1. Uyku felci (karabasan) nedir?
Uykuya geçiş esnasında veya uyanma halindeyken meydana gelen uyku felci, vücudun geçici bir süreliğine hareket ettirilememesi durumudur.
Bunu yaşayan kişi kol ve bacaklarını felç olmuş gibi hareket ettiremez. Yaşanan bu geçici felç hali REM uykusu esnasında gerçekleşir. Uyku uyanıklık arası halüsinasyon görme durumu yaşanabilir.
Uyku felcinin karabasanın bilimsel açıklaması olduğunu da söylemekte fayda var. Çocuğa durup dururken karabasan gelmesi gibi metafizik bir olay söz konusu değil yani.
2. Çocuklarda uyku felci ne zaman başlar?
Uyku felci çocuklarda 4 yaşında başlayabilir. 1-2 kez yaşanıp bitebildiği gibi bazı durumlarda sürekli tekrarlayan bir hale de gelebilir.
Eğer aile geçmişinizde uyurgezerlik ya da gece terörü gibi uyku bozuklukları varsa miniğinin uyku felci problemini yaşama ihtimali daha yüksek.
Nedir, neden olur, ne yapabilirsin: Çocuklarda Gece Terörü ve Kabuslar
3. Uyku felci nasıl meydana gelir?
Kasların uyku esnasında geçici felç durumunda olması aslında bizler için koruyucu bir nitelik taşır. Rüyalarımızda koştuğumuzu, zıpladığımızı ve uçtuğumuzu görürüz. Bu hareketleri uyku esnasında yapmamamız için kaslarımız geçici felç moduna geçerler.
Beynimiz uyumaya devam etmesi gerekirken bir anda uyanır ve uyku felci dediğimiz durum yaşanır. Tüm deneyim aslında zihinde gerçekleşir.
Uyku felcinin belirtileri şöyledir:
- Çocuk uyanır, etrafını görür, gözlerini kırpabilir ve hareket ettirebilir ancak kafasını oynatamaz.
- Etrafındaki sesleri ve konuşulanları duyar fakat konuşamaz.
- Normal bir şekilde soluklanmaya devam eder ancak derin nefes alamaz ve vücudunu hareket ettiremez.
- Korkudan dolayı terleme ve kalp atışlarında hızlanma meydana gelir.
- Kalp atışlarının hızlanması, derin nefes alma ihtiyacını daha çok artırdığı fakat bu mümkün olmadığı için boğulma hissi yaşar.
- Uyku felci genellikle 15-60 sn, bazı durumlarda ise birkaç dakika sürer. Çok istisnai olarak 4-5 saat kadar sürdüğü de görülebilir.
Bir de bu var: Çocuklarda Uyurgezerlik
4. Uyku felci neden olur?
Uyku felcinin nedeni tam olarak açıklanabilmiş değil. Ancak bazı durumlar tetikleyici olabilir. Bunlar;
- Aile öyküsünde uyku bozuklukları olması,
- Sırtüstü yatmak,
- Uyku saatlerinde düzensizlik,
- Aşırı stres,
- Bazı ilaç tedavileri,
- Uyku öncesi açlık gibi unsurlardır.
Daha minicikken başlıyor dertler: 2 Yaş Uyku Sorunlarına Neden Olan 9 Durum
5. Uyku felci hangi sıklıkta görülür?
Birkaç gecede bir tekrarlayabileceği gibi nadiren de olsa her gece yaşanabilir. Bir gün içerisinde birkaç kez gerçekleşebilir.
Eğer çocuğun bu durumu sık sık yaşıyorsa etkisinin büyük olmaması için mutlaka bir uzmanla görüşmelisin.
Uyumak neden bu kadar güç: 3 Yaş Uyku Sorunlarına Yol Açan 7 Durum
6. Uyku felci nasıl önlenir?
- Miniğinde birtakım uyku bozuklukları varsa yapman gereken en önemli şey, sakin olmak ve çocuğunu rahatlatmaya çalışmak.
- Onunla bol bol sohbet et ve dikkatle dinle. Seninle paylaştığı korkularını ve sorunlarını gidermek için çözümler üret. Yaşadığı strese ve gerilime neden olan durumu anlayabilmen çok önemli.
- Uykudan önce minik kuzunun dikkatini dağıtacak ya da moralini bozacak tarzda herhangi bir davranıştan, oyundan, filmden veya masaldan mümkün olduğunca kaçın.
Biz sizin için bunları seçtik: Çocuk Psikolojisine Uygun 10 Masal Kitabı
- Uykudan kısa bir süre önce yemek yemek ya da aç bir şekilde yatağa girmek uyku kalitesini etkiler. Bu nedenle miniğinin uyku ve yemek saatleri arasındaki farka dikkat et.
Ona tatlı bir yatak arkadaşı al: Uyku Arkadaşı Nedir, Ne İşe Yarar?
- Çocuğunun uyuduğu ortamın ışığına dikkat etmelisin. Fazlaca ışık veren bir lambayla uyumak, uykunun kalitesini azaltır ve derinliğini etkiler. Bu durum da uyku bozukluğu, karabasan (uyku felci), gece terörü gibi problemlerin ortaya çıkmasına yol açar.
Buradaki tavsiyelerimize de göz atabilirsin: 9 Adımda Bebek Odası Aydınlatması Nasıl Olmalı?
- Eğer uyku felci problemini uyanmadan hemen önce yaşıyorsa onu 15 dakika daha önce uyandırmayı dene. Bu şekilde o korkutucu evreyi atlatarak miniğinin tekrar uykuya dalmasını sağlayabilirsin.
Yaşadıkları yüzünden miniğin odasında yalnız başına uyumak istemeyebilir. Ne olursa olsun onu dinlemeyi ihmal etme: Kendi Yatağında Uyumak İstemeyen Çocukları Anlama Kılavuzu
7. Uyku felci tedavisi nasıl yapılır?
Aldığın önlemlere rağmen küçüğünün karabasan görme sıklığı artarsa mutlaka doktorundan ya da bir uyku uzmanından destek al. Uyku felcinin altında yatan en önemli sebepler kan dolaşımındaki düzensizlikler ve psikolojik gerginlikler oluyor.
Dolayısıyla uzman kişinin, çocuğunun fiziksel, ruhsal ve duygusal dünyasında meydana gelen herhangi bir problem olup olmadığını tespit etmesi gerek.
8. Uyku felci öldürür mü?
Hayır, uyku felci öldürmez. Fakat bu duruma sıkça maruz kalmak ve sağlıklı bir şekilde uyuyamamak psikolojik olarak yıpratıcı olabilir.
Miniğinin güvenliği önemli. Böyle ürkütücü anlarda kazanın nereden geleceği belli olmaz: Markalara Göre İnternette En Çok Aranan 8 Yatak Bariyeri
