Büyük ihtimalle oyuncak bebeklerin yalnızca “eğlence amaçlı” olduğunu ve çocuğuna herhangi bir fayda sağlamayacağını düşünüyorsun. Peki bu bebeklerin çocuğunun sosyal gelişimine faydası en çok olan oyuncaklardan biri olduğunu biliyor muydun? Bunu biz değil, yılların oyuncak bebek markası, herkesin tanıdığı Barbie markası ve bu konu üzerine birlikte çalıştıkları Cardiff Üniversitesi'nden nörobilim uzmanları söylüyor!
Barbie markası, oyuncak bebeklerinin çocukların gelişimine faydalı olduğunu tabii ki biliyordu ancak bunu nörolojik olarak kanıtlamak istedi. Bu yüzden Cardiff Üniversitesi uzmanlarından Dr. Sarah Gerson ve aynı üniversitenin İnsani Gelişim Bilimi Merkezi'nde görev yapan nörobilimci bir ekip ile oyuncak bebeklerin çocuklar üzerindeki faydalarını bilimsel olarak ortaya koymak için birlikte bir çalışmaya imza attı. Bu araştırmanın sonuçları ile oyuncak bebeklere bakış açının değişeceğine eminiz.
Araştırma nasıl ilerledi?
Dr. Sarah Gerson’un yürüttüğü çalışmada hedef, çocukların oyuncak bebeklerle oynadığı esnada beyinlerinde olup biteni ve bu oyuncakların çocukların beyinlerinde tetiklediği noktaları ortaya koymaktı. Bunun için 4-8 yaş arası, 20’si erkek 22’si kız olmak üzere toplam 42 çocuktan oluşan bir grubu araştırma merkezinde toplandı. Bu grubun inceleme sürecinin yarısında seçilen Barbie bebeklerle, diğer yarısında ise tabletlerle oynamaları planladı. Seçilen Barbie bebekler arasında meslek gruplarından oyuncaklar ve ev, ambulans, at gibi çeşitli aksesuarlar vardı. Tabletteki oyunlar ise sonuçların tutarlı ilerlemesi açısından oyuncak bebekle oynamaya benzer, kuralsız ve hedefsiz, yaratıcılık temelli oyunlardan seçildi. Ardından çocukların beyin aktiviteleri gözlemlenmeye başladı.
Araştırma sonuçları şaşırtıcı: Oyuncak bebekler empati yeteneğini kuvvetlendiriyor!
Bu oyun süresince çocuklardan toplanan veriler incelendiğinde beynin başta empati olmak üzere sosyal becerileriyle ilişkili bölgesi olan Posterior Süperior Temporal Sulkus (pSTS)’un çocuklar bebeklerle tek başına oynarlarken bile harekete geçtiği tespit edildi. Ancak tabletlerle oynadıkları süreçte pSTS çok çok az salgılanıyordu. Ayrıca bu veriler kız ve erkek çocukların her birinde neredeyse aynı oranlardaydı. Peki bu ne anlama geliyor? Hemen açıklayalım:
• pSTS, beyinde empati yeteneğinin gelişmesini tetikliyor. Yani söz konusu Barbie bebekler olduğunda şunu söyleyebiliriz. Çocuklar bu oyuncakları arkadaşları, ailesi ya da tanıdıkları herhangi biri ile özdeşleştiriyor ve kurguladıkları oyun içerisinde bu karakterlere gerçek hayatta verecekleri tepkileri pekiştiriyorlar.
• pSTS yine sosyal gelişim yeteneğini aktive ediyor. Gözünde canlanması için bir örnek verelim. Çocuğunla beraber mutfak aksesuarı olan bir Barbie setinde oynuyorsunuz. Onunla yardımlaşarak, doğru cümleleri kullanarak bu oyunu oynaman çocuğunun insan ilişkilerinde de nazik biri olmasına yardımcı olabilir. Düşün ki çocuğun bir Barbie oyun setindeki köpek yavrusu ile oynuyor. Bu oyun içerisinde ona yemek veriyor, özenle bakıyor. Dolayısıyla bu setler ve kurgularla oynaya oynaya gerçek hayattaki ilişkilerini pekiştiriyor.
• Testin sonucundaki en dikkat çeken sonuç ise beynin empati ve sosyal ilişki yeteneğinin çocuklar tek başlarına oynarken bile aktif halde olması. Yani çocuğun tek başına bu oyuncaklarla oynarken bile çevresi ile iletişiminin nasıl olacağını şekillendiriyor.
Bu çalışmanın sonuçlarını pekiştirmek adına Barbie, 22 ülkede 15.000 ebeveynin katıldığı küresel bir bağımsız anket de gerçekleştirdi. Bu anketin sonuçları da Barbie’nin bildiği bir gerçeği ortaya koydu; ebeveynlerin %91'i çocukların empati yeteneklerinin gelişmesini istiyorlardı ancak yalnızca %26'sı oyuncak bebeklerin bu isteği karşıladığını biliyordu.
Araştırmayla ilgili videoyu aşağıda görebilirsin.
Nörolojik bilgilerin ışığında oyuncak bebeklerin çocuklara faydaları neler?
Bu araştırmaların ardından oyuncak bebeklerle alakalı karşımıza çıkan sonuçları özetlersek oyuncak bebekler:
- Çocukların empati yeteneğini geliştiriyor. Bu konu önemli çünkü çocukların küçüklüklerinden itibaren empati kurmayı bilerek büyümeleri gelecekteki duygusal, akademik ve sosyal başarılarını belirleyebiliyor.
- Sosyal iletişim güçlerini artırıyor.
- Anlayışlı ve şefkatli olmalarına yardımcı oluyor.
- Sonsuz hikaye kurgusu ve sınırlama olmadığı için yaratıcılıklarını geliştiriyor.
- Oyun yönetimi içerisinde liderlik vasıflarının gelişmesini tetikliyor.
- Farklı oyun setleri sayesinde meslek gruplarını, sosyal sorumlulukları, çocuk bakımını, yemek yapmayı, araştırmacılığı, hayvan sevgisini, iyi bir insan olmayı ve daha birçok bilgiyi aşılıyor.
- Empati ve sosyal becerileri olumlu etkilemesi sayesinde okullarda yaşanan zorbalıkların azalmasına yardımcı olabiliyor.
Evlerde daha fazla vakit geçirdiğimiz ve sosyalleşme anlamında daha sınırlı olduğumuz şu günlerde çocuğunun sosyal gelişimi açısından endişelendiğini tahmin ediyoruz. Yukarıda bahsettiğimiz durumları da göz önüne aldığında, bu gelişimi sürdürmeye oyuncak bebekleri yardımı ile devam edebilirsin. Hadi, çocuğunun eğlenmesi, öğrenmesi ve “yeni normal” bu süreçte insan ilişkilerini geliştirerek hayatını prova etmesini sağlamak için oyuncak bebeklerle oynamaya daha fazla ayır!
