde yenidoğanlarda emzik pek önerilmiyor ama prematüreler için emzik, beslenme ile ilişki kurabilmesi ve yetilerini geliştirebilmesi için anahtar rol oynuyor.
Uzun vadede bebeğinin emme sorunları azaldığında kendine, emzik kullanımını sınırlama ve bıraktırma hedefi koyabilirsin.
Emziğin erken doğan bebekler için faydalarını da şöyle sıralayalım:
- Bebeğinin hastanede kalış süresi kısalır.
- Kilo alımına yardımcı olur.
- Kalp atışları üzerinde olumlu etkisi var.
- Bebeğini rahatlatır.
- Reflüsü olan bebeklerde beslenmeyi baskılamaya yardımcıdır.
Daha fazla bilgi burada: A’dan Z’ye Bebeklerde Emzik Kullanımına Dair Bilmen Gerekenler
Hangi biberon?
İnci Candemir, biberon seçiminin belirleyicisinin bebeğin olduğunu belirtiyor. Her marka biberon, her bebeğin hoşuna gitmeyebilir. Birkaç alternatifi bebeğine sunarak sevdiği modelle beslemeye devam edebilirsin.
Hangi biberonu almalısın?: Annelerin En Çok Tercih Ettiği 9 Biberon Markası ve Modeli
Prematüre bebekler için mama nasıl seçilir?
Hastaneden taburcu olmadan önce hemşire, hangi mamayı bebeğine vermen gerektiğini sana söyleyecek.
Prematüre bebekler için geliştirilen formül mamalar genellikle, 2500-3000 gr olana kadar minik kaplumbağalara verilir. Sonra doktor onayıyla yenidoğan mamalarına geçersiniz.
Mama hazırlığı için şunlara dikkat et:
- Mamayı hazırlamadan önce ellerini güzelce yıka.
- Mamada kullanacağın temiz içme suyunu önceden 10 dk kaynat ve soğut.
- Ölçek kaşığına sadık kal. Fazla ya da az mama koyma.
- Mamayı koyacağın biberonu da önceden kaynat ve soğut.
- Mama suyun içinde iyice eriyene kadar biberonu çalkala.
- Kutusu açılan mama, en fazla 4 hafta içinde tüketilmeli, aklında olsun.
Prematüre bebek mamaları, farklı içeriğe ve aromalara sahip. Gaz sorunu olursa ya da bebeğin yemek istemezse farklı markaları dene.
Bebeğinin gaz sorunu varsa bir bak deriz!
Prematüre bebeklerde ek gıdaya geçiş nasıl olur?
Öncelikle şunu söyleyelim: Prematüre bebek gelişimi için her basamak, ortalama 2 yol boyunca düzeltilmiş yaşa göre hesaplanır. Düzeltilmiş yaş nedir, örnekle açıklayalım:
Mesela bir bebek 1 Mayıs'ta 30 haftalık doğmuşsa, dünyaya 10 hafta erken gelmiş demektir. Yani yaklaşık 15 Temmuz'da 40 haftasını dolduran bebek yenidoğan sayılır ve düzeltilmiş yaş hesabına göre 15 Ağustos'ta 1 aylık bebek olarak değerlendirilir.
Zamanında doğan bebekler için ek gıdaya geçiş, 6. ayla başlar. Yukarıdaki örneğe göre bebeğimiz, en erken 15 Ocak'ta anne sütüne elveda deyip ek gıdaya geçebilir. Özetle; prematüre bebeklerde ek gıdaya geçiş için düzeltilmiş (40 hafta +) 6 ayın beklenmesi gerektiğini belirtiyor İnci Candemir.
Çok lazım olacak: Başlangıçta Her Şey Püreydi: Ek Gıdaya Geçiş Rehberi
