Pes ekinovarus (PEV) nedir?
Doğumsal bir hastalık olan pes ekinovarus, çarpık ayak sendromu olarak bilinen bir rahatsızlık. Kimi kaynaklarda yumru ayak olarak da bahsediliyor.
Pes ekinovarus, bebeğin anne karnında çarpık şekilde duran ayaklarının, doğum yaklaştıkça düzelmeyerek eğri şekilde kalması sonucu meydana geliyor. Tek ya da her iki ayakta da olabiliyor.
Erkek çocuklarda çarpık ayak sendromu görülme ihtimali kızlardakinin 2 katıdır.
Pes ekinovarus neden olur?
Henüz günümüzde doğuştan çarpık ayak sendromuna neden olan kesin bir etmenden bahsetmek mümkün değil. Ancak henüz ispatlanmamış olsa da pes ekinovarus nedenleri arasında yaygın olarak ileri sürülen sebep, genetik faktörler. Hastalığın dünyadaki bölgesel dağılımına bakıldığında bir diğer etkenin çevresel faktörler olduğu düşünülüyor.
Pes ekinovarus deformitesinin %90’ını, idiopatik grup denilen, nedeni belli olmayanlar oluşturuyor. Bu grupta pes ekinovarus tedavisi daha kolay oluyor. Ancak herhangi bir kas ya da omurga rahatsızlığına bağlı olarak gelişen pes ekinovarusta ayak deformitelerinin tedavisi için kapsamlı cerrahi müdahalelere ihtiyaç duyulabiliyor.
Her şey yolunda mı: Bebeklerin Büyüme ve Gelişimini Etkileyen 7 Faktör
Bebeklerde çarpık ayak belirtileri nelerdir?
- Ayağın ön tarafında içe doğru dönme,
- Topukta yumuşama ve içe dönme,
- Ayağın orta kısmında içe doğru sapma,
- Deformite olan ayağın boyutunun diğerine göre küçük olması ve aynı taraftaki baldırda incelik görülüyor.
Pes ekinovarus anne karnında düzelir mi?
Geçmişte pes ekinovarus nedenleri arasında bebeğin anne karnındaki pozisyonu görülse de hastalığın bununla bir ilgisi olmadığı artık biliniyor.
Çarpık ayak sendromu anne karnındaki her bebekte görülüyor ve doğum yaklaştıkça ayakların bu görünümü düzeliyor. Anne karnındayken düzelmediği takdirde de bebek, ayak tabanları birbirine bakacak şekilde dünyaya geliyor.
Çarpık ayak tanısı nasıl koyulur?
Çarpık ayak tanısı, bebek anne karnındayken ultrasonografi ile ya da doğumdan sonra klinik olarak koyulabiliyor. Çarpık ayak sendromu olan bebeklerin doğuştan kalça çıkığı açısından da mutlaka kontrolden geçmesi gerekiyor.
Bebeklerde Kalça Çıkıklığı Kader mi?
Pes ekinovarus tedavisi nasıl yapılır?
Pes ekinovarus tedavisinde erken davranmak çok önemli. En ideal zaman, doğumdan sonraki 7. ve 15. günler. Yenidoğan döneminde Ponseti tekniğine uygun olarak yapılan alçı tedavisi uygulanıyor.
- Ayağın esnemesini sağlayan düzeltici alçı tedavisi haftalık olarak uygulanıyor ve bu sayede ayağa şekil veriliyor.
- Şeklin korunması için dizler bükük şekilde tutularak özel bir teknikle kasıklara kadar alçı uygulanıyor.
- Hastalığın ağırlık derecesine göre toplamda 5-9 kez alçı yapılıyor.
- Alçılamanın ardından ortez tedavisi ve pes ekinovarus egzersizleriyle kaslar güçlendiriliyor.
- 9 haftanın sonunda topuk, ayak tabanı seviyesine inmediyse genel anestezi ile ufak bir cerrahi işlem yapılıyor ve aşil tendonu kesiliyor.
- Ardından son kez 3 haftalık alçı yapılıyor ve bu esnada, kesilen aşil tendon yeniden oluşuyor.
- Çocuğa 2 yaşına kadar Ponseti cihazı giydiriliyor ve 8-10 yaşlarına kadar düzenli kontrollere devam ediliyor. Bu cihaz özel bir çift ortopedik bot ve Dennis Brown barından oluşuyor.
- Çocuk yürümeye başladığında, pes ekinovarus ayakkabısından normal ayakkabıya geçebiliyor.
Ponseti cihazı tedavinin önemli bir kısmı. Eğer çocuğuna bu cihazı kullandırmazsan ayakları yeniden deforme olmaya başlar ve tedaviden başarısız bir sonuç alabilirsin. Erken yapılan tedaviler sayesinde ayak deformitelerinden mükemmele yakın sonuç alabilmek mümkün.
Pes ekinovarus ameliyatı hangi durumlarda gerekir?
Çarpık ayak tedavisinde normal şartlarda ameliyata gerek duyulmaz. Yukarıda da anlattığımız gibi tedavinin çok minik bir kısmında ameliyata gerek görülebilir. Pes ekinovarus ameliyatı sonrası iyileşme ve aktif bir hayata dönmedeki başarı oranı %95 oranında.
Ancak çarpık ayak sendromu kas ya da omurga hastalıklarına bağlı olarak geliştiyse tedavide daha geniş cerrahi müdahaleler gerekebilir.
Çarpık ayak sendromu tedavi edilmezse hangi sorunlara yol açar?
Ayaklar vücudun tüm yükünü dengeli bir şekilde taşırlar. Ancak pes ekinovarus olan bebeklerde bu denge bozulur ve tüm yük ayağın dış kenarlarına biner. Bu nedenle de bebeklerde çarpık ayak tedavi edilmediği takdirde topallamaya yol açar. Daha ileri dönemlerde ameliyatlar zorlaşabilir.
Çocuklar rahatsızlıkları sebebiyle istedikleri ayakkabıları giyemezler. Özellikle ergenlik ve sonrası dönemde bu sorundan ötürü çocuklarda psikolojik problemler ortaya çıkabilir. Dolayısıyla pes ekinovarus yetişkinlik dönemine kalmadan mutlaka tedavi edilmeli.
Ayakta görülen bir başka problem: Düztabanlık (Pes Planus) ve İçe Basma Hakkında Merak Ettiğin Her Şey!
Pes ekinovarus nüks eder mi?
Evet, pes ekinovarus tekrarlayabilir. Özellikle ortez kullanımını erkenden bırakmak nüksü tetikleyebiliyor. Bu tarz durumlarda çocuğun ilk 1 yaşı içerisinde meydana gelen tekrarlamalarda yine alçılama tedavisi yapılıyor.
Pev ekinovarus askerlik için engel mi?
Pes ekinovarus ameliyatından iyi sonuç alan ve sağlıklı biri gibi düzgün basıp yürüyebilen çocukların ileride askerlik yapmasına engel olabilecek herhangi bir durum söz konusu değil.
Bu da ilgini çekebilir: Çocuklarda Yetersiz Büyüme Nasıl Anlaşılır?
