Vitamin nedir?
Vitaminler, insanlar tarafından üretilemeyen organik bileşiklerdir ve metabolik bozukluklardan korunma, sağlıklı büyüme için beslenme ile yeterli miktarlarda tüketilmelidirler.
Vitaminler genel olarak ikiye ayrılır:
-
Yağda eriyenler: A, D, E ve K vitaminleri
-
Suda eriyenler: B ve C kompleks vitaminleri
Bebeklerde günlük vitamin htiyacı nasıldır?
Bir bebek hangi dönemde hangi vitaminlere ihtiyaç duyar?
-
Yenidoğan bir bebek, ilk doğduğu andan itibaren tüm vitaminlere ihtiyaç duyar.
-
Hamileliğin boyunca dengeli beslenmişsen, vitamin-mineral takviyelerini yeterli miktarda sağlamışsan bebeğine yeterli vitamin geçişini de sağlamış olursun.
-
Doğum sonrasında ise anne sütün ya da anne sütünün yeterli olmadığı durumlarda kullanabileceğin formül mamalar bebeğinin vitamin ihtiyacını karşılar.
-
Yeterli ve sağlıklı beslense dahi bebeğinin K ve D vitaminlerini dışarıdan alması gerekir.
Bu aşamada bebekler için en iyi vitamin ilacı hangisi diye sorabilirsin. Bu soruna cevabı doktorundan alman gerekir.
Bebekler için vitamin takviyesi
Bebek vitamin takviyesi her zaman gerekli midir?
Rutin çocuk sağlığı izleminde, herhangi bir şikayeti olmayan bebeklerin vitamin yönünden tetkik edilmesine gerek yoktur. Bebeğin sağlıklı ve yeterli besleniyorsa, eksiklik gözlenmediği sürece rutin D vitamini takviyesinin yanında ek multivitamin takviyesine ihtiyacı bulunmaz.
Bunun yanında başta A ve D vitaminleri olmak üzere, vitaminlerin eksikliği gibi bebeklerde vitamin fazlalığı da zararlıdır.
Bebeklerde D Vitamininin Önemi
Bebeklerde D vitamininin önemi nedir?
Bebeğe ilk verilen vitaminlerden biri de D vitaminidir. Bebek için D vitamininin önemi büyüktür, ama besinlerin D vitamini içerikleri çok düşüktür. Bu yüzden besinler tek başlarına günlük D vitamini ihtiyacını karşılayamazlar. Bu nedenle bebek doğar doğmaz dışarıdan D vitamini takviyesine başlanması önerilir.
Sağlıklı bir bebeğin 1 yaşına gelene kadar günde 400 IU, sonrasında ise günde 600 IU D vitamini kullanması gerekir. Peki, bebeklerde D vitamini ne zamana kadar kullanılır? Bebek en az 1, mümkünse de 3 yaşına gelene kadar D vitamini kullanımı devam ettirilmelidir.
D vitamini eksikliğinin belirtileri nelerdir?
- Aşırı terleme,
- Bıngıldağın geç kapanması,
- Dişlerin geç çıkması,
- Oturma, yürüme gibi motor becerilerin gelişmemesi,
- Kafada şekil bozuklukları,
- Halsizlik,
- İştahsızlık,
- Kaslarda ve kemiklerde güçsüzlük hissi,
- Göğüs kafesinde bilye gibi yuvarlak bezeler.
D vitamini eksikliği bu belirtiler dışında, daha büyük sorunlarla da kendini gösterebilir.
- Süt dişlerinin kolayca kırılması,
- Kaburga kemiklerinin en ufak darbelerde zarar görmesi,
- Kamburluk,
- Raşitizm bu sorunlardandır.
Özellikle Raşitizm, çocuklar için ciddi bir problem. Bu hastalık;
- Kemiklerin gelişememesine,
- Gerekenden yumuşak kalmasına,
- Bacaklarda parantez şeklinde görünüme neden olur ve tek sebebi D vitamini eksikliğidir.
D vitamini kullanmak yerine bebeği güneşe çıkarmak yeterli olmaz mı?
D vitamini sentezlenmesinde en önemli kaynak güneş ışınlarıdır. Vücutta D vitamini üretimi için öğle saatlerinde ve güneş koruyucu krem tabakası olmadan güneş ışığı alınması gerekir.
Ayrıca, cam arkasından alınan güneş ışığının D vitamini üretiminde bir faydası olmaz. Yani, bebeğini sadece güneşe çıkarman yeterli D vitamini üretimine yetmez.
Bunun yanında;
-
Düşük D vitamini düzeyine sahip bebeğin üzerinde yalnızca bebek bezi varken 10-30 dakika,
-
Başı açık ve gövde giysili iken 30 dakika-2 saat arasında,
-
Normal D vitamini düzeyine sahip bebeğin üzerinde yalnızca bebek bezi varken 10 dakikadan az,
-
Giyinik iken 30 dakika güneşe çıkarılması D vitamini üretimine destek olur.
Bunları da bilmelisin: Çocuklarda Demir Eksikliği ve Demir İlaçları Kullanımına Dair Bilmen Gerekenler
Bebeklerde D vitamini eksikliği nasıl giderilir?
D vitamini eksikliğinin giderilmesi için hem yukarıda bahsettiğimiz gibi güneş ışınlarından hem de D vitamini desteğinden yararlanman gerekir. Ancak miktarlarına doktorunun karar vermesi önemlidir.
Fazla D vitamini bebeğe zarar verir mi?
D vitamini yağda eriyen bir vitamindir. Fazlası vücuttan atılmaz ve dolayısıyla bebeğine zarar verebilir. Bu durumda bebeklerde D vitamini yan etkilerini görmek mümkündür.
Ülkemizde yanlış kullanımlara bağlı D vitamini zehirlenmesi oldukça sık gözlenir. D vitamini zehirlenmesi bulgularının ana sebebi, vücuttaki kalsiyum miktarının aşırı artmasıdır. Buna bağlı olarak bebekte;
-
Kusma, kabızlık, idrar miktarında artış ve vücutta sıvı kaybı oluşabilir.
-
Kas güçsüzlüğü, tansiyon yüksekliği ve ritim bozukluğu, ciltte kaşıntı gibi sorunlar görülebilir.
-
Ayrıca idrarla kalsiyum atılımı arttığı için böbrekte kalsiyum birikmesi ve buna bağlı böbreklerde taş oluşması söz konusu olabilir ve hatta bu sorun böbrek yetmezliğine bile neden olabilir.
Bu nedenle doktorunun tavsiyesi dışında D vitamini kullanman ya da D vitaminine ek multivitamin ilaçları kullanman sakıncalı olabilir.
Annelerimiz bu konuda ne demişler: Bebeğimize D vitamini vermesek ne olur?
Bebeklerde B12 vitamininin önemi
Bebeklerde B12 vitamininin önemi nedir?
Bebekler için bir diğer önemli vitamin de, sadece hayvansal gıdalarda bulunan, B12 vitaminidir.
B12 vitamini;
-
Vücutta kan bileşenlerinin üretiminde,
-
Sindirim sisteminde ve sinir sistemi gelişiminde çok önemli rol oynar.
Eğer normal B12 vitamini düzeyine sahipsen bebeğindeki serum B12 vitamini depoları 6. aya kadar yeterli olur. Bu aydan sonra da ek gıdalar sayesinde bebeğin gerekli olan B12 vitaminini alabilir.
Ancak, annenin B12 vitamini eksikliğinin olması durumunda 3. ve 6. aylar arasında bebeğin depoları tükenir ve bu dönemde B12 vitamini eksikliğine bağlı bulgular ortaya çıkmaya başlar.
Bebeklerde K vitamini
Bebeklerde K vitamininin önemi nedir?
K vitamini bebeğe ilk verilen vitamindir. Çünkü bebeklerde K vitamini aşısı doğumdan hemen sonra yapılır. Bunun sebebi de diğer vitaminlerin aksine hamilelik esnasında anneden bebeğe K vitamini geçişi olmayışıdır. Peki, bebeklerde K vitamini ne işe yarar?
K vitamini, vücuttaki kanamaları önleyici pıhtılaşma sisteminin işlev görebilmesini sağlar. Özellikle yenidoğan bebek K vitamini açısından risk altındadır. Yenidoğan döneminde K vitamini bebeğe yapılmaz ise; bebekte beyin kanaması, göbek kordonu kanaması, karın içi kanama gibi istenmeyen durumlarla karşılaşmak mümkündür.
Bebeklerde B12 vitamini eksikliği belirtileri nelerdir?
-
İştahsızlık (İştahsız Bebekler İçin 5 Beslenme Önerisi!)
-
Katı gıdayı reddetmek
-
Tartı alamamak ya da hafif kilo kaybı
-
Bulantı
-
Kabızlık veya tekrarlayan ishaller
-
Kansızlık bebeklerde vitamin b12 eksikliği belirtilerindendir.
Ek olarak, B12 vitamini sinir sistemi gelişiminde çok önemli rol oynadığından;
-
Zeka gelişiminde gerilik
-
Baş tutma
-
Gülümseme
-
Konuşma
-
Oturma
-
Yürüme gibi fonksiyonların gecikmesi görülebilir.
Bu fonksiyonlar kazanılmış ise bile sonradan kaybolması,
-
Titremeler, seyirmeler ve spazmlar gibi istenmeyen hareketler
-
Gevşeklik
-
Çok uzun süren uyku durumları görmek mümkündür.
Bebeklerde B12 vitamini eksikliği tedavisi nasıl olur?
Bir bebekte B12 vitamini eksikliğinden şüphelenildiğinde, kan testi ile B12 düzeyine bakılır.
Eksiklik saptanması durumunda belli bir tedavi süresi öngörülerek bebeğe B12 içeren ilaçlar -iğne olarak veya ağızdan- verilir.
Tedavinin çeşidi ve süresi eksikliğin şiddeti ve bebekte gözlenen bulgulara göre doktorun tarafından ayarlanır.
Bu öneriler işine yarayacak: İşte Karşında Süper Bebek Besinleri (Selam Protein, Merhaba Mineral)
Prematüre Bebeklerde Vitamin Kullanımı
Prematüre bebeklerde vitamin kullanımı nasıl olmalıdır?
Anne sütü veya formül mama ile beslenen prematüre bebeklere ağızdan multivitamin ve mineral desteği verilmesi konusunda kanıtlar yeterli olmadığından kesin önerilerde bulunmak doğru olmaz. Prematüre formüllerinde ve güçlendirilmiş anne sütünde çoğu vitamin ve mineral yeterlidir.
-
Kilosu başına 180 ml formül mama alan prematüre bebeklerde multivitamin desteği gerekmez.
-
Eğer senin diyetinde B12 vitamini yetersizse anne sütünde de B12 düşük olabilir. Bu durumda bebeğinin vitamin desteği alması gerekir.
-
Güçlendirilmemiş anne sütü alan, doğum kilosu 1000 gr'ın altında olan, yani çok düşük doğum ağırlıklı bebeklere 6 aylık veya 2000 gr olana kadar multivitamin verilebilir.
Aslında tüm prematüre bebekler için ortak bir yaklaşım olmayıp, her bebek riskleri ve izlemi ile bütüncül değerlendirilmeli ve vitamin desteği gerekliliğine o şekilde karar verilmelidir.
Bu bilgiler önemli: Adım Adım Prematüre Bebeklerde Beslenme ve Emzirme Hakkında Bilmen Gereken Her Şey
