Otizm nasıl tedavi edilir?
Sosyalleşme ve iletişim kurma gibi problemlere yol açan yaygın gelişimsel bozukluklardan biri olan otizmin önlenmesine ve %100 iyileşme sağlanabilmesine yönelik bir tedavinin olup olmadığı uzun zamandır tartışılıyor.
Birçok uzman %100 sonuç sağlanan vakalardan bahsetmiş olsa da otizm veya yaygın gelişimsel bozukluklar temelde nörolojik bir problem ve erken bebeklik dönemlerinden itibaren görülmeye başlanıyor.
Ancak iyi bir otizm tedavisi ve terapisi ile belirtileri en aza indirmek mümkün. Otizm tedavisinde özel yoğun eğitimi desteklemek amacıyla uygulanan sanat, müzik ve drama terapileri bu yöntemler arasında.
Belirtilerinden tedavisine otizm hakkında bilmen gereken her şeyi öğren!
Otizmli çocuklarda sanat terapisiyle neler amaçlanır?
- Sanat terapisi; sosyal-iletişimsel davranış ve kimlik oluşumu dahil olmak üzere belirli alanlarda otizmli çocukların davranış sorunlarının azaltılmasını hedefler.
- Nesnelerle etkin bir şekilde uğraşan otizmli çocukların, ifade edemedikleri duygu ve düşünceleri sanatsal üretimlerle ortaya çıkarmalarını sağlamaya çalışır.
- Otizmli çocuğun, estetik algının ortaya çıkışını deneyimlemesini sağlar.
- Çocuğu sanat aracılığıyla cesaretlendirerek ve teşvik ederek onun iletişim kurma yolunu bulmasını amaçlar.
- Sanat terapisi otizmde göz ardı edilen duyusal işlem bozukluğunun giderilmesi için uygun zemini hazırlar.
- Grup halinde yapılan çalışmalarla çocukların birbirleriyle iletişime geçmesini sağlar.
- Düzenli sanat terapisi seansları hem okulda hem de evde ASD (Otizm spektrum bozukluğu)'li çocukların duygularını düzenlemelerine, özgüven kazanmalarına, akranları ve aile üyeleriyle etkileşim kurmalarına yardımcı olur.
- Sanat terapisi, otizm semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olmaya çalışırken aynı zamanda otistik davranışları yaratıcı bir çıkışa yönlendirir. Duyuları ve duyguları desteklerken çocuğu eğlenceli bir ortamda sosyal etkileşime teşvik eder.
- Farklı materyallerle çalışmak kaba motor becerilerinin gelişmesine yardımcı olmanın yanı sıra, hisleri ve izlenimleri farklı şekillerde ifade etme imkanı da sunar. Örneğin; boyaları kullanırken ustaca hareket etmek için boya fırçalarını, istedikleri gibi renklendirme yapmak için çizgileri, fikirlerini görsel bir forma dönüştürmek için kil kullanırlar.
Çocuğunun motor gelişimi hakkında bilmediğin kalmasın: Hangisi Hangisi? Çocuklarda İnce ve Kaba Motor Gelişimi de Nesi?
Ayrıca sanat terapisiyle;
- Şekillerin ve hacmin bilişsel gelişime fayda sağladığı,
- Renklerin, kokuların ve dokuların duyuları geliştirdiği,
- Genel sürecin ise fiziksel koordinasyon becerilerine katkı sağladığı düşünülüyor.
Tohum Otizm Vakfı’nın yaptığı açıklamaya göre otizmli çocuklarda sanat terapisinin etkileri zayıf ve bunu araştıran çalışmalara hala ihtiyaç var.
Otizmle Asperger sendromu arasındaki farkları biliyor musun: Asperger Sendromu Hakkında Bilmen Merak Ettiğin Her Şey
Otizmli çocuklarda sanat terapisi nasıl uygulanır?
Otizm spektrum bozukluğu olan bireyler için sanatın iyi bir ifade aracı olduğunu söyleyebiliriz. Sanat terapisi, rehabilitasyon hizmetinden farklı bir yetkinlik ve sorumluluk taşır. Rehabilitasyon tedavilerinde aşılanan iyilik duyguları sanatla terapinin alanına girmez.
Sanat terapistinin; hangi sanatsal eylemi tercih edeceğini, kullanacağı yöntem ve teknikleri, sonuçları nasıl izleyip değerlendireceğini bilmesi gerekir. Otizm eğitimi alanındaki uzmanlar, ASD'li bireylerin görsel olarak düşünmeye eğilimli olduklarını söylüyorlar. Peki, uygulama aşamasında neler yapılıyor?
- Terapi seansları, ASD'li çocukların kontrollü bir ortamda duygularını tanımalarına ve kontrol etmelerine izin verir. Sanat terapistleri, otizmli bireylerin duygularını ve hayal kırıklıklarını anlatan çizimler yapmaları konusunda herhangi bir müdahalede bulunmazlar.
- Sanat terapisti otistiklere karşı kuralcı bir yaklaşımı benimsemez. Görev bilinci içermeyen eylemlerde bulunarak dikkat çekmeye çalışır.
- Otistik çocuklar çoğunlukla parmak boyama yoluyla resme başlatılır. Ancak duyularında problem olan çocuklar için bu durum tehlikeli olabilir. Bu nedenle onların uzun saplı boya fırçaları kullanarak boyayla temas etmeden resim yapmaları sağlanır.
Otizmle sıklıkla karıştırılıyor: Çocuklarda Rett Sendromu Hakkında Bilmen Gereken Her Şey
Sanat terapisinde nelere dikkat edilmelidir?
- Sanat terapisinde ilk hedef, bedensel duyumların uyarılması. Burada kullanılan sanat ögeleri; ritim, ses, ezgi, renk, çizgi ve hareket gibi temel uyaranlar olmalı.
- Kullanılan aracın basit bir ritim aleti, doğal bir nesne, az yapılanmış bir dizayna sahip olması, otistiği uyarabilmesi bakımından önemli.
- Daha güven verici olması için uyarıcı davranış, otistiğin düzeyine yakın olmalı.
- Uyaran, tehdit edici özellikte olmamalı. El çırpmak, ağızla ritmik sesler çıkarmak, ritmik yürüme, sallanma, otistiğin stereotipik devinimlerine eş devinimler, yürürken ona çarpmak, sallanırken dokunmak vb. eylemler, “ben canlılığının” uyarılması amacına yönelik olmalı.
Stereotipi: Zeka geriliği, otistik spektrum bozukluğu, geç diskinezi ve stereotipik hareket bozukluğu olan hastalarda görülen yineleyici ya da törensel hareket, duruş ya da ifadeye denir.
Otizmde müzik terapisi nedir, nasıl uygulanır?
Müzik terapisi; enstrüman çalma, müziğe dansla eşlik etme ve birlikte şarkı söyleme etkinlikleri aracılığıyla sertifikalı terapistler tarafından uygulanan bir yöntem. Son yıllarda da oldukça rağbet görüyor. Gelelim nasıl uygulandığına:
- Otistikler elleriyle çok oynarlar ve ellerine yabancı bir nesneymiş gibi davranırlar. Bu nedenle müzik terapisinde eller, ritim aracı olarak kullanılır ve çocukların dışarıdan gelen ritme eşlik etmeleri sağlanır.
- Ellerle yapılan stereotipik devinimler müzik ve dans uygulamalarında terapist tarafından tekrarlanır. Böylece stereotipik hareket bozukluğu olanlar, tekrarlayıcı hareketler konusunda doyuma ulaşır.
- Grupla yapılan müzik terapilerinde zile ve davula vurarak ses çıkarmaktan çok hoşlanan çocuklar terapistin sınırlaması ile sıra kavramını kabullenir ve buna uyarlar.
- Çocuk, kurallara uygun davranmayı kendi yönelişi ve ihtiyacı ile seçer, herhangi bir uyarı sonucu yapmaz.
- Müzik terapisinde otistik bireyin hareketleri, dans aracılığıyla kendi algısına sunulur ve böylece eylemleri bilinçli bir şekilde gerçekleştirmeyi öğrenmesi amaçlanır.
Çocuk gelişiminde önemli bir konu: Çocuklarda Yetersiz Büyüme Nasıl Anlaşılır?
Peki, otizmli çocuklar için müzik terapisinden neler beklenir?
- Duygusal bağ kurma: Müzik terapisinde yer verilen etkinliklerle çocuğun, terapistle ve başkalarıyla duygusal bağ kurması hedeflenir.
- Sözel ve bedensel dilin kullanımı artırma: Müzik yoluyla çocuğun iletişim kurma isteğini artırması beklenir.
- Davranış sorunlarını azaltma: Enstrüman kullanımı ya da dans sırasında çocuğa işitsel, görsel ve dokunsal uyaranlar birlikte ulaşır. Bu uyarılmanın sonucunda çocuğun ince ve kaba motor gelişiminin artırılabileceği, uygun olmayan davranışlarının azaltılabileceği ve kendisinin farkına varmasının kolaylaştırabileceği düşünülür.
- Başarı duygusunu yaşatma: Şarkı söylemek, enstrüman çalmak ya da dans etmek gibi becerilerle otizmli çocuğun başarı duygusunu tatması istenir.
Müzik terapisinin işitsel yeteneği arttırma konusunda etkili bir terapi olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış. Ancak bu terapinin bütün vakalarda aynı sonucu vereceğine dair kesin bir yargı bulunmuyor. Tohum Otizm Vakfı’nın yaptığı açıklamaya göre müzik terapisinin otizmli çocuklar üzerindeki olumlu etkileri orta derecede ve bunu araştıran çalışmalara hala ihtiyaç var.
Öğren: Yaşlara Göre Çocuklarda Dil Gelişimini Desteklemenin Yolları
Otizmde drama terapisi nedir, nasıl uygulanır?
- Otizmli bireyler mecazi sözleri anlamakta zorluk çekerler. Drama terapisi, onların mecaz gibi kavramları anlamalarına ve derin düşünmelerine yardımcı olur.
- Sahne sanatlarında yer alan rol oynama ve öykü anlatma gibi teknikler kullanılarak çocuğun duygusal gelişimine katkıda bulunulur.
- Bu terapi esnasında uygun olmayan davranışlar da çeşitli yaratıcı hareketlere dönüştürülmeye çalışılır.
- Çocuğun yaratıcılığını keşfetmesine ve kapasitesine ulaşmasına yardımcı olunur.
- Nesneleri araç olarak kullanarak insanlarla ilişki kurma yeteneği geliştirilmeye çalışılır.
Drama terapisi metodu üzerinde bilimsel bir uzlaşı sağlanabilmiş değil. Her ne kadar dünyanın birçok yerinde uygulanan bir yöntem olsa da otizmli bireylerin iyileşme süreçlerine genel olarak bir etki ettiği henüz ispatlanamamış. Tohum Otizm Vakfı’nın yaptığı açıklamaya göre otizmli çocuklarda drama terapisinin etkileri zayıf ve bunu araştıran çalışmalara hala ihtiyaç var.
Otizmli çocuk sanat, drama ve müzik terapisine ne zaman başlayabilir?
Sanat terapistleri otizmli çocuğun terapiye 2 ya da 3 yaşlarında başlayabileceğini söylüyorlar.
Otizmde Erken Tanı Neden Önemli?
Otizm tedavisi ne kadar sürer?
Otizmli çocuklar yıllar boyu sürecek terapi ve tedavi süreçlerine ihtiyaç duyarlar. Bu sürecin temel amacı, otizmin etkilerinin azaltmak ve bireyin iletişim sorunlarını çözmesini sağlamak.
Sanat terapisinin tedavide kesin bir etki sağladığı tartışma konusu olsa da bu özel eğitim terapilerine, çocukların kendilerini ifade edebilmeleri ve duygularını dışa vurabilmeleri açısından uzun vadede devam edilmesi öneriliyor.
Çocuğunun dil gelişimi ve tuvalet eğitimi ile ilgili önerilerimize de bak: Otizmli Çocuğun Konuşma Potansiyeli ve Tuvalet Eğitimi!
