Ani bebek ölümü sendromu (SIDS) nedir?
Halk arasında bilinen adı beşik ölümü olan ani bebek ölümü sendromu (SIDS ya da ABÖS olarak da adlandırılır.), bebeğin herhangi bir sağlık problemi olmasa da genellikle uykusunda birden hayatını kaybetmesidir. Bu durumu yaşayan bebeklerin öncesinde herhangi bir sağlık sorunu yoktur, otopsilerinde bile bir problemle karşılaşılmaz.
Genellikle 3-6 ay içerisinde, 2000 çocuktan 1’inde görülür.
Ani bebek ölümü sendromu sebepleri nelerdir?
Ani bebek ölümü sendromunun kesin sebepleri aslında bilinmiyor. Varılan en önemli sonuç, tetikleyen diğer durumlarla birlikte beynin solunum ve uykudan uyanmayı kontrol eden bölümünde bir sorun gelişmesi ve bebeğin hayatını kaybetmesi.
Bu durumun gelişmesini sağlayan ve bebeği riske atan bazı durumlar da söz konusu. Ani bebek ölümü risk faktörleri arasında:
-
Bebeği yüzükoyun yatırmak,
-
Yumuşak bir yatak, yorgan ve yastık kullanmak (bunlar bebeğin nefes almasını engelleyebilir.),
-
Bebeğin yanında biriyle yatması,
-
Doğum öncesinde veya sonrasında bebeğin sigaraya maruz kalması,
-
Bebeği çok sıcak ortamda yatırmak ve çok kalın giydirmek,
-
Düşük doğum kilosu,
-
Solunum enfeksiyonu gibi durumlar var.
Bunlar dışında;
- Annenin hamilelik sırasında sigara, alkol, uyuşturucu madde kullanması (Bu yazıya bakabilirsin: Hamilelikte Sigara İçmekle İlgili Dumanlı Bilgiler),
- Annenin 20 yaşın altında olması,
- Ailede daha önce ani bebek ölümü sendromunun yaşanmış olması,
- Bebek bakımı hakkında bilgi sahibi olmamak da ani bebek ölümü sendromuna neden oluyor.
Ayrıca beşik ölümünün daha çok erkek bebeklerde görüldüğü tespit edilmiş.
Ani bebek ölümü sendromu nasıl önlenebilir?
Bu durumu önlemenin garantili bir yolu yoktur. Ama bazı yöntemlerle riski oldukça düşürebilirsin. Bebek doğar doğmaz aşağıda vereceğimiz önerileri uygularsan, ani bebek ölümü ile karşılaşma ihtimalin çok daha zayıf olacaktır.
- Bebeğini doğumdan sonraki ilk 6 ay muhakkak sırtüstü yatır. Ani bebek ölümü sendromu için alabileceğin en iyi önlem budur. Amerikan Pediyatri Akademisi, 1992 yılında beri bu durumu engellemenin en iyi yolunun sırtüstü yatmak olduğunu savunuyor.
- Sert bir yatak seç. Bebeğin başını çevirdiğinde içine gömülmesin.
Deliksiz Bir Uyku İçin İdeal Bebek Yatağı Nasıl Seçilir?
- Özellikle ilk 6 ay bebeğinin beşiğinin içine yastık, yorgan ve tüylü oyuncaklar koyma. Bunlar ağız ve burun kısmını kapatarak nefes almasını önleyebilir. Yorgan yerine bebek uyku tulumlarını tercih edebilirsin. Bu, bebeğinin üşümesini de engeller.
- Bebeğini kat kat giydirme ve uyuduğu odanın sıcaklığını yükseltme. Zaten bebeğin bu süreçte çok üşümeyecektir. Yattığı odanın sıcaklığının 18-22 derece civarında olması yeterli.
- Sen ne kadar güvenli olduğunu da düşünsen bebeğinle aynı yatakta yatmaman gerekir. Gece uyku halinde elin, kolun, yastığın bebeğinin nefes almasını engelleyebilir. Bebeğin karyola ile duvar arasına sıkışabilir. Bu yüzden bebeğin senden ayrı ama senle aynı odada uyumalı.
- Bebeğine emzik ver. Araştırmalar ani bebek ölümü sendromunun emzik ile azaltıldığını gösteriyor.
Hadi bak: A’dan Z’ye Bebeklerde Emzik Kullanımına Dair Bilmen Gerekenler
- Bebeğini sık sık emzir. Araştırmalar anne sütü ile beslenen bebeklerin ani bebek ölümü sendromuna daha az yakalandığını göstermiş.
- Bir bebek monitörü de kullanabilirsin. Bu monitörler bebeğin kalp atışını ve solunumunu ölçer, eğer hızı çok düşerse alarm verir.
Bu arada şunu da belirtmeliyiz. Sırtüstü yatırmayı önerdik ancak bebeğinin sürekli bu pozisyonda olması baş düzleşmesine neden olabilir. Bu yüzden bebeğinin uyku haricinde gün içinde karın üstünde vakit geçirmesini sağlamalısın.
Bu sana yardımcı olabilir: Tummy Time (Karın Üstü Hareketleri)
Ani bebek ölümü sendromu riski ne zaman kalkar?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu sorunun en çok görüldüğü zaman aralığı 3-6 aydır. 6. ayın ardından bebeğin dönebileceği, baş ve boyun kontrolü yapabileceği için beşik ölümü riski gittikçe azalır.
Kaynaklar:
Bebek ve Küçük Çocuk Bakımı-Steven P. Shelov/Tanya Remer Altmann
Yaşamın İlk 2 Yılında Çocuk Sağlığı ve Bakımı-Prof. Dr. Gülbin Gökçay
Bebeğinizin İlk Yılı Rehberi-Mayo Clinic Uzmanları
