Çocuklarda konuşma bozuklukları
Çocuklarda konuşma bozukluğunun nedenleri pek çok faktöre bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Şimdi bu faktörleri tek tek ele alalım!
Gecikmiş dil ve konuşma
Çocuğunun konuşma probleminin gecikmiş dil sorunundan kaynaklandığını aşağıdaki durumlara bakarak anlayabilirsin. Önce, Bebekler Ne Zaman Konuşur, buna bak.
- Çocuğunun sözcük dağarcığı sınırlıysa,
- Cümleleri yaşına uygun uzunlukta kuramıyorsa,
- Ekleri kullanamıyorsa ya da yanlış yerde kullanıyorsa,
- Söylediklerini bir tek sen ve/veya babası anlıyorsanız konuşma gecikmesinden bahsedebiliriz.
Konuşmanın gecikmesinin nedenleri neler?
- Zihinsel engellilik,
- Nörolojik hastalıklar,
- Otizm veya yaygın gelişimsel bozuklular,
- İşitme engeli,
- Çocuğunun içinde bulunduğu ortamda yetersiz uyaran olması,
- Evin içinde birden fazla dilin konuşulması,
- Annenin çocukla yeterince ilgilenmeyip vakit geçirmemesi,
- Çocukla iletişim kurmak yerine onu TV’ye, tablete mahrum etme,
- Bazı durumlarda erken doğum, çocuğun düşük kilolu doğması, ailede gecikmiş konuşma öyküsünün bulunması konuşma gecikmesine neden olabilir.
Harfleri söyleyememe (Artikülasyon bozukluğu)
Artikülasyon (sesletim) bozukluğu, çocuğunun konuşma seslerini yanlış ya da eksik üretmesidir. Çocuklarda dil ve konuşma bozuklukları arasında sık rastlanılır.
Çocuklarda harfleri söyleyemem sorunu; işitme engelinden, yarık dudaklı olmalarından, uzun süre emzik emmelerinden, kaslarında zayıflık gibi konuşma organları ile ilgili yapısal sorunlardan kaynaklanabilir.
Çocuklarda harfleri söyleyemem sorununun tedavisi nasıl olmalı, bu konuşma bozukluğu için egzersizler var mı gibi soruların hepsinin cevabı için oku: Çocuklarda harfleri söyleyemem sorunu (Artikülasyon bozukluğu)
Kekemelik
Kekemelik, konuşma ritmi ve akıcılıkla ilgili bir sorun. Peki, çocuğun kekeme olduğu nasıl anlaşılır?
Çocuğun konuşurken kararsız kalıyorsa, hece tekrarları yapıyorsa, bazı kelimeleri uzatıp bazılarında duraksıyorsa kekemelikten bahsedebiliriz.
Kekemelik nedenleri arasında genetik geçiş, aile içi gerginlik, hızlı zihinsel gelişim ya da birtakım travmalar gösteriliyor.
Çocuklarda kekemeliğin tedavisi ve nedenleri ile ilgili merak ettiğin her şey bu yazıda: Aklındaki Tüm Soruların Cevaplarıyla Çocuklarda Kekemelik
Özgün konuşma bozukluğu
Bu konuşma bozukluğu, dilin gramer yapısıyla ilgili sorunları kapsar.
- Çocuğun cümle yerine sözcük, kullanıyorsa,
- Sözcükleri arka arkaya kullanarak tekrara düşüyorsa,
- Cümle içinde sözcükleri atlayarak kullanıyorsa,
- Harfleri karışık kullanıyorsa özgün konuşma bozukluğundan bahsedebiliriz.
Özgün konuşma bozukluğunun nedenleri neler?
- Havaleler,
- Zor doğumda beynin oksijensiz kalmasına neden olan tüm durumlar,
- Düşmeler,
- Başın arka kısmının çarpıp darbe alması,
- Nefesi bozan hastalıklar,
- Epilepsi gibi nörolojik sebepler.
Apraksi
Beyinden gelen mesajın konuşma kaslarına doğru iletilememesi sonucu meydana gelen motor konuşma bozukluğudur.
Aprakside çocuk, söylemek istediğinin ne olduğunu bilir ama bunu konuşmaya dökemez.
Apraksinin belirtileri nedenleri neler?
Nedeni tam olarak bilinmiyor. Erkek çocuklarda daha fazla görülüyor ve genetik kökenli olduğu düşünülüyor. Konuşma kaslarında da güçsüzlük söz konusu olabiliyor.
- Sözcük uzadıkça daha fazla hata yapma,
- Yapılan sesletim hatalarının tutarsız olması,
- Çocuğun hatanın farkında olması ve bu hatayı düzeltmek için sözcükleri tekrar ederek düzeltmeye çalışması,
- Konuşma esnasında dilin konumunu arar gibi arama davranışı yapması apraksi belirtileri arasında.
Daha fazla detay için: Çocuklarda Motor Konuşma Bozukluğu (Apraksi)
Otizme bağlı konuşma bozukluğu
İlk 3 yılda ortaya çıkan, en bilinen gelişimsel bozukluk olan otizm; hem sözel hem de sözel olmayan iletişim sorunlarına neden olur.
Otizmin belirtilerinin başında tekrarlayan davranışlar gelir. Otizmi çocuklarda görülen konuşma bozukluğu da kelimelerin sık sık tekrarlanması ve tamamlanamaması olarak görülür.
Otizmli çocuğun konuşma potansiyeli nasıl geliştirilir, oku!
Afazi
Afazi, genellikle kafa travması ve inme sonucu aniden ortaya çıkan, beynin dilden sorumlu alanlarının hasar görmesi sonucu meydana gelen konuşma bozukluğudur. Daha çok orta ve ileri yaşlarda görülür ama çocuklarda da olabilir.
Bazen kısa sürede kendiliğinde geçer, bazen konuşma terapisi gerekir. Çocuğun kafasına aldığı bir darbeden sonra konuşma bozukluğu yaşıyorsa düşük bir ihtimal de olsa afazi olabilir. Böyle bir durumda çocuğunu doktora götürmelisin.
Çocuklarda konuşma bozukluğunun tedavisi nasıl olur?
Konuşma, birçok organın eşzamanlı olarak çalıştığı bir iletişim süreci. Bu yüzden sadece bir organın sorunlu olmasından kaynaklanmayabilir ve fizyolojik nedenler kadar gelişimsel ve psikolojik unsurlar da bu işin içindedir.
Birden fazla konuşma bozukluğu da aynı anda kendini gösterebilir. Konuşma bozuklğununu türünü anlamak, farklı durumlar için konuşma egzersizleri uygulamak, çocuğun yaşı ve bireysel gelişimine uygun bir program geliştirmek de konuşma terapistlerinin görevi.
Retorya Dil, Konuşma ve Gelişim Merkezi’nin kurucusu Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Çağdaş Karsan anlattı: Çocuklarda Dil ve Konuşma Terapisi Hakkında Merak Ettiğin Her Şey
Çocuklar için dil ve konuşma terapisi, birçok konuşma bozukluğunu çözmede etkili. Fakat burada önemli nokta, konuşma bozukluklarının erken yaşta tespit edilebilmesi. En geç 3 yaşına kadar konuşma gelişiminin tamamlanması gerekiyor. Bu süre uzadıkça çocuklarda konuşma kaygısı ve sosyal fobi gibi çözülmesi gereken başka problemler de ortaya çıkabiliyor. Bu yüzden çocuğunda konuşma bozukluğundan şüphelendiğin an onu konuşma terapistine götürmelisin.
Çocuğunun dil ve konuşma gelişimini desteklemek senin de yapabileceğin şeyler var!
