Kolesterol nedir?
Mumsu bir madde olan kolesterol karaciğerde üretilen bir çeşit yağ. Bu yağ vücut hücre zarları ve hormonların oluşumunda yapı taşı olarak kullanılır. LDL genelde “kötü kolesterol”, HDL ise “iyi kolesterol” olarak biliniyor.
Çocuklarda kolesterol neden olur?
- Beslenme (Özellikle hamur işleri, fast food ve abur cubur gibi doymuş yağlar ve trans yağ asitleri bakımından zengin diyet),
- Genetik faktörler (Ailede yüksek kolesterol olması),
- Obezite, çocuklarda kolesterolün en büyük üç nedeni arasında.
Özellikle çocuklar arasında giderek artan yanlış beslenme alışkanlığı kan yağında düzensizliğe yol açıyor. Yapılan sağlık çalışmalarına göre çocuklarda kolesterol yüksekliği ilerleyen yaşlarda normal seviyelerine dönüyor. Ancak yüksek kolesterol seviyesi kalp rahatsızlığı riski taşıdığı için yine de çocuğu kolesterolden korumak gerekiyor.
Zayıf insanlarda kolesterol yüksekliği olamaz gibi bir düşünce olsa da kolesterolü direkt olarak kiloyla bağdaştırmak doğru değil. Zayıf insanlar da kolesterol hastası olabilirler. Kötü huylu kolesterol olan LDL’nin büyük bir bölümü karaciğer metabolizmasıyla ilgildir.
Çağın hastalığı: Çocuklarda Obezite Neden Olur?
Çocuklarda kolesterol belirtileri
Doç. Dr. Çiğdem Arıkan çocuklarda kolesterolün dışarıdan herhangi bir belirti göstermediğini söylüyor. 1. ve 2. derece kuzenlere uzanacak şekilde aile öyküsünde kalp hastalıkları nedeniyle erken ölümler varsa çocukta kolesterol değerlerine muhakkak bakılması gerekiyor.
Bunun dışında ise göz çevresinde, kolların büklüm yerlerinde ve dirseklerde sarı ve turuncu lekeler yüksek kolesterol belirtileri arasında.
Tedbir amaçlı olarak her çocuğun 9-11 ile 17-21 yaşları arasında en az birer kez kan kolesterol düzeylerinin ölçülmesinde fayda var. Risk faktörleri taşıyan çocuklarda ise 2-8 ile 12-16 yaşları arasında kan kolesterol düzeyi takibi yapılması gerekiyor.
Çocuklarda kolesterol kaç olmalı?
2-19 yaş aralığındaki kişilerde belirli bir kolesterol sınırı vardır. Çocuklarda kolesterol değerleri 170 mg-dl arasında normal olarak kabul edilir. Sınır değeri ise 170-199 olarak kabul edilir. 200 üzerindeki değerler ise çocuğun yüksek kolesterolü olduğunu gösterir. Yüksek kolesterolün çocukluk döneminde kontrol altına alınması ilerde yaşanabilecek kalp ve damar hastalıklarını önlemek için önemlidir.
Çocuklarda trigliserid yüksekliği kalp hastalıklarının gelişiminde birinci derece risk faktörü olarak değerlendirilir. Kolesterol ölçümü kan tahliliyle yapılıyor. Kolesterol ölçümü yaptıracağın zaman çocuğunun en az 12 saat bir şey yememiş olması gerek, açlık durumuna uyulmazsa kolesterol seviyesi sağlıklı bir şekilde ölçülemez.
Eğer çocuğunun yüksek kolesterolü varsa evde kolesterol ölçümü yapan aletler bu konuda çok pratiklik sağlıyor.
Bu hataları yapma: Çocuk Beslenmesinde Yapılan 8 Hata!
Çocuklarda kolesterol nasıl geçer?
Çocuklarda kolesterol tedavisinin ana kısmını yaşa uygun sağlıklı diyet ve fiziksel aktiviteler oluşturuyor. Çocukların fiziksel aktivitelerini artırmak ve düzenli spor yapmaya teşvik etmek tedavide büyük bir önem taşıyor. Diyet ve egzersize rağmen kolesterol yüksekliği devam eden 10 yaşından büyük çocuklarda ise ilaç tedavisi uygulanıyor.
Tedavi edilmeyen kolesterol yüksekliği vücutta ne yapar, bunu da söyleyelim. Kanda biriken kötü kolesterol damar duvarlarına yerleşerek damar tıkanıklığına neden olur ve kalp hastalığına yol açar. Normalden yüksek seviyede olan kolesterol safra kesesinde bulunan bazı maddelerle birleşerek safra taşı oluşumuna yol açabilir.
Yaşlara göre listeledik: 6 Örnek Çocuk Yemek Menüsü
Çocuklarda kolesterolü önlemenin yolları neler?
Kolesterolü olan çocuk;
- Meyve, sebze ve tam tahıllardan zengin beslenmeli.
- Protein için yağsız et, derisi alınmış kanatlı hayvan etleri, balık ve baklagil tüketmeli.
- Yağsız ya da az yağlı süt ürünleri tüketmeli.
- Margarin yerine zeytinyağı tüketmeli.
- Ekstra şeker ilaveli yiyecek ve içecekler tüketmemeli.
- Yürüyüş, bisiklete binme, koşu ve yüzme gibi aktivitelerden birini günde en az 1 saat yapmalı.
Bu da ilgini çekebilir: Çocuklarda Endokrin Hastalıkları Nelerdir?
