Ek gıdaya ne zaman geçilir?
Bebeklerde ek gıdaya geçiş ne zaman olmalı konusuna değinelim. Bebeğinin ek gıdaya başlaması için uzmanların önerdiği en doğru zaman 6. aylık dönemidir. Çünkü bu süreçte;
- Bebeğinin hareketleri artar,
- Fiziksel gelişimleri hızlanır,
- Anne sütünde olmayan vitamin, lif ve diğer besin maddelerine gereksinim duyar,
- Diğer besinlere ilgi duyar ve uzanıp almaya çalışır.
Ayrıca;
- Dil çıkarma refleksi kaybolması,
- Destekle oturmaya başlaması,
- Parmakları ile nesneleri kavraması ve ağzına götürmeye başlaması,
- Kemirme veya ısırma gibi reflekslerinin artmaya başlaması gibi gelişmeler de bebeğinin ek gıdaya başlangıç zamanının geldiğini gösterir.
- ayına kadar bebeğin anne sütü alıyorsa, ekstra bir besine gerek duymaz. Ama 6. ay ile daha fazla besin maddesine ihtiyaç duyacak. Ancak aşağıdaki durumlar olursa doktorun, bebeğinin ek gıdaya geçiş sürecine başlaması için daha erken bir zaman belirleyebilir.
- Eğer sütün azsa ve bebeğin mama ile besleniyorsa,
- Bebeğinin kilo alımı azsa,
- Demir eksikliği varsa,
- Daha sık acıkmaya başlamış ve gördüğü yemeklere tepki veriyorsa 5. ayın sonunda da ek gıdaya başlanabilir.
Bu konuyu merak ettiğine eminiz: Bebek Maması Markalarından Hangisi Senin Ufaklığa Göre?
Ek gıdaya zamanından önce veya sonra başlamanın zararları nelerdir?
Ek gıdaya başlangıç için doğru zamanı bilmek çok önemli. Doğru zamanda bebeğinin gereksinim duyacağı besin takviyelerini yapmaya başlamak, gelişimi için çok faydalı olacak. Ancak bu zamandan önce veya sonra bebeğini ek gıda ile tanıştırmanın bazı zararları var.
Eğer bebeğini 6 veya 5. aydan önce ek gıda ile tanıştırdıysan, şu gibi problemleri yaşama olasılığın yüksek:
- Henüz mide, bağırsak gibi organları ve bu organlar içerisindeki enzimleri yeterince gelişmediği için sindirim problemleri yaşayabilir. Özellikle yağ ve nişasta bileşenlerini yıkacak enzimler yeterince salgılanmaz.
- Erken verdiğin ek gıda, bebeğinin vücudundaki katı yükünü, böbreklerinde biriken sodyum ve üre miktarını arttırır. Bu da bebeğinin vücudundaki sıvı miktarını azaltır.
- Katı gıdaya geçiş sürecinde bebeğinin emmeye alışkın olduğu için verdiğin gıdaları dili iter, yani besinlerden faydalanamaz.
- Erken ek gıdaya başlamak, bebeğin gelişimi üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.
- Besin alerjisi yaşaması ihtimali artar.
Ek gıdaya geç başlamanın zararları da şöyle;
- Ek gıdaya geç başlatılan bebeklerin en çok yaşadığı sorun demir eksikliğidir.
- Bu süreçte gereken diğer besin maddelerini alamadığı için gelişimsel bozukluklar yaşayabilir.
- Kilo alımı az olur.
Bu gibi sebeplerle ilk ek gıdaya geçiş zamanı 6. aydan itibaren olmalıdır.
A'dan Z'ye Bebek Beslenmesi Rehberi yazımızda konuyla ilgili başka bilgiler de var.
Ek gıdaya geçiş nasıl olmalı?
Zamanı geldi ve bebeğini artık ek gıdalarla tanıştıracaksın. Heyecanlı olduğunu biliyoruz. Ancak bu süreçte temkinli ve sabırlı ilerlemen gerekecek. Bebeğin birdenbire yeni gıdalarla tanışacak. Dolayısıyla bu gıdalara adapte olması biraz uzun sürebilir. Ek gıdaya başlama sürecinde dikkat etmen gereken bazı noktalar var:
- Öncelikle bebeğini ek gıda ile tanıştırmak için en doğru gıdaları seçmen gerek. Bu gıdalar yumuşak, alerji yapma riski bulunmayan gıdalar olmalı.
- Önce püre gibi gıdalarla başlayıp, daha sonra çiğneme refleksini geliştirmek adına daha katı kıvamlı gıdalara geçiş yapabilirsin. Sürekli püre ve sıvı gıda vermek, bebeğinin çiğneme refleksinin oturmasını engeller. Bu konu ile ilgili ek gıdaya geçiş sürecinde izleyebileceğin bir yöntem olan BLW (bebek liderliğinde beslenme) konusunu araştırabilirsin. BLW'de bebekler katı ancak yumuşak gıdalarla, kendi çabaları ile besleniyor ve motor gelişimleri de destekleniyor.
BLW konusu dikkatini çektiyse, seni böyle alalım: Bırak Kendi Kendine Yesin: Bebek Beslenmesinde BLW Yöntemi
- Bebeğine yeni gıdaları tattırmaya kademeli olarak başla. Yani ilk zamanlarda her öğün yeni gıdalar denetmek yerine, günün bir öğününde yeni bir gıda sun.
- Bebeğini zorlama. Yeni bir gıda ile tanışmak ona zor gelebilir. Yemediği için vazgeçme ama yemesi için baskı da yapma.
Bu sistemde bebeğine yedirebileceğin gıdalar bu yazıda: Doya Doya Yesin: Bebeğin İçin 10 Parmak Gıda Önerisi
Ek gıdaya geçiş listesi içinde bulunan ilk yiyecekler neler olmalı?
“Bebeğe ek gıdaya geçişte ilk ne verilmeli?” sorusunu cevaplayalım. Başlangıç için meyve ve sebze püreleri idealdir. Ancak çok belirgin tatları olan sebze ve meyveleri tercih etmemelisin. Öncelikle saf tatları olan sebzelerle başlamak daha doğru, çünkü bebeğin meyvelerin leziz tatlarını aldığında sebzeleri reddedebilir. Başlangıç için verebileceğin sebzeler arasından birkaç örnek verdik. Aşağıdaki ek gıda tablosunu inceleyebilirsin.
| Ek gıdaya başlangıç sebzeleri |
|---|
| Patates: Patatesi püre ve çorba yapabilirsin. Ama kabız yapma ihtimali var, bu yüzden miktarını az tut. |
| Kabak: Alerji yapma ihtimali en düşük sebzelerden birisi! Özellikle yaz aylarında tercih edebilirsin, bebeğin kolayca sindirir. |
| Balkabağı: Lifli yapısı ile bebeklerin en seveceği sebzelerden. Kabağı çorba ve püre halinde bebeğine sunabilirsin. Ek gıda yemekleri içinde bunlar en çok tercih edilenlerden. |
| Havuç: Havucu da püre ve çorbalarda kullanabilirsin. Havucun girdiği her yemeğin aldığı renk, bebeğini mest edecek! Havucu ayrıca buharda pişirip yumuşatarak da verebilirsin. |
| Bezelye: Bezelyeyi püre şeklinde sunabilirsin. Gaz yapma ihtimali nedeniyle püreyi tel süzgeçte ezerek yapmanı öneririz. |
| Yer elması: Hafif tatlı tadı ile yer elmasını kendi başına püre halinde verebileceğin gibi, çorbalara ve diğer pürelerin içine katarak lezzet çeşitliliği sağlayabilirsin. |
Bak, burada püre şeklinde ek gıdaya geçiş tariflerimiz de var: Bebeği Ek Gıdaya Geçen Annelerin Kurtarıcısı: Sebze Püreleri!
Bu kadar sebzeyi yedi, içti. Bebeğinin de ağzı biraz tatlanmasın mı? Geldik ek gıdaya başlangıçta bebeğine verebileceğin en risksiz ve en lezzetli meyvelere!
| Ek gıdaya başlangıç meyveleri |
|---|
| Elma: Ek gıdaya geçiş sürecinin en risksiz meyvelerinden Hazmı kolay ve alerji yama ihtimali düşük. Elmayı yaz kış bulabilirsin, püre şeklinde verebilirsin. |
| Armut: Hem lezzetli olması hem de sindirim sistemini çalıştırması sayesinde kabızlıkla savaşan armut, annelerin en sevdiği ek gıda meyvelerinden. |
| Muz: Muz, sevilen ek gıda meyvelerinden birisi! Hem kolayca püre haline getiriliyor hem de bebekler tadına bayılıyor. Ancak kabız yapma riski var, oranı az tut. |
| Avokado: Avokadonun anne sütüne en yakın, çok faydalı yağları içerdiği söyleniyor. Avokado, bebeklerin yemesi gereken bir meyve ve kolayca püre haline geliyor. Tek başına bebeğin için ağır gelebilir, diğer meyvelerle karıştırıp verebilirsin. |
| Şeftali: Özellikle kabızlık problemi varsa, bebeğine şeftali verebilirsin. Ancak şeftaliyi mevsiminde vermeye dikkat et! |
Bu meyvelerin kullanıldığı, en lezzetli tarifler burada: Yesin de Büyüsün: Süper Besleyici Bebek Maması Tarifleri
Peki bu bebek hep meyve sebze mi yiyecek? Bunlar dışında, bebeklerde ek besine geçiş serüveninin kahramanları neler merak ediyor musun? Öyleyse önce ek gıda listesi içine dahil edebileceğin tahıllardan bahsedelim!
- Pirinç: Pirinç, çorbaların ve sebze pürelerinin baş kahramanlarından. Ayrıca içerdiği nişasta sayesinde kıvam sağlayıcı olarak da kullanılıyor.
- Yulaf: Yulaf ezmesi bebeklerin kahvaltı ve ara öğünleri için uygun bir tahıl. Yulafı su ile pişirip içerisine meyve ekleyerek besleyici ve doyurucu bir öğün sağlayabilirsin.
- Un olarak başlangıçta tam buğday unu kullanman daha uygun. Tam buğday unu ile krep yapabilirsin, bebeğin severek yiyecektir. Bu alternatif tam da kahvaltısına uygun!
Hazır bahsi geçmişken diğer tariflere de bakalım mı: Bebek Kahvaltısı İçin Pratik ve Besleyici Tarifler
- Yumurta ve inek sütü ürünleri, alerjik reaksiyona neden olabilecek gıdalardan. Bu nedenle bu gıdaları bebeğine vermek için 8. aya kadar beklemen doğru olacak. Bu süreye kadar peynir olarak tuzsuz keçi peyniri ve lor peynirini tercih etsen iyi olur. Ayrıca yoğurt da keçi sütü ile evde mayalanmalı.
Saydığımız malzemeleri 6 ve 7. aylarda püre, çorba ve parmak gıda şeklinde sunduktan sonra, daha katı şekilde sunabilirsin.
Daha fazla bilgi için: Ek Gıdaya Geçiş Listesinde Neler Olmalı?
Bebek ek gıdayı reddederse ne yapmalı?
Bebeğine ilk ek gıdayı verdin, ama yemek istemedi, kustu, kızdı, ağladı ve inatlaşmaya başladı. Sen de birçok anne "Bebeğim ek gıdayı reddediyor." şikayetinde bulunabilirsin.
Bebeklerin ek gıdayı reddetme durumu gayet olası bir durum. Burada önemli olan sabırlı olman ve bebeği zorlamaman. Sen bile yeni tanıştığın bir lezzeti benimserken zorlanıyorsun, bebeğin neden zorlanmasın? Bu yeni yiyeceklerin anne sütüne göre tadı, yapısı farklı. Bu sürece onu daha iyi adapte edebilmek için şu yolları deneyebilirsin:
- Bebeğini zorlama. Bebeğin yemeğinin tamamını yemediyse bu onun az beslendiği değil; yeterli beslendiği anlamına gelir.
- Kaşık miktarlarını az tut. Bebeğine bir kaşık besini verirken kaşığı full doldurup ağzına tıkmaya çalışmak yerine kaşık ucuyla, tadabileceği kadarını vermelisin.
- Bebeğinle inatlaşma. Eğer gıdayı verdin, tadına baktı ama yemek istemediyse, belki de henüz o gıdayı almaya hazır değildir. Ona zorla yerdirmeye çalışmak yerine, daha sonra tekrar tatması için bu gıdayı kenara almalısın.
- Sevdiği bir gıdanın üzerine gitme. Bebeğin tatları itibariyle sebzelere göre meyveleri yemeyi daha çok tercih edecek. Ancak sevdi diye ona sürekli meyve püresi verirsen, bu tatlı tadın ardından sebze yemek istemeyecektir. Belki meyve-sebzeleri bir arada vermeyi deneyebilirsin. Bu sayede iki lezzeti de aynı anda almış olur.
- Kaşıkla yemek istemiyorsa, bırak kendisi keşfetsin. Parmaklarını bulasın, kavrasın, ısırsın. Kendi kendine bu işe girişmesi ona daha keyifli gelebilir.
- Mama sandalyesine oturt. Eğer desteksiz oturabiliyorsa mama sandalyesinde oturup yemek ona çok daha fazla keyif verecek.
Bebeğin iştahsız bir bebek de olabilir. Ama bu durumu ortadan kaldırmak mümkün: İştahsız Bebekler İçin 5 Beslenme Önerisi!
Ek gıda döneminde besin alerjisi nasıl tespit edilir?
Besin ya da gıda alerjisi, vücuda giren bir besinin bağışıklık sistemi tarafından yabancı madde olarak algılanması nedeniyle vücudun çeşitli tepkiler göstermesi durumudur. Bebeğinin bir gıdaya alerjisi varsa, gıdayı vücuda aldığı andan itibaren ortalama 1-3 saat içerisinde bazı belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Bu belirtiler arasında;
- İshal,
- Kusma,
- Kaşıntılı deri döküntüleri,
- Egzama,
- Nefes darlığı ve öksürük gibi durumlar vardır. Eğer nefes darlığı, morarma gibi belirtiler ortaya çıkıyorsa acil müdahale gerekir.
En çok alerjik reaksiyon özelliği taşıyan gıdalar ise şunlar:
- İnek sütü,
- Yumurta,
- Balık,
- Çilek,
- Yer fıstığı,
- Domates,
- Portakal, limon, mandalina.
6 Soruda Bebeklerde Gıda Alerjileri Hakkında Merak Ettiğin Her Şey! yazımızda daha çok bilgi var, okumadan geçme!
Bebeğinin bu gıdalara alerjisi olup olmadığını anlamak için ona küçük bir parça verip 3 gün içerisinde reaksiyon gösterip göstermeyeceğini izleyebilirsin. Bebeklerde ek gıdaya geçişte 3 gün kuralı ismi verilen bu yöntem çok faydalıdır.
Genelde ek besine geçiş sürecinde bebeklerde görülen besin alerjileri, belli bir yaş ile birlikte tamamen ortadan kalkabilir. Örneğin süt ve çilek alerjisi çoğu çocukta 3 yaşından sonra azalma gösterir. Ancak bazı alerjiler ömür boyu kalıcı ve tehlikelidir. Bunlara örnek olarak yer fıstığı ve bakla alerjisini örnek verebiliriz.
