Doğum izni nedir?
Doğum izni, hamile olan ya da yeni doğum yapmış olan çalışan annelere tanınmış bir haktır.
Doğum izni, doğum öncesi izin ve doğum sonrası izin olmak üzere iki bölümden oluşuyor. Böylelikle hem çalışan hamile kadınların doğum öncesinde iş yükü hafifletiliyor hem de doğum sonrası bebeklerini emzirebilmeleri ve onunla vakit geçirebilmeleri sağlanmış oluyor.
Doğum izni kaç gün? Hamilelik izni ve doğum sonrası izin hakları kaç haftadır?
Doğum izni ne kadar, yasalar bu konuda neler diyor, doğum sonrası ücretsiz izin yönetmeliğine bakalım:
4857 sayılı İş Kanunu'nun 74. maddesince yapılan doğum izni hesaplamasına göre; kadın işçilerin hamilelik izni 8, doğum sonrası izin 8 olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esas. Bu süre ücretli izin olarak nitelendiriliyor.
Memurlarda doğum izni kaç gün diye sorabilirsin. Özel ya da kamu fark etmez, tüm çalışan anne adayları doğum iznini 18 hafta olarak kullanıyor.
İkiz gebelikte doğum izni kaç hafta?
İkiz, üçüz vs. fark etmeksizin çoğul gebelikte doğum izni; doğum sonrası kullanılan 8 haftalık analık izni süresine 2 hafta daha eklenmesi ile 10 hafta oluyor. Böylelikle ikiz gebelikte doğum izni toplamda 18 hafta olarak kullanılabiliyor.
Babalık izni kaç gün?
Tabii ki bu süreçte eşinin desteğini alabilmen ve bebeğinizle ailecek vakit geçirebilmeniz önemli. Bunun için babaya doğum izni, emekli sandığı ya da SGK çalışanı olma durumuna göre değişiklik gösteriyor. Erkeklere doğum izni, eşin doğum yapmış olmasıyla kullanılmaya başlanabiliyor. Süreler ise şöyle:
- Emekli sandığına bağlı çalışanlar için erkek memur doğum izni süresi 10 gün,
- Taşeron işçilerde ve özel sektörde babalık izni 5 gün,
- Sözleşmeli çalışanlarda ise babalık izni 2 gün olarak kullanılıyor.
Konuyla ilgili detaylı bilgi almak istersen:Babalık İzni (Babaya Doğum İzni) Hakkında Her Şey!
Doğum izni ne zaman başlar?
Doğum izni hesaplaması yapılırken gebelik süresi 40 hafta üzerinden baz alınıyor. Dolayısıyla doğumuna 8 hafta kala izne çıkabiliyorsun. Yani “Doğum izni kaçıncı haftada başlar?” soruna cevap verecek olursak hamileliğinin 32. haftası itibarıyla 8 haftalık yasal doğum iznine ayrılma hakkı kazanmış oluyorsun.
Doğum sonrası ücretsiz izin alınabilir mi?
16 haftalık analık izni tamamlandıktan sonra, kadın işçiye talebi doğrultusunda 6 aya kadar ücretsiz SSK doğum izni verilebiliyor. Bu süreler yasal olarak kanun koyucu tarafından belirlendiği için işverenin itiraz hakkı yok.
Bir kadın işçi olarak bu haklardan yararlanmak için iş hayatın içerisinde doldurmuş olman gereken belirli bir süre yok. Yasal olarak her zaman bu hakka sahipsin.
İzlemek istersen konuyla ilgili bir de videomuz var!
Doğum izninde maaş alınır mı?
Doğum ve hamilelik iznine çıktığında işverenin aslında sana maaş ödemesi yapmak zorunda değildir. Herhangi bir sözleşme ile belirlenmediği sürece işveren yalnızca iyi niyet göstergesi olarak ödeme yapar. Ancak SGK tarafından verilen iş göremezlik raporu ile iş göremezlik ödeneği alabilirsin.
Doğum raporu nedir?
Gebeliğin 32. haftası itibarıyla başlayan doğum iznini kullanmak için doktorun verdiği izin belgesine doğum raporu deniyor.
Şimdiden öğren: Doğum Parası (Doğum Yardımı) Ne Kadar?
Hamilelikte çalışamaz raporu kaçıncı haftada alınır?
32 haftalık gebelik, yasal annelik izni süresinin başladığı haftadır. Çalışan bir anne 32. haftada doğum öncesi 8 haftalık yasal izne ayrılma hakkı kazanıyor.
Peki sağlık durumu ve işi çalışmasına el veriyorsa hamileliğin kaçıncı haftasına kadar çalışabilir? Bu durumda anne adayının 32. haftada doktorundan 5 hafta daha çalışabileceğine dair "gebelikte çalışabilir raporu" alması gerekir. Bu belge 32. haftada çalışabilir raporu olarak da biliniyor. Dolayısıyla hamileler kaçıncı haftaya kadar çalışabilir, sorusunun cevabı; 37. hafta. Bu haftanın dolmasıyla da hamilelikte iş göremezlik raporu almak gerekiyor.
Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere ekleniyor. Yani, doğum öncesindeki 8 haftalık izinden kullanılmayan her hafta, doğum sonrasına dahil ediliyor. Böylece doğum öncesi 8 haftalık yasal iznin 5 haftası, doğum sonrasındaki 8 haftaya ekleyerek 13 haftalık izin yapılabiliyor.
Çalışan anne hakları neler?
Hamilelerin çalışma saatleri nasıl düzenlenir?
Çalışan hamile haklarına baktığımızda gebe kadınların çalışma saatleri diğer çalışanlardan farklılık göstermiyor. Fakat gebelik süresince periyodik kontroller için kadın işçiye ücretli izin veriliyor. Doktor uygun gördüğü takdirde hamile kadın, işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılıyor. Bu durumda işçinin ücretinde bir indirim yapılmaması da sigortalı hamile kadının hakları kapsamında.
Hamileyken işten çıkarılma yasal mıdır?
İş kanununa göre hamile olmak, bir kadın işçinin işten çıkarılması geçerli veya haklı bir neden değil. İş kanunu çerçevesinde iş güvencesine tabi olan (iş yerinde en az 30 işçi çalışmalı) iş yerleri ve işçiler için bu sebepten bir fesih yapılması halinde fesih bildiriminin tebliğinden itibaren bir ay içerisinde işe iade davası açılabilir.
Eğer işçi, iş güvencesi hükümlerinden yararlanamıyorsa, bu nedenle yapılacak fesihlerde ihbar süresinin 3 katı tutarında kötü niyet tazminatı isteyebilir. Fesih, her halükarda haklı bir nedene dayanmadığından kıdem ve ihbar tazminatı talep hakkı da kazanılıyor. Hamile çalışan hakları devlet tarafından güvence altına alınmış durumda.
İşveren açısından haklı nedenle işten çıkarmanın tek istisnası, İş Kanunu 25 maddesi I bendi b fıkrasıdır.
İşverenin Fesih Hakkı 25’inci Maddesi;
I-Sağlık Sebepleri
b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve iş yerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulu'nca saptanması durumunda. İşçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin iş yerindeki çalışma süresine göre 17. maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar.
Bu durumda işçinin kıdemine göre belirlenen ihbar öneli süresine +6 hafta eklenerek bu süreyi aşarsa fesih hakkı doğacaktır (İhbar süreleri, iş yerinde çalışma süresi 6 aydan az ise 2 hafta, 6 ay-1,5 yıl ise 4 hafta, 1,5 yıl-3 yıl ise 6 hafta, 3 yıldan fazla ise 8 hafta.).
Burada önemli olan husus, gebelikte yaşanan sağlık sorunu nedeniyle alınan 6 haftalık raporun aralıksız olmasıdır. Bu durumda işveren haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir.
Özetle çalışan anne hakları doğum öncesi ve sonrası nelerdir?
- 4857 sayılı İş kanunu 74. maddesine göre; kadın işçilerin doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8 olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Ancak anne adayı, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile gebeliğin 37. haftasına kadar iş yerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Yani, doğum öncesindeki 8 haftalık izninden kullanmadığı her hafta doğum sonrasına dahil edilir.
- Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir. Hekim uygun görür ise hamile kadın, işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu durumda işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.
- Talebi üzerine kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanmasından (çoğul gebelikse 18 hafta) sonra 6 aya kadar doğum sonrası ücretsiz izin verilir. Bu süreler yasal olarak kanun koyucu tarafından belirlendiğinden işverenin itiraz hakkı bulunmamaktadır.
- Çalışan işçinin bu haklardan yaralanabilmesi için de belirli bir süre çalışması gerekmemektedir. Yasal olarak her zaman bu hakka sahiptir. Ancak işe başladığı ilk iki ay içinde hamile olduğunu öğrenirse işveren deneme süresi içerisinde olduğundan iş akdini sona erdirebilir.
Bir de bu konu var: Süt İzni ve Süt Parası Nedir?
