1. Bebeklerde ateş kaç olmalı?
Eğer "Bebeklerde ateş kaç derece olmalı?" diye soruyorsan, hemen söyleyelim: Vücut ısısı normalde 02.00-04.00 arasında en düşük düzeyde olup 35.8ºC'dir. Yataktan kalkıldığı sırada da göreceli olarak düşüktür, yaklaşık 36ºC'dir. Gün içerisinde giderek yükselir ve 18.00-22.00 arasında en yüksek seviyeye yani 37ºC'ye ulaşır.
- Küçük bir çocuğun makattan ölçülen ateşi 38ºC-38.4ºC'ye ulaşana kadar genellikle ateşinin olduğu kabul edilmez. Bebeklerde normal ateş, 35.8ºC-38.4ºC arası olarak kabul edilir.
- Vücut, enfeksiyona karşı mücadele içerisindeyse nadiren 41ºC'yi geçer ve genellikle 42ºC'yi aşmaz.
- Ateş ancak güneş çarpması gibi vücudun ısıyı düzenleme mekanizmasındaki bir yetersizlik sonucunda ortaya çıktıysa 45.5 ºC'ye kadar dahi yükselebilir.
- Ayrıca ateş, sıcak havalarda yüksek, soğuk havalarda düşüktür. Egzersiz sırasında dinlenme anındakine kıyasla daha yüksektir.
2. Bebeklerde ateş neden olur?
Pek çok anne gibi bebeklerde kafa ateşi neden olur, diye sen de endişelenebilirsin. Halbuki ateş, vücudun enfeksiyona karşı geliştirdiği bir savunma aracıdır ve aslında zarardan çok fayda sağlar. Yüksek vücut sıcaklıkları, enfeksiyonla savaşan bağışıklık sistemine yardım eder.
Bebeklerde kafa ateşi nedenlerinin en sık görülen sebepleri, bulaşıcı hastalıklar ve viral enfeksiyonlardır. Bazı mikroorganizmalar bu yüksek sıcaklıklarda varlıklarını sürdüremez. Ancak yüksek ateş olarak kabul edilen değerlerin vücut için artık yararı yoktur, hatta vücuda zarar vermeye başlar. Bebeklerde ve çocuklarda ateşlenmeye yol açan faktörleri şöyle sıralayabiliriz:
- Basit bir soğuk algınlığı,
- Bakteriyel hastalıklar,
- Ağır menenjit,
- Anjin,
- Orta kulak iltihabı,
- İshal,
- İdrar yolu enfeksiyonu,
- Sıcak çarpması,
- Diş çıkarma (Ateş biraz yükselir ancak diş çıkarma yüksek ateşe sebep olmaz yani makat ölçümü en fazla 38ºC olur.),
- Romatizmal hastalıklar,
- Otoimmün (özbağışıklık) hastalıklar,
- Tümöral rahatsızlıklar.
Yenidoğanda ateş neden olur, onu da söyleyelim. Yenidoğan döneminde yeterli beslenememe ya da sıvı kaybı bile ateşe neden olabilir. 1 aylıktan küçük bebekler vücut ısılarını dengelemekte zorlanırlar. Bu yüzden bebeklerde sadece kafada ateş nedenleri arasında, ortam sıcaklığının çok olması ya da fazla giydirme gibi faktörleri sayabiliriz.
3. Bebeklerde ateş nereden ölçülür?
Hastalık nedeniyle huzursuz ve ağrısı olan çocuğunu belirli bir pozisyonda sabit tutman, doğru ölçümü almak için 2-5 dakika kadar beklemen pek kolay olmayabilir. Ancak vücut ısısını doğru ölçmen, ateşi kontrol altına almak için yapılması gerekenleri belirlemek açısından oldukça önemlidir.
Peki bebeklerde ateş nasıl ölçülür? Bebeklerde ve çocuklarda ateşi 5 farklı vücut bölgesinden ölçebilirsin.
- Makattan,
- Koltuk altından,
- Kulaktan,
- Ağızdan,
- Alından.
Ancak bebeklerde ateş ölçme konusunda özellikle şu maddelere dikkat etmelisin:
-
2 yaşına kadar makattan, 2 yaş sonrasında ise koltuk altından ölçümü tercih etmelisin.
-
Altıncı aydan önce kulaktan ölçüm, 4-5 yaş öncesi de ağızdan ölçüm yapmaman önerilir.
Ateş Ölçerler ve Çocuklarda Ateş Ölçme Teknikleri Hakkında Bilmek İstediğin Her Şey! yazısından hangi ateş ölçeri tercih edebileceğini, ateş ölçerken dikkat etmen gerekenleri okumanı öneririz.
4. Bebeklerde ateş sınırı nedir?
En çok merak edilen sorulardan biri, bebeklerde 35.5 derece ateş normal mi, sorusu oluyor. 37ºC'ye kadar vücut sıcaklığının normal kabul edilebildiğini söyleyebiliriz. Çocuğunun vücut ısısının hangi değerler arasında normal kabul edileceği, hangi değerin ateş kabul edileceğine aşağıdaki tablodan bakabilirsin.
Vücut Isısı Değerlendirme Tablosu
| Vücut bölgesi | Normal vücut ısısı ağırlığı ( (ºC) | Ateş (ºC) |
|---|---|---|
| Koltuk altı ölçümü | 35.7-37.3 | 37.4 |
| Makat ölçümü | 36.6-37.9 | 38 |
| Ağızdan ölçüm | 35.5-37.5 | 37.6 |
| Kulak ölçümü | 35.7-37.5 | 37.6 |
5. Bebeklerde ateş düşürmek için ne yapmalı?
Çocuk ateşli olduğunda yani vücut ısısı normalden birkaç derece fazla yükselmeye başladığında üşüme nöbetlerine girer, titremeye başlar. Bu da ister istemez çocuğunu sarıp sarmalamana neden olabilir. Halbuki çocuğunu aşırı giydirmen, battaniyeye sarman, üzerine bir battaniye daha örtmen kesinlikle yapılmaması gerekenlerdendir.
Islak bez tedavisi, ılık duş ve istirahat gibi birtakım evde ateş düşürme yöntemleriyle bebeğinin vücut ısısını normal seviyesine indirebilirsin.
Sirke, bebeklerde ve çocuklarda ateşi düşürür mü, diye merak edebilirsin. Çocuğa sirke içirmek ya da ateşi düşürmek için sirkeli su yapıp bezle çocuğa sürmek gibi birtakım yöntemler sıklıkla uygulanıyor. Sirke ve limon gibi asit içeren şeyler damarları ani olarak büzer. Bu yüzden de ateş hemen düşer. Fakat sonrasında damarlar genişlediğinde ateş eskisinden daha çok yükselir. Yani çocuk ateşlendiğinde alnına sirkeli suya batırdığın bezi koymak ya da sirkeli su içirmek yanlış bir yöntem.
Detaylı bilgi için: Bebeklerde Ateş Nasıl Düşürülür?
6. Bebek ateş düşürücü ilaçların kullanımı nasıl olmalı?
Aşağıdaki 4 grup ilaç, çocuklar ve bebekler için ateş düşürücü ilaçlar olarak kullanılabilir.
1. Parasetamol grubu ilaçlar: Calpol, Minoset, Paronax ve Pirofen parasetamol grubu ilaçlardandır ve etki süreleri 6 saattir. Yenidoğan döneminden itibaren kullanılabilir.
2. İbubrofen grubu ilaçlar: Dolven ve İbufin ibubrofeb grubu ilaçlardandır ve etki süreleri 6 saattir. 6. aydan itibaren kullanılabilir.
3. Metamizol grubu ilaçlar: Novalgine ve Geralgine metamizol grubu ilaçlardandır ve etki süreleri 6 saattir. 1 yaşından itibaren kullanılabilir.
4. Asprin'in etki süresi 4 saattir.
Aspirin, etkili bir ilaç olmasına karşın bağışıklıkla ilgili yanıtı azaltabilir, mide-bağırsak sisteminde kanamaya ve iltihaba yol açabilir, trombosit fonksiyonunu bozabilir ve duyarlı kişilerde astım ataklarını ortaya çıkarabilir.
Grip veya suçiçeği gibi viral hastalıklar sırasında Asprin verilmesiyle çocuklarda görülen Reye Sendromu arasında bir bağlantı kurulduğu için dikkatli olmak gerekir.
İlaçların tümü büyük miktarlarda tehlikeli olabildiği için doktorunun önerdiğinden fazla vermemeni öneririz.
7. Bebeklerde kaç derece ateş tehlikeli?
- Bebeğin henüz 2 aylık olmamışsa ve ateşi rektal ölçümde 40.5ºC'nin üzerindeyse,
- Çocuklarda yüksek ateş denen değerler yani; ateşi makattan ölçtüğünde 38 derece üzeri, ağızdan 37,5, koltuk altından 37,2, kulaktan 38 derecenin üstünde ise tehlikeli bir durum söz konusu olabilir.
8. Hangi durumlarda yardım almalısın?
- Havale geçiriyorsa ya da daha önceden geçirdiyse,
- Sürekli ve susturulamaz bir şekilde ağlıyorsa ve bu ağlamanın sebebi kolik değilse,
- Tepki vermiyorsa ya da gevşek bir şekilde yatıyorsa,
- Bebeğine dokunduğunda ya da onu hareket ettirdiğinde canı yanıyormuşçasına ağlıyorsa,
- Cildinin üzerinde mor noktalar varsa,
- Burnunu temizlediğin halde nefes almakta zorlanıyorsa,
- Ensesi sertse ve başının göğsüne doğru eğilmesine direnç gösteriyorsa,
Ateşi çıkmadan önce sıcak bir dış ortama maruz kaldıysa (örneğin; hava sıcaklığı yüksek olduğu halde otomobil içerisinde uzun süre kaldıysa, güneşin altında uzun zaman geçirdiyse ya da hafif ateşi olduğu halde sıkıca giydirildiyse) tıbbi yardım alman gerekir.
-
Ateşi ilaçlarla düşmüyorsa,
-
Başka hastalık belirtisi yoksa da ateşi 24 saatten daha uzun sürdüyse,
-
Bebeğinin birkaç gündür hafif seyreden ateşi aniden yükseldiyse,
-
Bebeğin kulaklarını çekiştiriyorsa ve beslenmeyi reddediyorsa,
-
Çocuğun birkaç gündür soğuk algınlığı şikayeti olduysa ve ateşi yükseliyorsa,
-
Bebeğinde böbrek, kalp, nörolojik hastalık, anemi gibi kronik bir hastalık varsa,
-
İdrara seyrek çıkıyor ve idrarı koyu sarı renkte oluyorsa,
-
Bebeğinin gözyaşı ve tükürük salgısının azaldığını ve cilt ve dudaklarında kuruluk olduğunu fark ediyorsan,
-
Bebeğinde gözlerin ve bıngıldağın içeri çökmesi gibi susuz kalma belirtileri varsa bebeğini doktora götürmelisin.
Uzm. Dr. Elif Erdem Özcan'ın söylediklerine mutlaka kulak ver:
9. Ateşli havale durumunda ne yapılmalı?
Ateşli havale; çocuğun ateşli hastalıkları sırasında ve yaklaşık %5 oranında görülen bir nörolojik tablodur. 6 ay ile 4 yaş arasında görülür ve 4 yaş üzerinde pek görülmez.
Genellikle "Çocuklarda yüksek ateş havale sebebidir." gibi bir düşünce var. Ancak havale geçirme riski, ateşin yüksekliği ile doğru orantılı değil.
Ateşli havale; gözlerde kayma, bazen kendinden geçme ya da şuur kaybı, kol ve bacaklarda kasılmalar ve bazen ağızdan köpük gelmesi şeklinde kendini gösterir. Bu belirtilerden en az biri olduğunda çocuğunun havale geçirdiğini anlayabilirsin. Ateşli havale genellikle 1-2 dakika sürer.
Çocuğun havale geçirdiğinde ne yapmalısın?
-
Çocuğunu mümkünse bir yatağa yan olarak yatır, başı biraz daha aşağıda olsun.
-
Nöbet sona erdikten sonra doktorunla görüş. Doktorun ateş düşürücü fitil ya da ilaç kullanmanı önerebilir.
-
Nöbetin 5 dakikadan uzun sürmesi durumunda acilen yardım alman gerekir.
-
Ateşli havale durumunda çocuğunu soğuk suya tutman önerilmez.
Ateşli havale anne-babalarda korkuya neden olsa da beyinde herhangi bir hasar bırakmaz ve çocuğa bir zarar vermez.
Detaylar burada: Havale ve Ateşli Havale (Febril Konvülziyon) Hakkında Her Şey
