Duyusal oyun nedir?
Duyusal oyunlar; duyuları harekete geçiren, geliştiren oyunlardır. Bu oyunlar beceriye bağlı oyunlar da değildir. Sadece malzemeyi anlamak, keşfetmek için oynanır. Kısacası, çocuğunun kolayca oynayabileceği oyunlardır.
Peki çocuklar duyusal oyunlar sayesinde hangi becerilerini geliştirirler?
Duyusal oyunlar;
-
Akademik
-
Dikkat etme, odaklanma
-
Sesleri-görselleri-dokuları ayırt etme
-
Vücut farkındalığı
-
El-göz, göz-ayak koordinasyonu
-
İnce-kaba motor
-
Sağlıklı ilişkiler kurma
-
Sosyalleşme
-
Dil ve konuşma
-
Özgüven, özsaygı, kendini koruma gibi pek çok becerileri geliştirirler. Yani aslında hayatımız için gerekli tüm becerilerin gelişmesinde son derece etkilidirler.
Bu kavramı yeni duyuyor olabilirsin ama sokakta, mahallede ya da apartman bahçesinde yaşıtlarınla farklı farklı oyunlar oynayarak büyüdüysen, bu oyunlar sana çok tanıdık gelecek.
İşte çocuğun için birbirinden faydalı ve eğlenceli, üstelik uygulaması kolay 9 duyusal oyun!
1. Doğal bilezik oyunu
Harika bir havada hem çocuğunla dışarıda keyifli vakit geçirmek hem de hava almak istiyorsan sana doğal bilezik oyununu öneririz.
Hangi gelişim yaşına uygun?
Bu oyun, 2 yaş duyusal oyunlarından biri! 2 yaş ve daha büyük olan çocuğunla rahatlıkla oynayabilirsin.
Neye ihtiyacın var?
Yapışkanlı bant, selobant oyunu oynamanız için yeterli.
Oyun nasıl oynanır?
-
Evden çıkmadan önce selobandı çocuğunun bileğine bilezik gibi bağla. Dikkat etmen gereken tek şey bandın yapışkanlı kısmının yukarıda kalması. Dilersen her iki bileğine de bağlayabilirsin.
-
Evden çıktıktan sonra yapacağınız bilezik için çocuğunun doğal malzemeler toplamasını sağla. Yapraklar, çiçekler, tüyler, otlar, çimen ve hatta küçücük taşlar..
-
Çocuğunun tüm bu duyusal oyun malzemelerini bileziğin yapışkan kısmı üzerine yapıştırmasını sağla. El becerileri yeterli olmayabilir. Yardımını esirgeme.
-
Bileziği tamamladıktan ve eve döndükten sonra, evde çok görünen bir yere yapıştır.
Bu oyunun faydaları neler?
-
Bileziği takmak, yapışkanlı yüzeyine dokunmak, üzerine yapıştırılabilecek tüm farklı materyallere dokunmak çocuğunun dokunma duyusunun gelişmesini ve farklı dokuları hissetmesini sağlar.
-
Yürümek, konuşmak, gördüklerini isimlendirmek dil ve konuşma gelişimine destek olur.
-
Bilezik yapımında kullanmak üzere değişik, ilgi çekici doğal malzemeleri bulmak, bunları toplamak ve yapıştırmak görsel farkındalığı, el-göz koordinasyonunu artırır, ince motor beceri gelişimine destek olur.
Eğlenceli ve öğretici saatler için bunlara da bak: Oyuncu Anne Şermin Yaşar'dan 6 Eğitici Oyun
2. Fış fış kayıkçı
Günümüzde pek çok çocuk maalesef yaşıtlarıyla ve diğer insanlarla fazla vakit geçiremiyor, fiziksel kontakt kuramıyor. Halbuki çocuğun başka bir çocuk ile el ele, diz dize, göz göze, dirsek dirseğe temasını sağlamamız onun gelişimi için çok önemli!
İşte fışfış kayıkçı, dıgıdık dıgıdık oyunları tam da bu amaca hizmet ediyor. Çocuğun kendinden biraz daha büyük çocuklarla bu oyunları keyifle oynayabilir. Sadece çocuklarla da değil, etrafındaki yetişkinler de onu bu oyunlarda eşlik edebilir.
Hangi gelişim yaşına uygun?
Çocuğunla bu oyunları bebeklikten itibaren oynayabilirsin. Çocuğunun oturabiliyor olması yeterli. Bazı oyunlarda güvenlik nedeni ile destek alman iyi olabilir.
Neye ihtiyacın var?
Bu oyunların en güzel tarafı sadece insana ihtiyacının olması.
Oyun nasıl oynanır?
Fış fış kayıkçı: Çocuğunu yere oturt. Bacaklarını V şeklinde aç. Karşısına da aynı şekilde sen otur. Ellerini tut ve fış fış kayıkçı şarkısını söyle.
Uçak: Yere uzan. Dizlerini hafif bükerek bacaklarını yukarı kaldır. Çocuğunu, ayak tabanların kalçalarına gelecek şekilde yukarıda tut. Ellerinle de ellerini tut.
Dıgıdık dıgıdık: Emekler pozisyonda, ellerin yerde dur. Çocuğun küçükse, bir başkasından çocuğunu sırtına koymasını iste. Dıgıdık dıgıdık diyerek, at yürüyüşü yaparak çocuğunu sırtında taşı.
Bu oyunun faydaları neler?
-
Ritmik olarak sallanmak, dengede durmaya çalışmak, farklı yönlerde hareket etmek, kasları kasıp gevşetmek uzaysal algıyı geliştirir.
-
Sıkı sıkıya sarılmak, eklem yerine basınç uygulamak dokunma duyusunu ve göz kaslarını geliştirir.
-
Değişik pozisyonlarda birisini tutmak, dengede kalmak, vücut farkındalığını, kas kontrolünü artırır. Postürü daha güvenli bir şekilde tutar.
-
Bu oyunları çocuğunun seninle ya da güvendiği başka biri ile oynaması onun kendine güvenini artırır, sosyalleştirir, duygusal olarak kendini güvenli hissetmesini sağlar ve öğrenme becerilerini geliştirir.
Eğlenerek Büyüsün: Okul Öncesi Eğitici Oyunlar
3. Uçurtma
İşte rüzgarlı bir havaya uygun en eğlenceli duyusal aktivitelerden biri, uçurtma! Ama bu uçurtma klasik bir uçurtma değil de naylon poşetten yapılmış bir uçurtma! Bu oyunu dilersen rüzgarlı bir sonbahar günü kırda, dilersen bol esintili bir plajda oynayabilirsiniz. Amaç çocuğunun hareket etmesini sağlamak.
Hangi gelişim yaşına uygun?
Uçurtma uçurma etkinliğini 3 yaş duyusal oyunları arasında sayabiliriz.
Neye ihtiyacın var?
-
Herhangi bir naylon market poşeti. Biraz büyükçe olmasında fayda var.
-
Uzun ve orta kalınlıkta bir ip.
-
Renkli kurdeleler, gramafon kağıtları
-
Makas
-
Tel zımba
Oyun nasıl oynanır?
-
İpi 2-3 metre uzunluğunda kes.
-
Naylon poşeti saplarından birbirine ve sonra da ipe bağla.
-
Kurdeler ve gramafon kağıtlarını yaklaşık birer metre uzunlukta olacak şekilde kes.
-
Naylon poşetin ipe bağlı olan kısmına değil de diğer tarafa, yani altına gelecek şekilde süsleri zımbala. Artık uçurtmanın kuyruğu hazır.
Bundan sonrası kolay! Çocuğun koşarak naylon poşetin içerisine rüzgarı dolduracak.
Bu oyunun faydaları neler?
-
Rüzgara karşı koşmak kaba motor becerilerinin gelişmesini sağlarken, aynı zamanda kas gücünü artırmayı sağlar ve koordinasyonu geliştirir.
-
Koşarken poşetin rüzgar ile dolu olup olmadığını kontrol etmek göz küresi hareketlerini ve göz kaslarını güçlendirir.
-
Poşeti uçurmaya çalışmak, çocuğunun hareket becerilerini artırır.
Onsuz çocukluk geçmiyor: Her Çocuğun Elini Bulaması Gereken Oyuncak: Oyun Hamuru
4. Alışveriş oyunu
Düşünülenin aksine çoğu çocuk ağır işi sever. Alışveriş oyunu bu yüzden bizce çocuğunun çok hoşuna gidecek!
Hangi gelişim yaşına uygun?
3 yaş itibarıyla bu oyunu çocuğun keyifle oynayabilir.
Neye ihtiyacın var?
-
Sağlam bir çamaşır selesi. Bu, çocuğunun alışveriş sepeti olacak.
-
Çabuk bozulmayan, ezilmeyen ağır meyve ve sebzeler
-
Mısır gevreği gibi kutu ambalajlı ürünler
-
Paket fasulye, pirinç
-
Kedi kumu
-
Kavanoz kahve
-
Ağır ansiklopedi ve kitaplar
-
Tüm alışveriş malzemelerinin resmedildiği kartondan yapılmış kuponlar
Tabi, sadece yiyecek ve içecek malzemeleri ya da kitaplarla oynamanın şart olmadığını da belirtelim. Esas olan çocuğuna bulmasını ve sepete eklemesini istediğin malzemelerin resimlerini verebilmen!
Oyun nasıl oynanır?
-
Alışveriş malzemelerini odanın çeşitli yerlerine sakla. Mesela paket pirinci kırlentin arkasına, fasulyeyi koltuğun altına, kahveyi perdenin arkasına sakla. Yani tüm odaya alışveriş malzemeleri dağılsın.
-
Çamaşır selesini ağırlaştırmak için içerisine ağır kitapları, ansiklopedileri koy.
-
Kuponları çocuğunun eline teker teker ver.
-
Çocuğun senden her kupon alışında, kuponla ilgili alışveriş malzemesini bulsun ve sepete koysun.
Bu oyunu birkaç gün evde denedikten sonra beraber alışverişe gidebilirsiniz. Alışveriş öncesi yapman gereken tek şey tıpkı evde yaptığın gibi ihtiyaç listenin görsellerinin bulunduğu kuponlar hazırlaman. Çocuğun aynen evdeki gibi markette ilgili ürünü bulman konusunda sana yardım edebilir.
Bu oyunun faydaları neler?
-
Ağır yükleri itmek vücut farkındalığını artırır, kaba motor becerilerini geliştirir ve vücudu kuvvetlendirir.
-
Saklı nesneleri bulmaya çalışmak dikkati arttıtır, odaklanma, uzaysal- mekansal algı gibi becerileri artırır.
-
Nesneyi bulmak, onu sepete atıp bir başkasını bulmaya çalışmak; sıralı iş yapma, motor planlama ve organizasyon becerilerini geliştirir.
-
Kuponlara bakarak resmini bulmaya çalışmak, isimlendirmek dil becerilerinin de gelişmesine katkıda bulunur.
-
Çocuğunun bu oyunu başka bir çocukla oynaması iletişim ve sosyal becerilerini geliştirir.
-
Markette benzer işlemleri yapması kendini önemli ve işe yarar hissetmesini sağlar.
Pek faydalı oyunlar: Çocuk Gelişimi İçin En Az Mama Kadar Önemli Eğitici Oyunlar
5. Müzik çemberi oyunu
Rekabet içeren oyunlar bazı çocuklar için çok çekici değildir. Organizasyon kabiliyeti diğerleri kadar gelişmemiş ya da yavaş olan bir çocuk, bu tip oyunlardan pek hoşlanmaz. Bu yüzden önerimiz ortamda birden fazla çocuk varsa onlara rekabet içermeyen oyunlar sunmanız. Sıradaki duyusal oyun önerimiz tam da böyle bir oyun!
Hangi gelişim yaşına uygun?
Her yaştaki çocuk oynayabilir. Çok küçük çocuklar varsa tabi ki destek gerekir!
Neye ihtiyacın var?
-
Dört ya da daha fazla çocuk.
-
Her çocuk için birer adet hula hoop. Hula hoop bulamazsan ya da almaya vaktin yoksa yere tebeşirle daireler çizmen de yeterli.
-
Ara ara duraksamaları olan Musical Chair şarkısı. Eğer bu şarkıyı bulamazsan sorun değil. Kapatıp açabileceğin bir teyp ya da bilgisayar da yeterli olur.
Oyun nasıl oynanır?
-
Yere, her çocuğa bir tane düşecek ve bir çember oluşturacak şekilde, hula hoopları koy.
-
Çocuklar hula hoopların yanında dursunlar. Müzik çalmaya başladığında en yakın hula hooplara geçmelerini iste. Sonra müziği durdur. Müzik durduğunda hemen hula hoopların dışına çıksınlar.
-
Bir sonrakinde 1 hula hoop eksilt. Yine çocuklar müzik çaldığında yürümeye başlasınlar. Müziği kapattığında da mecburen bazıları hula hoopları paylaşmak zorunda kalacak. Bakalım paylaşımı nasıl yapacaklar?
-
Klasik sandalye oyununda her seferinde bir çocuk oyunun dışında kalır. Ama unutma bu bir yarış değil.
Bu oyunun faydaları neler?
-
Müziğin başlamasına ve durmasına dikkat etmek sesleri ayırt etmeyi sağlar, işitsel farkındalığı artırır.
-
Hula hooplar arasındaki mesafeyi tahmin etmek, ona göre hareket etmek görsel-uzaysal ayırt etmeyi sağlar.
-
Dairenin çevresinde dönmek denge ve motor planlama becerilerini geliştirir.
-
Hula hoop'un içerisine atlamak çift yönlü koordinasyon becerilerini geliştirir.
-
Rekabet içermeyen oyunları oynamak, çocuğunun sosyal iletişim becerilerini geliştirir ve duygusal olarak güvenli hissetmesini sağlar.
Yaratıcılığını konuştursun: Çocuğunun Hayal Gücünü Geliştirmek İçin Yapabileceğin 27 Şey
6. Baloncukları patlatma oyunu
Çok kolay ve harika bir çift yönlü koordinasyon oyunlarından olan baloncukları patlatma oyunu, pek çok duyguya aynı anda hitap eder. Hepimiz için çokça tanıdık ve eski moda bir oyun gibi gelse de çocuğunla bu oyunu mutlaka oynamanı öneririz.
Hangi gelişim yaşına uygun?
2 yaşın üzerindeki çocuğunla bu oyunu rahatça oynayabilirsin.
Neye ihtiyacın var?
-
Baloncuk aleti
-
Küçük de olsa bir tahterevalli
Oyun nasıl oynanır?
-
Çocuğun tahterevallinin yerdeki bacağının üzerinde ayakta dursun.
-
Sen de onun tam karşısına geç ve balancukları çıkarmaya başla.
-
Çocuğun tahterevallinin üzerinde hem dengesini sağlayıp hem de baloncukları patlatmaya çalışsın. Baloncukları el çırparak, yumruk atarak ya da işaret parmağı ile de patlatabilir.
-
Alternatif olarak; bu oyunu büyük bir plaj topu ya da balonla da oynayabilirsiniz.
Bu oyunun faydaları neler?
-
Baloncukları takip ederek, iki eli bir araya getirerek patlatmak çift yönlü koordinasyonu geliştirir,
-
El çırpmak dengeyi geliştirir, kaba motor becerilerini kontrol etmeyi ve motor planlamayı sağlar.
-
Hareket eden baloncuklara odaklanmak görsel algılamayı ve farkındalığı geliştirir.
Yeterince bilgin var mı: Çocuğunu Özgürleştirecek Bir Eğitim Anlayışı ile Büyüt: 6 Soruda Montessori Eğitimi!
7. Yol oyunu
Yol oyunu; havanın soğuk ve yağmurlu olduğu zamanlarda, çocuğunla evde oynayabileceğin harika bir duyusal oyun! Üstelik uygulaması çok da kolay.
Hangi gelişim yaşına uygun?
3 yaş ve daha büyük olan çocuğunla güvenli bir şekilde oynayabilirsin.
Neye ihtiyacın var?
-
Farklı dokuları olan halılar
-
Kadife, şifon, saten, fitilli kumaş
-
Peluş ya da post halı
-
Köpük ambalaj
-
Mikrofiber temizlik bezi
-
Yorgan, yatak örtüsü
-
İçi boncuk, fasulye gibi çeşit çeşit materyallerle doldurulmuş kırlentler
-
Kaymaz bez
-
Balonlu naylon ambalaj
-
Zımpara kağıdı
-
Hasır araba koltuk kılıfı
Oyun nasıl oynanır?
-
Değişik dokulardan oluşan tüm bu malzemeleri bir araya getirerek, dairesel bir yol yap.
-
Bu yolu yaparken önce malzemeleri birbirine oldukça yakın koy.
-
Çocuğunun varsa ev ayakkabısı, terlik ya da çoraplarını çıkar.
-
Çocuğunun ilgisini çekecek bir hikayeyle, tüm yolu çıplak ayakla yürümesini, yuvarlanmasını, emeklemesini yani elleri ve ayakları ile tüm farklı dokuları hissetmesini sağla.
-
Daha sonra malzemeleri birbirinden biraz daha uzaklaştır, uzaklığı fark etmesini ve materyallerin üzerinden hafif hafif hoplayarak, zıplayarak geçmesine yardımcı ol.
-
Çocuğun biraz çekingen davranıyorsa onu elinden tutarak destekleyebilir, ya da bu yolu emekleyerek, dizlerinin üzerinde geçmesini sağlayabilirsin.
Bu oyunun faydaları neler?
-
Çocuğunun farklı dokuları elleri, ayakları, vücudu ile hissetmesi dokunma duyusunun gelişmesini sağlar.
-
Nesnelerin üzerinden yürümek, atlamak, diğer nesneye ulaşmaya çalışmak birbirinden uzaklıklarını algılamasını sağlar. Dikkati, göz küresi hareketlerini, görsel- uzaysal algıyı geliştirir. Hareket ve dengeyi, motor planlamayı, kas faaliyetlerini geliştirir.
Dışarıda nasıl oynayabilirsin?
-
Evde bütün malzemelerle kurduğun ortamı dışarıda çok daha kolay bulman mümkün. Yaz aylarında tatile gittin. Kumsal ve hemen arkasında çim alan var. Harika!
-
Kumsaldan çim alanı da kapsayacak şekilde bir daire çiz.
-
Sahilden küçüklü büyüklü taşlar al. Kumun üzerine at. Mümkünse büyükleri bir küçükleri de bir grup yap.
-
Araya yine sahilde bulduğun tahta parçalarını yerleştir.
-
Kuru yosunlar gibi farklı dokuda bulabildiğin başka malzemeleri de koy. İşte sana yol!
Yalnız dikkat et, taşlar keskin olmasın.
Bu arada, çocuk dostu bir otele gidiyorsan çocuğuna uygun pek çok duyusal etkinlik bulabilmen de mümkün. Bebeğiyle Tatile Çıkacak Ailelere En Popüler 10 Bebek Dostu Otel Önerisi! yazımızdan bebek dostu otellerle ilgili bilgi alabilirsin.
8. Aynayı öp uyunu
En keyifli ve en kolay oyunlardan biri olan aynayı öp oyunu, çocuğunun oral motor kabiliyetlerini geliştirecek.
Hangi gelişim yaşına uygun?
2 yaşın üzerindeki çocuğunla bu oyunu rahatça oynayabilirsin.
Neye ihtiyacın var?
-
Çocuklar için üretilmiş bir ruj.
-
Boy aynası.
-
Keçeli kalem.
Oyun nasıl oynanır?
-
Çocuğuna ruju sür ve onu ayna karşısına geçir.
-
Çocuğun aynayı birkaç kez öpsün. Dudaklarını her seferinde farkı şekillere soksun.
-
Sen de eline aldığın keçeli kalemle dudakları kullanarak tasarım yap. Örneğin dudak bir kelebeğin kanatları olsun. Başka neler çizebileceğini çocuğunla konuş ve birlikte değişik değişik figürler yapın.
Bu oyunun faydaları neler?
-
Dudakları şekilden şekile sokmak çocuğunun ağız ve yanak kaslarını geliştirir. Bu kaslar neden önemlidir? Çünkü bu kasların iyi çalışması çocuğunun farklı farklı sesleri çıkarabilmesi için gereklidir.
-
Aynayı öpmek, dudağın üzerindeki basıncı hissetmeyi sağlar ve dokunma duyusunu geliştirir.
-
Aynı figürden yola çıkarak farklı farklı figürler yapmak görme duyusunu geliştirir ve görsel farkındalığın artmasını sağlar.
Bu da ilgini çekebilir: Yapımı Kolay 10 DIY (Kendin Yap) Oyuncak Fikri
