Spina bifida nedir?
Spina bifida nöral tüp defekti denilen doğum kusurları grubuna giren bir hastalıktır, ayrık ya da açık omurga anlamına gelir.
Normalde nöral tüp, gebeliğin erken döneminde oluşur ve bebeğin ana rahmine düşmesinden 28 gün sonra kapanır. Spina bifidalı bebeklerde nöral tüpün bir bölümü oluşmaz ya da düzgün kapanmaz.
Bu durum, omurilikte ve omurga kemiklerinde kusurlar oluşmasına neden olur. Yaygın olarak bebeklerde omurilik açıklığı görülür.
Nöral tüp defekti: Beyin, omurilik ve omurganın doğumsal kusurlarına deniyor.
Beyinle ilgili bir başka hastalık: Serebral Palsi (Beyin Felci) Hakkında Her Şey
Spina bifida neden olur?
Doktorların elinde spina bifida nedenlerine dair kesin bir veri yok. Ancak;
- Diğer sinir sistemi hastalıklarında olduğu gibi nöral tüp defekti olan bir aile geçmişine sahip olmak,
- Folik asit eksikliği gibi genetik ve çevresel risk faktörleri, spina bifidaya yol açabiliyor.
Folat (B9 vitamini), ceninin sağlıklı gelişmesi açısından önemli bir vitamin ve spina bifidayı önlemeye yardımcı oluyor. Dolayısıyla ceninin sağlıklı gelişmesi için hamilelikten önce ya da erken gebelik döneminde folik asit dengene dikkat etmen önemli.
Oku: Hamilelikte Folik Asit Kullanımı Hakkında Merak Ettiğin Her Şey
Spina bifida belirtileri nelerdir?
Spina bifida bazen hiçbir belirti vermez ya da sadece ufak tefek fiziksel sakatlıklara neden olur. Ancak çoğu zaman ağır fiziksel ve zihinsel sakatlıklara yol açar.
- Hastalık genellikle bacak, idrar torbası ve bağırsakların nörolojik kontrolünün kaybına sebep olur. Bu nedenle idrar ve gaita kaçırma problemleri görülür.
- Spina bifida hidrosefaliye neden olabilir. Yani, bazı bebeklerin beyninde su toplanır.
- Menenjite yol açabilir, beyni saran dokularda enfeksiyon meydana gelir.
İki önemli doğumsal hastalık daha: Anensefali ve Hidrosefali
Spina bifida çeşitleri nelerdir?
Spina bifida tipleri 3 tane. Bunlar;
1. Spina bifida occulta (Spina bifida okülta)
- Spina bifida hastalığının en hafif halidir.
- Omurga kemiklerinin bir kısmında açıklık görülür.
- Herhangi bir belirti göstermez, tesadüfen fark edilir. Yalnızca, kusurun olduğun bölgede ciltte aşırı tüylenme olur.
- Şikayete neden olmaz.
- Tedaviye gerek yoktur.
2. Meningosel
- En nadir görülen spina bifida tipidir.
- Omuriliği çevreleyen zarlar omurganın arka tarafından dışarı doğru fıtıklaşırlar.
- Nadiren hidrosefali gelişir.
- Bacaklarda kuvvetsizlik, idrar ve dışkı tutamama problemi görülmez.
- Açık kalan zar ve beyin onarılarak ameliyat edilir.
3. Meningomyelosel
- Spina bifida hastalığının en ağır türüdür.
- Görülme ihtimali meningoselden daha fazladır.
- Spina bifidalı bebeklerin büyük bir kısmında hidrosefali de bulunur.
- Açıklık kapatılmadığı takdirde bebekte enfeksiyon gelişme riski vardır.
- Kese ameliyatla kapatılır ancak bebeklerin bazılarında bacak felci, idrar ya da dışkı tutamama problemleri görülebilir.
Spina bifida ultrasonda belli olur mu?
Spina bifida anne karnında nasıl anlaşılır, diye merak ediyorsan bunun için hamileliğinin 16. ve 18. haftaları arasında kan ile üçlü tarama testi yaptırman ve ayrıntılı ultrason çektirmen gerekiyor.
Test sonuçlarının yüksek çıkması her zaman bir nöral tüp defektine işaret etmese de spina bifida ultrason görüntüsüyle kendini büyük ölçüde ele verir. Eğer ki bebeğin spina bifidalı ise %75-80 oranında tanı koymak mümkün.
Böyle bir durumda doktorunla konuşarak gebeliğini sonlandırmaya karar verebilirsin. Ancak ne olursa olsun bebeğini bu şekilde büyütmeyi kabul eden ailelerden biri de olabilirsin tabii ki.
Ultrason Nedir, Nasıl Çalışır, Çeşitleri Nelerdir?
Spina bifida hastaları ne kadar yaşar?
“Spina bifidalı bebek ne kadar yaşar?” sorusu için biçilmiş belli bir ömür süresi yok. Hastalığın çeşidine ve tedaviye verilen cevaba göre değişen bir soru bu. Ancak spina bifidalı bebeklerin zorlu bir hayat yaşadıkları kaçınılmaz.
Spina bifida tedavisi nasıl yapılır?
Spina bifidanın tedavisi hastalığın derecesine bağlı bir durum. Eğer kusur küçükse hiçbir tedaviye gerek yok. Ancak omuriliği ve etkilenen dokuyu yerine yerleştirmek için genellikle ameliyat gerekiyor.
Spina bifida ameliyatı sonrası hastalığın tamamen iyileşmesi mümkün değil. Ameliyat sayesinde en ciddi kistler çıkarılıp, bölgenin kas ve deri yamaları yapılsa da bacaklardaki felç tedavi edilemiyor.
Ancak uygulanan tedavi yöntemleriyle spina bifidalı bebeklerin hayatı normale yakın hale getirilebiliyor. Spina bifida fizik tedaviye olumlu cevap veriyor. Bacaklarda meydana gelen farklı derecelerdeki kas zayıflıkları fizik tedavi ile güçlendirilerek bebeğin destekli ya da desteksiz yürüyebilmesi sağlanıyor.
Yani, bebeğin tamamen sağlıklı biri haline gelemese de bağımsız bir şekilde yaşaması mümkün. Ayrıca ender de olsa spina bifida ameliyatı bebeğin, henüz ana rahmindeyken de yapılabilir ama bu, çok riskli bir durum.
Spina bifida tedavisinde son gelişmeler ne alemde?
Yapılan son çalışmalara göre hastalığın bugün tamamen ortadan kaldırılması ne yazık ki mümkün değil. Ancak gebelik öncesi dönemde takviye folik asitle hastalığın gelişme riskini düşürebilirsin.
Bu da ilgini çekebilir: Fallot Tetralojisi (Mavi Bebek Hastalığı): Doğumsal Bir Kalp Hastalığı
Kaynaklar:
Bebeğinizin İlk Yılı Rehberi-Mayo Clinic Uzmanları
Bebeğinizin İlk Yılında Sizi Neler Bekler-Heidi Murkoff
