Duyu Bütünleme Terapisi Uzmanı ve Fizyoterapist Ebru Sidar, ailelere uyaran çeşitliliği sağlamanın önemini anlatıyor, tavsiyeler veriyor.
Uyaran Çeşitliliğinin Önemi Nedir?
Beyin gelişimi bebeklik döneminde muazzamdır. Çocuk çevreden ve kendi vücudundan aldığı bilgileri süratle emer, beyinde işleme alır ve anlamlandırır.
Bebeğin beyni gelişmek için programlanmıştır ve yürümek, konuşmak gibi temel becerileri mümkün olan en kısa sürede bağımsız olarak yerine getirebilmek için sürekli çalışır. Bu gelişim sürecini destekleyen en önemli şey ise uyaran çeşitliliğidir.
Yani, bebeğinizin beyin gelişimini desteklemek istiyorsanız evde yaptığınız etkinlikler değil; asıl faydalı olan uyaran çeşitliliğinin zenginliğidir.
Çevresel Uyaranlar Nelerdir?
Beyin gelişimi zenginleştirilmiş uyaranlar sayesinde desteklenebilir. Bu uyaranlar bedensel ve çevresel olmak üzere iki farklı yolla alınır. Çocuğunuzun bedensel farkındalığını geliştirmek, en az çevresel uyaranlar kadar kıymetlidir ve bu farkındalığı sağlamak sizin elinizdedir. Bedensel farkındalığı geliştirmek ile ilgili oynanabilecek oyunlardan, Hangi Eğlenceli Oyunlar Çocuğunuzun Beyin Gelişimini Destekler? yazımda belirtmiştim.
Gelelim yazımızın konusunu oluşturan çevresel uyaranlara.
Çevresel uyaranlar içerisinde en önemli olan anne bebek bağlanmasıdır. Dünyaya geldiği ilk günden beri bebeği emziren, altını değiştiren, uyuması için ona destek olan anne ile bebeğin bağlanması sinir sistemi gelişiminde kritik önemdedir.
Bunun dışında da değişen ortam, hareket, beslenme gibi pek çok çevresel uyaran bebeğin beyin gelişiminde etkilidir.
Araştırmalar, DNA'sı aynı olan tek yumurta ikizlerinin yıllar geçtikçe aralarında genetik farklılığın olduğunu gösteriyor. Buna epigenetik deniyor. Yani farklı yaşam şekli nedeniyle genlerin çalışma şekli değişiyor, aktif ve pasif genler farklılaşıyor.
Buradan da yola çıkarak aslında bebeklikten itibaren yaşam kalitesini artırmak için yapabileceğimiz pek çok şeyin olduğunu söyleyebiliriz.
Uyaran Zenginliği Nasıl Sağlanır? Oyun Grupları Uyaran Zenginliği Sağlar Mı?
Bebeklerin beyin gelişimini desteklemek, onlara uyaran zenginliği sağamak için anne babaların aklına ilk gelen şey oyun grupları.
Geçen gün bir arkadaşımla sohbet ederken bana “biliyorum, karşısın ama ben çocuğumu oyun gruplarına götürüyorum” dedi. Daha önce konuşmamış olmamıza rağmen arkadaşımın bu fikrine şaşırdım. Oyun gruplarına karşı değilim. Hatta tam tersi. Programını çok beğendiğim ve bana soran ebeveynlere tavsiye ettiğim programlar var.
Ama ben çocuklarımı oyun gruplarına götürmedim. Çünkü yapabileceğim çok faydalı şeyler vardı ve onlardan dolayı oyun gruplarına gitmeye fırsat ve zamanım kalmamamıştı.
Nelerdi bu faydalı aktivitelerimiz?
-
İlki; çocuklarımı arkadaşlarımın çocukları ile sık sık bir araya getirmekti. Arkadaştan yana şanslıydım ve etrafımdaki arkadaşlarımın çocuklarımın yaşında çocukları vardı. Her seferinde birimizin evinde buluşmalar yaptık. Bu buluşmalar sayesinde çocuklarımızın hem farklı bir ortamda farklı oyuncaklarla oynamalarını sağlamış hem de sosyalleşmelerini desteklemiş olduk. Biz de çocuklarımız oynarken çay kahve içiyorduk.
-
İkincisi; yaz kış demeden her gün mutlaka çocuklarımla dışarı hava almaya çıkmaktı. Henüz yürüyemedikleri dönemde yere oturtup kumla, çimlerle oynattım. Parkta bağıra bağıra oynayan çocukları izlettim. Sokak hayvanları ile tanışmalarını sağladım. Bu turlarımız hala da devam ediyor. Her seferinde sürprizlerle dolu olan bu turlarımızın onlara çok şey kattığını düşünüyorum.
-
Aynı zamanda metroya, otobüse, vapura bindik. Martılara simit attık. Hayvanat bahçesine, tiyatroya, deniz kenarına, ormana, göl kenarına gittik. Kardan adam yaptık. Düzenli olarak ata bindik. Evde hayvan, iki tane balık, besledik.
Zamanınız bolsa, hem birlikte yukarıda saydığım gibi farklı ortamları deneyimleme şansınız varsa hem de oyun grubuna gidebiliyorsanız ne mutlu size. Oyun gruplarının da bebeğinizin gelişimine pek çok katkısı vardır. Oyun gruplarının olası tek kötü yanı, anne babanın çocuğu ile geçireceği kaliteli zamanını bununla sınırlanması riskidir.
Yine de seçim yapmanız gerekiyorsa ben zenginleştirilmiş çevresel ortam için farklı tecrübeleri ve keşifleri öneririm!
