Koruyucu aile nedir?
Çeşitli sebeplerden dolayı biyolojik ailesinin yanında kalması mümkün olmayan çocukların yetiştirilme sorumluluğunu, eğitimini ve bakımını kısa ya da uzun süreli, ücretli veya gönüllü olarak devlet denetimi altında üstlenen kişilere ya da ailelere koruyucu aile deniyor.
Bunu koruyucu annelik sıfatıyla tek başına yapan kadınlar da var. Ancak tek ya da çift olarak bu yola girmen önemli değil; neticede sen artık bu çocuğun ailesi olmuş oluyorsun.
Koruyucu aile bakım modelleri neler?
Koruyucu ailenin 4 çeşidi var. Bunlar;
- Akraba ya da yakın çevre koruyucu aile modeli,
- Geçici koruyucu aile modeli,
- Süreli koruyucu aile modeli,
- Uzmanlaşmış koruyucu aile modelidir.
Koruyucu aile nasıl olunuyor?
Koruyucu aile olmak için izlemen gereken adımlar sırasıyla şöyle:
- Başvuru,
- Evrak hazırlama,
- İnceleme ve onay,
- Çocukla eşleşme ve uyum sağlama,
- Sözleşme imzalanması,
- Çocuğun teslimi,
- İzleme ve denetim.
Koruyucu aile başvurusu nasıl yapılıyor?
Koruyucu aile olmak için yaşadığın şehirdeki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne başvurabilirsin. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının web sitesi ve e-Devlet üzerinden de başvuru yapabilirsin. Eğer evliysen başvuruyu eşinle birlikte yapman gerekiyor.
Koruyucu ailenin şartları neler?
Koruyucu aile olmanın şartları şöyle:
- T.C. vatandaşı olmak,
- Devamlı Türkiye’de ikamet ediyor olmak,
- 25-65 yaş arasında olmak,
- En az ilkokul mezunu olmak,
- Düzenli gelire sahip olmak,
- Çocuğun öz anne-babası ya da vasisi olmamak.
Bu işin bir de manevi boyutu var. Dolayısıyla kimler koruyucu aile olabilir, sorusunun cevabı da önemli. Tüm bu şartların dışında; bir çocuğa şefkatli, sabırlı, hoşgörülü davranıp sevginle onun hayatında bir fark yaratacağına inanıyorsan koruyucu aile olmak için ideal bir adaysın.
Ancak eğer akraba koruyucu aile modelini istiyorsan, yaş ve eğitim koşullarının değerlendirildiği bir sosyal incelemeden geçmen gerekiyor.
Koruyucu aile olmak için gereken evraklar neler?
- T.C. kimlik numarası,
- 1 adet vesikalık fotoğraf,
- Öğrenim durumunu gösteren onaylı belge,
- İş, gelir ve sosyal güvenlik durumunu gösteren onaylı belge örneği,
- Adli sicil belgesi,
- Çocuğun bakımını, eğitimini ve psikolojisini etkileyecek ya da ona zarar verecek düzeyde fiziksel veya ruhsal engel ve bulaşıcı bir hastalığın olmadığını gösteren, devlet ya da üniversite hastanelerinin ilgili bölümlerinden doktor raporu,
- Eğer birlikte yaşadığın başka kişiler varsa bu kişilerin ruhsal rahatsızlığı ya da bulaşıcı hastalığı olmadığına dair rapor ve adli sicil kaydı bulunmadığına dair belge.
Bunlara ek olarak minik dipnot verelim:
- Eğer evliysen aynı belgeler eşin için de isteniyor.
- Sosyal inceleme sürecinde tespit edilen durumlara yönelik olarak ailenizi daha iyi tanımak için başka belgelere de ihtiyaç duyulabiliyor.
- Koruyucu aile olma sürecinin devam ettiği her 2 yılda bir ve bunun yanı sıra aileye katılan bir üye olması dahilinde her kişi için doktor raporuyla adli sicil belgesinin yenilenmesi gerekiyor. Bu duruma göre yeniden işlem yapılıyor.
Koruyucu aile ücretleri ne kadar?
Aylık bakım ücreti ve harçlık miktarı, servis ve kurs miktarları dahil olmak üzere koruyucu aile ödemeleri 2019 yılında ne kadar, aşağıdaki tablodan görebilirsin.
| Yaş ve okul durumu | Oranlar | Aylık bakım ücreti | Aylık harçlık | Aylık bakım ücreti+harçlık ortalaması |
|---|---|---|---|---|
| 0-3 yaş | %50 | 710,99 | - | - |
| 4-5 yaş | %75 | 1066,48 | - | - |
| 6-14 yaş (1.-4. sınıf) | %80 | 1137,58 TL | 83,08 TL | 1220,65 TL |
| 6-14 yaş ( 5.-8. sınıf) | %80 | 1137,58 TL | 124,61 TL | 1262,19 TL |
| 15-18 yaş (lise dengi) | %85 | 1208,68 TL | 166,15 TL | 1374,83 TL |
| 19+ yaş (yüksek öğrenim) | %90 | 1279,78 TL | 276,92 TL | 1556,69 TL |
| Koruyucu aile kurs ücretleri | |
|---|---|
| İlköğretim/Meslek Edindirme | 2,436 TL |
| Ortaöğretim | 4,551 TL |
| Üniversiteye Hazırlık | 7,074 TL |
Koruyucu aile sigortası için yapılan ödeme miktarı da 818,69 TL. Servis ve kurs ücretleri, ikamet edilen illerdeki Valilik tarafından belirlenen miktara göre ödeniyor. Özel zorlukları ya da ihtiyaçları bulunan ya da engelli olan çocuklar için ödenen koruyucu aile maaşları ise özür ve yaş durumu dikkate alınarak, belirlenen miktarın %50 daha fazlası ödeniyor.
Koruyucu aile ücretleri ne zaman ödenir?
Koruyucu aile maaşları her ayın 7'sine kadar peşin olarak yapılıyor. Geçici koruyucu aile modelinde olanların ödemesi ise ay sonunda yapılıyor.
Koruyucu aile çocuğa kaç yaşına kadar bakar?
Koruyucu aile olma durumunda çocuğun korunma altına alınma nedenine bağlı olarak bir uygulama planı hazırlanıyor. Çocuğun kalma süresi ise bu uygulama kapsamına göre değişkenlik gösteriyor. Konuyla ilgili değerlendirmeyi İl Müdürlüğü yapıyor.
Koruyucu aile çocuğu seçebilir mi?
Evet, koruyucu aile olmak istediğin çocuğun yaşını ve cinsiyetini seçebilirsin. Ancak senin de çocuğa uygunluğunun değerlendirilmesi gerekiyor.
Koruyucu aile yanına en fazla kaç çocuk yerleştirilebilir?
Koruyucu aile olanlar en fazla 3 çocuğa bakabiliyorlar. Ancak çocukların kardeş olması durumunda değerlendirme yapılıyor ve sayıda sınırlandırma olmayabiliyor.
Koruyucu aile çocuğu evlat edinebilir mi?
Koruyucu aile modelinde, bir çocuğun biyolojik ailesiyle olan hukuki irtibatı nadiren kesilebiliyor ve çocuk evlat edinme statüsüne geçebiliyor. Koruyucu Aile Yönetmeliği'ne göre öncelikli evlat edinme hakkı koruyucu ailede tutuluyor.
Koruyucu aile ile evlat edinme arasındaki farklara değinelim. Koruyucu aile sisteminde çocuğun bakım, eğitim ve yetişme sorumluluğunu devlet ile paylaşıyorsun. Çocuğun öz velayeti ise ailesinde kalıyor. Ancak evlat edinme durumunda hukuksal bir süreçten geçerek çocuğun velayet hakkını alabiliyorsun.
Onu da burada anlattık: Evlat Edinme Şartları Nelerdir? Evlat Edinme Süreci Nasıldır?
Koruyucu aile olmanın zorlukları neler?
Koruyucu aile sisteminde, birlikte yaşayacağın çocuğun tüm sorumluluğunu devletle paylaşıyorsun. Çocuğun velayeti öz ailesinde kalıyor, onun adını ya da soyadını değiştirip kendi soyadını veremiyorsun. Yani, nüfusuna geçiremiyorsun. Bu durumda, yarın bir gün çocuğun öz ailesi çıkarsa ne yapacağım, endişen olabilir.
Devlet bu noktada çocuğun çıkarını gözetiyor. Çocuk fiziksel ve ruhsal olarak kendini nerede daha iyi hissediyorsa ve sevgi bağı kiminle daha güçlüyse çocuğun orada kalmasını sağlıyor. Yani, sen uzunca senelerini çocukla birlikte geçirdikten sonra öz aile birdenbire ortaya çıkarsa keyfi bir şekilde çocuğu alıp gidemiyor. Böyle bir talep olduğunda da şartlar detaylıca inceleniyor.
Koruyucu aile örneklerine bakıldığında bugüne kadar çok az sayıda çocuk biyolojik ailesine geri verilmiş. Birlikte bir bağ kurduğun çocuğun, bir gün senden ayrılabileceğini bilmek belki de bu işin en zor kısmı. Ancak unutmamalısın ki bu ihtimal kendi öz çocuğun için de geçerli.
Koruyucu aileler başka bir ile taşınma durumunda ne yapmalı?
Koruyucu aile olanların, adres ve ikamet değişikliğine gitmeden en az 1 ay önce bu durumu İl Müdürlüğüne bildirmeleri gerekiyor.
