Yalnız yatamama ve anne-babayla birlikte uyuma
Genelde aynı yatağı paylaşmanın, ebeveynlerin bebeklerini emzirirken gerçekleşen bir şey olduğunu düşünürüz. Ancak çocuklar 2 yaşını geçer geçmez bu durum birdenbire ortaya çıkar ve 4 yaş grubunda da sıklıkla görülebilir. Bir seyahat, hastalık ya da stresli bir dönem (yeni bir okul, ev, boşanma vb.) esnasında yeniden başlayabilir. Bu gibi durumlardan sonra çocuğu tek başına uyumaya alıştırma gitgide zorlaşır.
Yürümeye yeni başlayan ya da okul öncesi yaşta olan ufaklıkla aynı yatağı paylaşmak, anne-baba olarak her ikiniz de miniğinizle aynı yatağı paylaşmaktan zevk aldığınız sürece harika bir deneyim. Ayrıca yapılan araştırmalara göre yürümeye yeni başlayan çocuklarla aynı yatağı paylaşmanın davranış ya da öğrenme üzerinde hiçbir olumsuz etkisi yok.
Kimine göre sakıncalı olan kimine göreyse hiçbir problem teşkil etmeyen bu durum hakkında ne, neymiş? Öğren: Çocuğun Anne Babasıyla Birlikte Uyuması Doğru mudur?
Korkular yalnız uyuyamamaya sebep olabilir
Çocuğun ilgisinin dış dünyaya yöneldiği dönemde (özellikle yürümeyle birlikte) keşifler ve heyecanlar başlıyor. Bu dönemde miniklerde korku duygusu da ortaya çıkabiliyor. Kaynağı bilinmeyen sesler, zaman zaman anlamı çözülemeyen oyuncaklar ve objeler hatta kimi durumda palyaçolar korku verici olabiliyorlar.
Pek çok küçük çocuk için karanlık bir yatak odası korkutucu bir mağara gibi görünebiliyor. Ufaklığına bu odanın karanlık bir mağaradansa rahat bir yuva olduğunu gösterebildiğin takdirde, bu bağımsızlık durumunun daha iyi üstesinden gelebilir.
Korkular çok uzun ve yoğun olmadığı müddetçe büyümenin bir parçası olarak değerlendirilebilirler. Ancak bu tip durumlar kaygı seviyesi yüksek koruyucu anne ve babayı çocuğu uykusunda yalnız bırakmamaya yönlendirebiliyor. Bu tür korkular sebebiyle çocuklarda yalnız yatamama gibi durumlar meydana gelebiliyor.
Kaygı ve tedirginlik karşılıklı olarak çocuktan anne ve babaya, anne ve babadan da çocuğa geçiyor. Oysa anne ve baba olarak çocuğa güven verici davranışlarda bulunmak gerekiyor. Bu yüzden özellikle 1 yaş uyku eğitimi verirken bu duruma dikkat edilmeli.
Minik kuşa detaylı bir uyku rehberi hazırladık: 1-5 Yaş Arası Çocuklar İçin İpek Gibi Uyku Rehberi
Annelerimizin önerilerini oku: Bebeğimi kendi yatağında nasıl uyutabilirim?
Öğrenme becerileriyle ilgili ortaya çıkan problemler uyku sorunu yaratabilir
Çocukların öğrenme becerileriyle ilgili ortaya çıkan öğrenme güçlüğü, dikkat dağınıklığı, hiperaktivite gibi sorunlar psikolojik yönden baskı, kızgınlık ve çaresizlik hisleriyle birlikte korku yaratabiliyor. Bu durum da miniklerin kendi yatağında yalnız başına uyumak istememesine yol açabiliyor.
Çocuğunun yaşadığı uyku sorunlarının altında bu tip öğrenme problemleri olup olmadığını öğrenip bu sorunlarla ilgili yardım almayı geciktirmemen gerekiyor.
Çocuğu ayrı odada yatmaya alıştırmak için yatak arkadaşı hiç de fena olmaz: Uyku Arkadaşı Nedir, Ne İşe Yarar?
Gece terörü ve uyku bozuklukları
Uyku bozuklukları hem psikolojik hem de psikiyatrik/nörolojik kökenli olabiliyor. Bebeklik ve erken çocukluk döneminde uykuda nörolojik sebeplere dayalı nöbetler yaşanıyor. Bu nöbetlerin sıklıkları değişken şekilde tekrar edebiliyor.
Çocuk gözleri açık olsa da uykuda oluyor ancak anne ve babasını tanımıyor. Çoğu zaman konuşuyor ve bu durum dakikalarca sürebiliyor. Böyle zamanlarda çoğu anne ve babanın yaptığı gibi çocuğunla birlikte uyumayı tercih edebilirsin. Ancak şunu bilmen gerek ki bu tarz durumlarla başlayan yalnız yatamama problemi ileriki yaşlara kadar devam edebiliyor.
Çocuklarda doğal gelişimin bir parçası olarak uyku bozuklukları ortaya çıkabiliyor. Bunun için telaşa kapılma. Aranızda çok yoğun inatlaşmalar ve çatışmalar yaşanıyorsa “Ben çocuğumun büyümesiyle ilgili neler hissediyorum?” sorusuna yanıt ara.
Çocuğunla yatağını ya da odanı ayırmak, farkında olmadan sende de korku ve kaygı yaratabilir. Minik kuzunun bir birey olarak büyüyüp, gelişebilme kapasitesi olduğunu unutma.
Kabuslara ve gece terörüne geçit verme, miniğine destek ol: Nedir, Neden Olur, Ne Yapabilirsin: Çocuklarda Gece Terörü ve Kabuslar
Gelişimsel tepkiler
- Çocuklar 15. aydan itibaren hem bilişsel hem dilsel hem de duygusal gelişimin sonucu olarak, anneyi “ayrı bir insan”, kendisini de “ayrı bir birey” olarak algılamaya başlıyorlar. Bu da ufaklıklarda üzüntüye, huzursuzluğa ve kızgınlığa sebep olabiliyor. Çünkü sen ve o artık iki ayrı insan oluyorsunuz.
- Başka insanları yabancılama davranışı 17. ve 18. aylarda tekrar edebiliyor.
- Anneye yapışma ve bazen de isyan tepkileri verme davranışları 18. ve 24. aylar arasında ortaya çıkabiliyor. Çocuklar bu dönemde yalnız uyumamaya başlayıp, uykuya dalma sıkıntıları çekebiliyorlar. Nedir bu miniklerin derdi: Yaşları Küçük, Dertleri Büyük: 2 Yaş Uyku Sorunlarına Neden Olan 9 Durum
Adem Güneş’e göre anneden kopmanın ilk faslını sorunsuz geçiren, güvenli bağlanabilmiş çocuklarda (3-3,5 yaş) ayrı odada yatabilme yeteneği zaten gelişmiş oluyor. Üstelik bu yaş döneminde çocuklar kendilerini ispat etmeye çalışarak “Ben kendi yemeğimi yerim.”, “Ben kendi ayakkabımı giyerim.” gibi cümleler kuruyorlar. Bu hal ve davranışlar çocuğun başka odada yatma zamanının geldiğini gösteriyor.
Her yaşın ayrı derdi var: Uyumak Neden Bu Kadar Güç? 3 Yaş Uyku Sorunlarına Yol Açan 7 Durum
Çevresel faktörler
Yeni kardeş, anne ve babanın boşanması, anne ve baba kaybı, okul ya da öğretmen değişiklikleri, taşınma gibi durumlar karşısında, çocuğun psikolojik durumunun bu sorumluluklara yeterli gelmemesi de onun yalnız yatamamasına sebep olabilir.
Bunları hafife alma: Böyle Şeyler Sadece Filmlerde Olmaz: Çocuklarda Uyurgezerlik
Yatağında uyumayan çocuğa ne yapılmalı
- Yalnız uyuyamayan ayıcık, kıskanç kaplan, kardeş isteyen çocuk gibi miniğinin kendisiyle özdeşleştirebileceği konu ve kahramanların hikayelerinin olduğu kitapları ona okuyabilirsin. Bunlar ilgini çekebilir: Bebeğin Bu Kitaplarla Uykuya Dalsın: Uyku Öncesinde Okuyabileceğin 10 Bebek Kitabı Önerisi!
- Bu dönemde çocuğuna mantıklı açıklama yapmaktan kaçın.
- “Korkacak bir şey yok.”, “Kıskanma.”, “Sakın bağırma.” gibi cümleler kurmak ya da kızmak, onun duygularını ifade etmesini yasaklayan türden bir yaklaşım ve bu, kendisini daha da kötü hissetmesine sebep olur.
- Çocuğunun odasına motive olabilmesi için fiziksel şartlar açısından bazı yenilikler getirmen işe yarar. Onun görüş ve önerilerini alarak yeni bir nevresim takımı almak, odanın şeklini değiştirmek gibi şeyleri deneyebilirsin.
- Adem Güneş’in önemli bir tavsiyesi, odadaki her aksesuara dikkat etmen. Çocuklar tedirgin oldukları yere alışmakta zorluk çekerler. Yaptığın tercihler onu korkutacak mahiyette olmamalı.
- Eğer miniğin çok kaygılıysa uyuyuncaya kadar yatağın kenarında oturabilir, ona kitap okuyabilir, başını onunla aynı yastığa koyabilirsin. Ama fazla tensel temas içine girmemeye özen göster, her şey başa sarmasın.
- “Ben buradayım, istediğin zaman yanıma gelebilirsin, seslendiğinde seni duyabilirim.” gibi rahatlatıcı cümleler işe yarar. Özünde, onu kendi yatağında yatması için ikna etmeye çalışmak yerine başka odada yatmasının doğallığına dikkat çekmen gerek.
Özetle; Özge Özkan sonradan ortaya çıkan yalnız uyuyamama probleminin etraflıca araştırılması gerektiğini söylüyor. Çocuğun bu süreci sağlıklı bir şekilde atlatabilmesi için ebeveynlerin gösterdiği tutum ve davranış çok önemli.
Her şeyin altında davranışlar yatıyor, demedi deme: Adem Güneş Uyarıyor: Çocuğuna Karşı Davranışlarının Kökeninde Kendi Çocukluğun Var!
