Epilepsi (sara) nedir?
Epilepsi, beyindeki kronik bir bozukluk nedeniyle tekrarlayan nöbetlerin görülmesidir.
Nöbet, fiziksel hareketlerde ve bilinç durumunda ani, geçici ve istemsiz değişiklikler olarak tanımlanır. Nöbetin tipi, şiddeti ve hangi vücut bölgesinde ortaya çıktığı beynin etkilenen bölgesiyle ilgilidir. Bu nöbetlere havale de denir. Havale ve nöbet tanımı birbiri yerine kullanılabilir.
Nöbetler geçmişte “grand mal epilepsi” ve “petit mal epilepsi” olarak 2 gruba ayrılmış olsalar da yeni sınıflandırmalar daha spesifik. Nöbetler, tüm vücudun istemsiz olarak sarsılmasından anlık bilinç kaybına kadar değişkenlik gösterebilir.
Epilepsi nöbeti, geçici bir işlev bozukluğudur ve beyinde hasar olduğu anlamına gelmez.
Bebeklerde epilepsi neden olur?
Beyinde anormal elektrik deşarjına yol açabilen her şey epilepsinin tetikleyicisi olabilir. Bebeklerde epilepsi nedenleri;
- Kafa travması,
- Genetik yatkınlık,
- Menenjit gibi beyin enfeksiyonları,
- Metabolik bozukluk,
- Fetal gelişim sırasında beyin hasarı,
- Şiddetli hipoglisemi (düşük kan şekeri),
- Nadiren tümör olabilir.
Epileptik nöbet geçirenlerin yarısında da neden tespit edilemez.
Uykuyla ilişkili epilepsi nöbetlerinde, epilepsi uykunun yapısını ve kalitesini bozabilir. Epilepsi bebeklerde uykuya dalma zorluğu ya da daldıktan sonra uyanma, gün içinde aşırı uykululuk, yorgunluk ve dikkat eksikliği gibi sorunlar görülebilir.
Genetik hastalıklardan biri: Frajil X Sendromu Hakkında Bilmen Gereken Her Şey!
Bebeklerde epilepsi belirtileri nelerdir?
- Tüm vücutta kasılma,
- Gözlerin sabit bir yere bakması,
- Çenenin kitlenmesi,
- Ağızdan köpük gelmesi, başlıca epilepsi belirtileridir. Ancak bunlar genellikle büyük nöbetlerde görülür.
Bebeklerde gözlerin yukarı kayması epilepsi nöbeti sırasında en sık rastlanılan durumlardan biri. Bebeği epilepsi olan anneler böyle bir durumla karşılaştıkları zaman bebeğin başının yere vurup çarpmaması için özellikle kafayı düzgün tutmaya dikkat etmeli.
Bir de tanınması zor ve kısa süren küçük epilepsi nöbetlerinde görülen belirtiler var. Bunları fark etmekte güçlük çekebilirsin, biraz daha dikkat istiyor. Spesifik olarak bebeklerde sara belirtileri ise şöyle:
- Kollar, bacaklar ve baş bölgesinde ani sıçrama ve kapanma,
- Kusma,
- Gece uykudan sık uyanma,
- Ani baş düşmeleri.
Çocuklarda Kusmaya Ne İyi Gelir?
Bebeklerde epilepsi nasıl anlaşılır?
Bebeklerde epilepsi en çok 0-1 yaş arasındaki dönemde görülür. Erken dönemde ortaya çıkan bu belirtilerden dolayı özellikle 3 aylık bebeklerde epilepsi nasıl anlaşılır, sık sorulan bir soru. Teşhisin koyulması için doktorun, ilk nöbeti ayrıntılarıyla bilmesi gerekir. Bunun için;
- Nöbetten önce neler oldu?
- Çocuk nasıl görünüyordu?
- Nöbet ne kadar sürdü?
Sorularının cevaplandırılması gerekir. Çocuğunun sara nöbeti geçirdiği anda videosunu çekmek; nöbetlerin sayısı günü, saati ve süresi gibi bilgileri kaydetmek doktorunun işine yarar. Bunlara ek olarak tam teşhisin koyulabilmesi için;
- EEG,
- Beyin görüntüleme (MR),
- Nöroloji doktorunun gerekli gördüğü kan testlerinin yapılması gerekebilir.
Bazı durumlarda beyni saran zarların enfeksiyonu olan menenjit gibi nedenleri araştırabilmek için omurilikten sıvı alınması istenebilir. Tüm bunların sonucunda bebeklerde epilepsi tanısı koymak mümkün.
Eğer epilepsi nöbeti için hiçbir neden ya da açıklama bulunamazsa, sinir sistemi uzmanı olan çocuk nöroloji doktorları tarafından inceleme yapılması gerekir.
Bebeklerde epilepsi ile karışan durumlar
Bebekte epilepsi belirtileri erken dönemde farklı rahatsızlıklarla karıştırılabiliyor ve sonradan bebeğin asıl sorununun epilepsi olmadığı ortaya çıkabiliyor.
- Bebeklik döneminde kusmalarla ve çocuğun kendini kasmasıyla gösteren reflü,
- Soluk tutma nöbetleri (vücutta kasılma ve morarma),
- Kalp kökenli bayılmalar,
- Hipoglisemi ya da hipotansiyon atakları sonucu bayılma,
- Uyku terörü ya da gece kabusu şeklinde kendini gösteren uyku bozuklukları, bebeklerde epilepsi nöbeti ile karıştırılabilen rahatsızlıklar arasında.
Bebeklerde epilepsi geçer mi?
Epileptik çocukların büyük çoğunluğu ilaçlara iyi cevap verir ve sara nöbetleri kontrol altına alınır. En az 2 yıl nöbet geçirmeyen ve başka nörolojik problemi olmayanların iyileştiği varsayılır, ilaçlar azaltılarak kesilir. İlaçları ani bir şekilde kesmek epilepsi nöbetlerinin tekrarlanmasına yol açabilir.
Her yaş grubunda farklı epilepsi türleri görülebilir. %70-80 gibi yüksek bir oranda bebeklerde epilepsiden tamamen kurtulmak mümkün.
Epilepsi olan bebeklerde gelişim normal midir?
Uygun destek ve tedavilerle epileptik bebeklerin çoğu başarılı ve sağlıklı birer yetişkin olurlar. Bebeğinin gelişimiyle ilgili endişe etmene gerek yok.
Bunları öğren: Bebeklerin Büyüme ve Gelişimini Etkileyen 7 Faktör
Bebeklerde epilepsi tedavisi nasıl yapılır?
Bebeklerde epilepsi nöbeti çoğunlukla kendi kendine durur ve acil bir tıbbi tedavi gerektirmez.
- Eğer çocuğun havale geçiriyorsa kendisine zarar vermesini engellemek için yan tarafına, kalçası başından yüksek şekilde yatırmalısın. Böylece kusması halinde boğulmasını engellemiş olursun.
- Epilepsi tedavisi düzenli olarak yürütülürse ilaçlar sayesinde nöbet sıklığı azaltılabilir.
- İlaçların işe yaramadığı durumlarda da ameliyat yapılabilir. Ancak bunun için de epilepsi nöbetlerinin belli bir bölgeden kaynaklanması ve çıkarılacak alanın dil ya da görme fonksiyonlarıyla ilgili olmaması gerekiyor.
- Nadiren de yağ bakımından zengin, orta derecede protein içeren ve karbonhidratı az olan özel diyetler önerilir.
Çocuklarda Diyabet Nasıl Olur? Çocuklarda Şeker Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda epilepsi hangi durumlarda sakıncalı?
Eğer epilepsi krizi 2-3 dakika içinde durmazsa veya daha önce alışık olmadığın biçimde ciddiyse çocuğunu acil olarak hastaneye yetiştirmeli ve kesinlikle tek başına bırakmamalısın.
- Nefes almada zorlanma,
- Boğulma,
- Cilt renginde morarma,
- Arka arkaya birkaç nöbet geçirme gibi durumlar sakıncalı.
Epileptik bebeklerde nelere dikkat edilmeli?
- Bebeklerde epilepsi krizi esnasında ağza kesinlikle bir şeyler sokulmamalı. Ayrıca bebeğini sallamamalısın.
- Epileptik çocuklar boğulma açısından en yüksek risk grubunda yer alırlar. Çünkü havuzda ya da denizde nöbet geçirme ihtimalleri vardır. Çocuğun kaç yaşında olursa olsun ve ne kadar iyi yüzerse yüzsün, böyle durumlarda her zaman yanında bulunmalısın.
- Oyun sırasında yaralanma ihtimalleri daha fazla olduğu için çocuğuna ekstra dikkat etmelisin. Epilepsi geçirenlerde yaralanma olasılığı yüksektir. Ancak onun diğer çocuklar gibi oynamasına da müdahale etme. Koşmalı oyunlar oynamak ve bisiklete binmek onun da hakkı.
- Yalnızca doktorunun sakıncalı bulduğu etkinlikleri kısıtla.
Bu da ilgini çekebilir: Raşitizm Hakkında Bilmen Gereken Her Şey!
