1. Bebeklerde besin alerjisi nedir?
Normalde zararı olmayan bazı besinlerin vücut tarafından bir sebeple zararlı algılanması ve buna karşı gelişen IgE antikorlarının vücutta ortaya çıkardığı aşırı duyarlılık, hassasiyet reaksiyonlarına bebeklerde gıda alerjisi denir.
Bebeğinde besinlere karşı hassasiyet her zaman gelişebilir. Yani, bebeğinin vücudu o madde ile ilk kez karşılaştığında da ya da birçok karşılaşmasının sonrasında da hassaslaşabilir.
2. Bebeklerde besin alerjisi belirtileri nelerdir?
Bebeğinde besin alerjisi varsa;
- Burun akıntısı,
- Baş ağrısı,
- Hırıltı,
- Egzama,
- Cilt döküntüsü ya da kurdeşen (ürtiker),
- Kaşıntı,
- Hapşırık,
- İshal,
- Karın ağrısı,
- Huzursuzluk,
- Şiddetli kusma gibi durumlar görülebilir. Belirtiler, bebeğin az bir miktar alerjen tükettikten hemen sonra veya ilk birkaç saat içinde görülür.
Besin alerjisi bebeklerde en çok cilt döküntüsü ve kaşıntı şeklinde ortaya çıkar.En ağır belirti ise anaflaksidir. Anaflaksi çok ani bir tepkidir ve şiddetli alerji durumlarında alerjen alındıktan sonra dakikalar içinde ortaya çıkar. Bu durumda,
- Yüz şişer.
- Nefes alıp verme zorlaşır.
- Ağız, dil ve dudaklar da şişebilir.
- Vücutta yaygın kabarıklıklar, kaşıntılı döküntüler ve yüzde aşırı kızarma ve şiddetli kusma görülebilir.
Bu alerji mutlaka tedavi edilmelidir. Aksi halde çok ciddi sonuçları olabilir.
> Uzmanlar gıda alerjilerinin sadece fiziksel belirtilere değil, davranış bozukluklarına dahi yol açtığını da düşünüyorlar.
3. Bebeklerde alerji yapan yiyecekler nelerdir?
Bebeğin alerji geliştirdiği gıdayı çok çok az miktarlarda tüketse dahi çok ciddi alerjik reaksiyonlar yaşayabilir. Bu yüzden de bebeklerde alerji yapan besinleri ona verirken son derece dikkatli olmanı öneririz. Alerji riski yüksek olan gıdaları aşağıda listeledik.
- Süt (özellikle inek sütü),
- Bal,
- Yer fıstığı,
- Bezelye,
- Fasulye,
- Çikolata,
- Çilek,
- Domates,
- Kivi,
- Yumurta ve yumurta akı (bazen yumurta akı),
- Bazı baharatlar.
Bu besinlerin çoğu 1 yaş öncesinde bebeğin için yasaklı olan gıdalar! Bu konu ile ilgili detaylı bilgiyi Bebeğinin 1 Yaşından Önce Yememesi Gerekenler yazımızdan alabilirsin.
Alerji riski en yüksek olan gıdalar yukarıda bahsettiklerimiz olmasına rağmen bebeğinde çok rastlanmayan farklı gıda alerjileri de söz konusu olabilir. Özellikle bebeklik ve erken çocukluk döneminde besin reaksiyonlarına dikkat etmen besin alerjisini zamanında tespit etmek açısından önemlidir, unutma.
Bunun yanında zaman zaman alerji gibi görünen hatta tanısı konmuş durumlarda dahi sorun alerji olmayabilir. Örneğin; laktaz enzimi yetersizliği olan çocuklar laktozu iyi bir şekilde sindiremediklerinden süt ve süt ürünlerine karşı kötü reaksiyon verirler. Bu durum süt alerjisiymiş gibi yanılgı yaratabilir.
Bu sorun aslında sadece gıdayla sınırlı değil: Prof. Dr. Yonca Tabak Cevapladı: Çocuklarda Alerji Hakkında Annelerin Kafasına Takılan 8 Soru
4. Bebeklerde gıda alerjisi riskini azaltmak için nelere dikkat etmek gerekir?
Özellikle ailede alerji sorunu varsa, bebeğinde bebek gıda alerjileri riskini azaltmak için aşağıdaki önerilerimiz işine yarayabilir:
Bebeğini emzirebildiğin kadar emzir!
Anne sütü ile beslenen bebeklerin alerji riski, mama ile beslenen bebeklere göre çok daha azdır. Özellikle inek sütünün alerjik bir gıda olması bunun nedeni olarak gösterilebilir. İnek sütünün, bebeğinin başlıca içeceği haline gelmesi ne kadar geç olursa o kadar iyi, diyebiliriz.
Bebeğinin özelliklerini göz önünde bulundur!
Ailede alerji sorunu ve bebeğinin gıda takviyesine ihtiyacı varsa, soya kökenli hazır mamaları kullanman doktorun tarafından önerilebilir. Ancak bebeğin bu tip mamalara da reaksiyon gösterebilir. Bu durumda da protein hidrozilatlı mamaları tercih etmen gerektiği yine doktorun tarafından belirtilecektir.
Ek gıdaya erken başlama!
Bebeğinin potansiyel bir alerjenle geç karşılaşması, o alerjene karşı hassasiyet geliştirmesi riskini azaltır. Bu da bebeğini yeni gıdalarla tanıştırırken zamanlamanın ve yöntemin çok kritik olduğunu gösterir. Dolayısıyla önerilen tarih olan bebeğinin 6. ayından önce ek gıda vermeye başlamamalısın. Erken başlarsan ek gıda alerjisi geliştirme ihtimalin çok yüksek.
1 yaşını geçen bebeklerde alerjik olan gıda tekrar denenebilir. Bu süre her bebek için ve her besin alerjisi için de farklı olabilir. Örneğin inek sütü alerjisi olan bebeklerde bu süre yaklaşık 12-18 aydır.
Bu süreç hakkında çok daha geniş bilgi için: Başlangıçta Her Şey Püreydi: Ek Gıdaya Geçiş Rehberi
Yeni gıdaları bebeğine yavaş yavaş ver!
Bebeğini yeni gıdalarla tanıştırırken, besinleri azar azar arttırman önemli! Ayrıca, her yeni gıdanın bebeğinde herhangi bir reaksiyona yol açıp açmadığını anlaman için üç gün kuralı vardır. Bebeğine yeni bir gıdayı verdiğin ilk üç günde bebeğinde alerjik bir reaksiyon görülmezse yeni bir gıdaya geçebilirsin.
Bebeğine ilk tattıracağın gıdalar daha az alerjenler olsun!
Ek gıdaya başlarken alerji yapma olasılığı az olan patates, elma, armut, arpa ve yulaf, gibi gıdalarla başlamalısın. Ne kadar çoğu meyve ve sebze probleme yol açmasa da çilek, kiraz ve dağ çileği gibi meyveleri ilk etapta uzak tutmak bebeklerde alerjik besinlerdir.
5. Bebeklerde gıda alerjileri testleri nelerdir?
Gıda alerjilerinin anlaşılabilmesi için farklı alerji testi türleri vardır. Bu testler nelerdir ve bebeklerde besin alerjileri testi nasıl yapılır? Hepsi hakkında en temel bilgileri aşağıda açıkladık:
Deri prick testi:
- Bu test bebeklere ve küçük çocuklar dahil herkese uygulanabilir.
- Deriye belirli sayıda alerjen uygulanır.
- Her bir alerjen için reaksiyonun gelişip gelişmediğine bakılır.
- Geliştiyse de çapının büyüklüğüne bakılır. Reaksiyon çapı, IgE tipi hassasiyeti belirler.
- Eğer, tepkimenin çapı 8 mm üzerindeyse %95 oranla bebeğinin o alerjene reaksiyon verdiğinden söz edebiliriz.
Eliminasyon ve tekrar deneme:
- Bebeklerde gıda alerjisi belirtileri görülüyorsa önce alerjenin hangi gıda olduğu ile ilgili bir tahmin yapılır.
- Bebeğin beslenmesinden, bahsedilen gıda uzaklaştırılır.
- Belirtiler kaybolmaya başlar.
- Bir süre sonra alerjen olduğu düşünülen gıda tekrar verilir.
Eğer belirtiler tekrar ortaya çıkıyorsa bu durumda tahminin yüksek ihtimal doğrudur. Yine de besin kesinlikle ispat edilmiş değilse uzun süre diyetten çıkarılması önerilmez. “Bebeklerin neye alerjisi olduğunu nasıl anlarız?” diye soruyorsan bu yöntemi denemeni öneririz.
6. Bebeklerde gıda alerjisi tedavisi nasıl olur?
Bebeğinde eğer herhangi bir gıda alerjisi tespit edilmişse tedavi, diyetinden ilgili besinin çıkarılması ile olur. Bu noktada bebeğine vereceğin her gıdaya dikkat etmen, paketli gıdalarda içerikleri okuman, kesinlikle sakıncalı içeriği olan gıdaları yedirmemen gerekir. Örneğin bebeklerde süt alerjisi için beslenme menüleri oluşturulurken aşağıdaki tabloda bulunan besinlerin tamamından uzak durulur.
| Yasaklı gıdalar |
|---|
| İnek sütü ve inek sütü içeren tüm içecek ve yiyecekler |
| Laktozsuz sütler |
| Yoğurt, peynir ve ayran |
| Margarin, krema ve tereyağı |
| Soya ürünleri |
| Kazeinat, kazein, sodyum ve/veya kalsiyum kazeinat, whey veya laktalbumin |
Bu arada, bebeğini emziriyorsan, ilgili besini kendi diyetinden de çıkarmalısın.
Bebeğinde inek sütü alerjisi varsa; inek sütü kökenli mamaları kullanmaman gerekir.
Alerjik belirtiler yoğun ise bir Alerji Uzmanı kontrolünde antihistaminikler başta olmak üzere diğer bazı ilaçlar da kullanılabilir.
