Bebeğinin büyümesi ve gelişimi hakkında bilmen gerekenler
- Bebeğinin büyümesi anne karnında başlar. Büyüme süreci en hızlı burada yaşanır. Bebeğin doğduktan sonra da hızlı bir şekilde devam eder, ancak ilk 2-3 yılda giderek azalır. Örneğin bebeğin ilk aylarda 900- 1000 gr alırken 1 yaşından sonra kilo alımı gittikçe azalır, ayda 100 -150 gr kilo almaya başlar.
- Çocukta büyüme 6-8 ya da 8-10 yaşlarda hızlanır. Büyümenin hızlandığı tek dönem budur.
- Yaşamının ilk 6 ayından sonra dişinin çıkması ve desteksiz oturması, daha sonra emeklemesi, yürümesi, merdiven inip çıkması gibi durumlar, bebeğinin gelişiminin parçalarıdır. Bunları zamanında yapamıyorsa gelişme geriliği var demektir.(6 Aylık Bebek Gelişimi sayfamızdan daha fazla bilgi alabilirsin.)
- Bazı bebekler düşük doğum ağırlığıyla doğarlar. Bu bebekler doğum sonrasında 8-10 kat daha hızlı büyüme gösterirler. Çünkü anne karnında büyüyemedikleri için doğduktan sonra olması gereken seviyeye ulaşmaya çalışırlar. 3-6. aylarda görülen bu döneme “catch up growth” denir. Yani bebek olması gereken gelişim özelliklerine kavuşur. Eğer bebek büyümeyi yakalayamıyorsa ve yaşıtlarına yetişemiyorsa bir uzmanla konuşulmalıdır.
Bakmalısın: Kimsin Sen Prematüre Bebek?
Bebeğinin gelişim ve büyümesini etkileyen faktörler
1- Genetik yapı
Senin ve eşinin genetik özellikleri döllenme esnasında bebeğine aktarılır. Bu özellikler arasında boy ve vücut yapısı da var. Kendi fiziksel özelliklerini inceleyerek bebeğinin büyüme ve gelişme potansiyelinin nasıl ilerleyeceğini tahmin edebilirsin.
Genetik özelliklerin en çok etki ettiği özellik bebek boyudur. Örneğin sen ve eşin iri veya minyon bir yapıya sahipseniz, çocuğunun da bu tarz bir vücuda sahip olacağını kestirebilirsin.
Denemeye değer: Hadi Bir Umut: Çocuklarda Boy Uzatan Yiyecekler
2- Hormonlar
Tiroid ve büyüme hormonu, büyümeyi etkileyen iki önemli hormondur. Bu hormonlar gün içinde belli bir düzende salgılanır. Ama zirve yaptığı an, uyku anıdır.
Yani, bebeğinin büyüme ve gelişiminde sağlıklı bir uyku önem taşıyor. Bu yüzden geceleri mümkün olduğunca uzun ve deliksiz uyumasını sağlamalısın.
3- Rahim içi gelişim
Anne karnında bebek gelişimi, hem fiziksel hem de dış kaynaklardan etkilenir. Bu etmenler arasında;
- Yetersiz ve dengesiz beslenmen,
- Özellikle hamileliğinin ilk 3 ayında ciddi bir hastalık yaşaman,
- Hamileliğinde sigara veya alkol kullanman gibi nedenler var. Bunların tamamı bebeğinin rahim içinde yetersiz gelişmesine neden olur.
Bu sorunu engellemek için başta hamilelikte beslenmene çok dikkat etmeli, zararlı alışkanlıklardan uzak durmalı ve sağlığına dikkat etmelisin.
Bu yazı işine yarayacak: “Sağlıklı Beslenmek Önemli Ama Yapamıyorum” Diyen Hamileler İçin Altın Bilgiler
4- Beslenme
Çocuk Gastroenteroloji ve Beslenme Uzmanı Prof. Dr. Benal Büyükgebiz, sağlıklı doğan bebeğinin normal gelişimini devam ettirmesinin en önemli kriterinin beslenme olduğunu söylüyor. Bunu sağlamanın yolu da emzirmeden geçiyor.
Bu bilgiler önemli: Emzirme Dönemindeki Anneler İçin Ayşe Öner'den Tavsiyeler
Özellikle ilk 6 ay ve devamında en az 1 yaşına kadar anne sütü ile beslenmiş bebeğin, sağlıklı bir bedene kavuşmuş olacak. Bunu devam eden dönemde gerekli yapı taşları ve enerji maddelerini yeterli bir şekilde alırsa sağlığı büyük oranda olumlu yönde ilerleyecektir.
Bebeğin için öğren: Kendileri Küçük, Faydaları Büyük: Çocuk Beslenmesinde Vitaminlerin Anlam ve Önemi
Ancak bebeğinin beslenmesinde anne sütü ve diğer gerekli besin maddeleri eksik olursa vücudu yaşamsal işlevleri sürdürme çabasına girer ve devamında fiziksel problemler ortaya çıkar.
5- Genel sağlık durumu
Bebeğinin kalıcı hastalıkları (kalp, böbrek bozuklukları gibi) ya da uzun bir dönem geçirdiği hastalıklar (bulaşıcı ve ateşli rahatsızlıklar, ishal gibi), gelişimini olumsuz etkiler. Bu olumsuzluklar hastalık esnasında veya iyileşmeden sonra görülebilir.
Ateş, önemli bir sorun. Hakkında her şeyi öğren: 10 Maddede Çocuklarda ve Bebeklerde Ateş Hakkında Aklına Takılan Tüm Sorular
6- Cinsiyet
Bebeğinin cinsiyeti, gelişim özelliklerini de etkileyebilir. Eğer genele vuracak olursak erkek bebeklerin kız bebeklerden fiziksel olarak daha iri olduğunu söyleyebiliriz. Eşit doğum ağırlığındaki kız ve erkek bebekler karşılaştırıldığında kızların kas ve sinir sistemi gelişiminin, erkeklerden daha ileride olduğunu görebiliriz. Bunlar cinsiyet özelinde değişen ama hayati olmayan gelişim özellikleridir.
7- Psikolojik nedenler
Çocuğunu sevgiden, ilgiden ve anlayıştan mahrum bırakarak yetiştirmen gelişim bozukluklarına ve büyümesinde duraklamaya neden olabilir. Bunun etkilerini en çok dil gelişiminde görebilirsin. Şiddetin ya da ağır otoritenin baskın olduğu bir ortamda bebeğinin konuşması gerileyecektir.
Ayrıntısını öğren: Çocuklarda Konuşma Bozukluğu Nedir? Türleri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kaynaklar
Yaşamın İlk 2 Yılında Çocuk Sağlığı ve Bakımı-Prof. Dr. Gülbin Gökçay
Bebeğinizin İlk Yılında Sizi Neler Bekler?-Heidi Murkoff
