Anksiyete nedir?
“Kötü bir şey olacak” düşüncesiyle ortaya çıkan, günlük aktiviteleri yapmayı engelleyen, huzursuz bir ruh haline neden olan ve sebebi bilinmeyen gerginlikler yaratan duyguya anksiyete (kaygı bozukluğu) deniyor.
Çocuklarda kaygı bozukluğunun nedenleri neler?
Çocuklar kaygı ve korkuya yol açan durumlarla karşılaştıklarında bu güçlüklerle baş edebilmekle ilgili deneyimler kazanıyorlar. Çocuklarda aşırı kaygı nasıl probleme yol açabiliyorsa hiçbir şeyden korkmamak da sorun yaratabiliyor. Dolayısıyla çocuğun uyum becerisinin gelişebilmesi için korku ve kaygıları da yaşaması gerekiyor. Çocuklarda anksiyete bozukluğu;
- Genetik aktarım,
- Biyokimyasal ve çevresel faktörler,
- Çeşitli hastalıklar ve ilaçlara bağlı olarak ortaya çıkabilse de bazen buna yol açan hiçbir neden bulunamayabiliyor.
Bazı uzmanlar, çocukların yetiştiği çevrenin ve rol model aldıkları kişilerin de kaygı bozukluğunda çok etkili olduğunu söylüyor. Bu noktada da anne ve babalar ön plana çıkıyorlar. Mükemmelliyetçi ve aşırı kuralcı anne ve baba tarafından büyütülen çocuklarda kaygı bozukluğunun görülme sıklığı daha fazla oluyor.
Kendisinden beklenenin fazlasını yapmaya çalışan kaygılı çocuklar her ne kadar olgun ve sorumluluk sahibi gibi görünseler de bu yaklaşım kaygının daha çok artmasına yol açabiliyor. Okul öncesi dönemde anne ve babasıyla sağlıklı ilişkiler geliştiren çocuklarda kaygı bozukluğu ve korkularla daha az karşılaşılıyor.
Öğren: Çocuk Korkularının Nedenleri ve Baş Etme Yolları!
Çocuklarda kaygı bozukluğunun belirtileri neler?
Çocuklarda kaygı bozukluğu belirtilerinin başında;
- Sürekli huzursuzluk,
- Gerginlik,
- Sinirlilik hali,
- Ağlama krizleri,
- Öfke nöbetleri,
- Basit sorunları büyütme,
- Çevresindeki insanların sağlıklarından endişe duyma,
- Yabancılardan korkma,
- Anne ya da babanın başına kötü bir şey gelmesinden kaygılanma,
- Ebeveynlerden ayrılmak istememe geliyor.
Ancak çocuğun anksiyete bozukluğu belirtileri yalnızca ruh haliyle sınırlı değil; yaşanan kaygılar birtakım fiziksel rahatsızlıklara da yol açabiliyor. Bunlar;
- Uyku sorunları,
- Dikkat dağınıklığı,
- Baş ağrısı,
- Karın ağrısı,
- Mide bulantısı,
- Terleme,
- Çarpıntı,
- Ateş basması,
- Kolay yorulma,
- Üşüme gibi semptomlar.
Çocuklarda kaygı bozukluğunun türleri neler?
Çocuklarda görülen kaygı bozuklukları belirtilerin yoğun olarak yaşandığı alanlara göre farklı şekillerde isimlendiriliyorlar. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde, çocukluktan başlayıp yetişkinlikte de devam eden kaygı bozuklukları şunlar:
Yaygın kaygı bozukluğu
Yaygın kaygı bozukluğu olan çocuklar pek çok olay hakkında her gün yoğun kaygı ve endişe duyarak bu olumsuz duyguları kontrol etmekte güçlük yaşıyorlar. Kendileri, aileleri ve arkadaşlarının güvenliği ile sağlığı konusunda aşırı duyarlı davranıyorlar. Bu durum da uyku ve dikkat bozukluklarına, baş ve karın ağrısı gibi fiziksel belirtilerin görülmesine yol açıyor.
Sosyal kaygı bozukluğu
Sosyal kaygı bozukluğu olan çocuklar kendi yakın çevreleriyle ilişki kurabilirken, yabancı bir ortama girdiklerinde ya da topluluk önünde konuşmakta zorlanabiliyorlar. Çekingen ve ürkek davranışlar sergileyen bu çocuklarda; kalp çarpıntısı, titreme ve terleme gibi fiziksel belirtiler görülebiliyor.
Oku: Çocuklarda Depresyon Belirtileri ve Tedavisi
Kaygılı çocuk nasıl davranışlar sergiler?
- Anksiyete bozukluğu olan çocuk annesinden ayrılmak istemiyor ve yabancılara yakın olmaktan hoşlanmıyor.
- Kreş deneyimiyle birlikte dış dünyayı tanımaya başlayan çocuk, tanımlanamayan korkular üretmeye başlayabiliyor. 3 yaş kaygı bozukluğu genellikle bundan kaynaklanıyor.
- Soyut düşüncenin başlaması ve ölüm kavramının algılanmaya başlanması sebebiyle 6 yaş anksiyetesi ortaya çıkabiliyor. Yaşama ait gerçek korkuları anlamaya başlayan çocuk, kendine yeni korkular geliştiriyor.
- Aşırı kaygılı çocuklarda uçağa binme, asansöre binme, topluluk içinde söz alma, dişçiye gitme, doktora ve okula gitme gibi çeşitli korkular ortaya çıkabiliyor.
Böyle de bir şey var: Gece Korkusunun Nedenleri ve Mücadele Yolları!
Kaygı bozukluğu olan çocuğa nasıl davranmalı?
Çocuklar kaygılarını açıklamakta zorlanabiliyorlar. Bu nedenle çocuğunun bu durumu sözel olarak ifade etmesinden ziyade, senin onu gözlemleyerek anlamaya çalışman çok önemli. Sürekli kaygı yaşayan çocuğa nasıl davranılmalı, anne ve babalara nasıl görevler düşüyor, biraz bunlardan bahsedelim:
- Öncelikle çocuğunun kaygılarını ve korkularını ifade etmesine izin vermelisin. Dinlenildiğini ve anlaşıldığını görmek onun rahatlamasını sağlayacaktır.
- Çocuğunun kaygılarını asla küçümsememelisin. Kaygılanmasına yol açan durumlara karşı onu cesaretlendirmeli ve iyi bir rol model olmayı denemelisin.
- Çocuğuna kaygılarından dolayı kızmamalı ve onu cezalandırmamalısın. Aksine, çocuğunla onu yüreklendirici ve telkin edici sohbetler ederek özgüven gelişimine destek olmalısın.
- Kaygıları olan tek çocuğun o olmadığını ve başka çocukların da bu tür kaygı ve korkuları olabildiğini söyleyerek onu rahatlatmalısın.
- Kaygı bozuklukları olan çocuklarda birtakım psikiyatrik sorunlar görülebildiği için çocuğunda yukarıda bahsetmiş olduğumuz fiziksel semptomlar varsa, okul başarısı giderek düşüyorsa ve durumlara karşı birtakım kaçınma tepkileri geliştiriyorsa mutlaka bir uzman yardımı almalısın.
Nedir, neden olur: Çocuklarda Gece Terörü ve Kabuslar
Çocuklarda kaygı bozukluğu tedavisi nasıl yapılır?
Kaygı bozukluğu olan çocuklarda bilişsel-davranışçı terapiler ve eğitici yöntemler uygulamak işe yarıyor. Özellikle aile ve çocuğun katıldığı terapiler etkili oluyor. Gerekli durumlarda çocuğa ilaç tedavisi de uygulanıyor.
Kaygı bozukluğu olan pek çok çocuğun anne ve babasında da kaygı bozukluğu olduğu için daha etkili sonuç alabilmek adına anne ve babanın da tedavi olması önemli. Aileler de gerekli tedavi, eğitim ve danışmanlığı aldıklarında çocuklarda kaygıyı yatıştırmak daha kolay oluyor.
Alanında uzman isimlerle iletişime geçmek için tıkla!
Kaygı bozukluğu tedavi edilmezse ne olur?
Çocuklarda kaygı problemi tedavi edilmediği takdirde aile ve arkadaşlık ilişkileri ile okul hayatını olumsuz yönde etkileyebiliyor. İlerleyen süreçlerde;
- Okul devamsızlığında artış,
- Yaşıtlarla sağlıklı ilişkiler kuramama,
- Ekip çalışmasına uyum sağlamakta zorlanma,
- Özgüven eksikliği,
- Ergenlikte kaygı bozukluğu (tedavi edilmezse yetişkinlikte de),
- Alkol veya uyuşturucu kullanımına yönelim gibi pek çok sıkıntılı durum ortaya çıkabiliyor.
Bu da ilgini çekebilir: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?
