Çocuk ne zaman ekran karşısında zaman geçirebilir?
Her şeyden önce dijitalleşmenin ve teknolojinin hızla yayıldığı günümüzde çocukları tamamen ekrandan uzak tutmak elbette mümkün değil. Onları modern teknolojileri deneyimlemekten mahrum bırakmak da doğru değil. Çocuğuna kontrollü şekilde elbette televizyon izletebilir, akıllı cihaz kullandırabilirsin. Fakat burada çok önemli iki ayrıntı bulunuyor: Yaş ve süre.
İki yaşından sonra, izlediği programları denetlemek koşuluyla çocuğuna toplam bir saat süreyle televizyon, video izletmen eğlenceli zaman geçirmesini sağlar.
Doğru ekran kullanımı için öneriler
- Çocukların 2 yaşına kadar televizyondan uzak durması gerekiyor.
- 2 yaşındaki çocuğun tv izlemesi için günde toplam 1 saat, yeterli ve makuldür
- Bu süreyi üçe bölerek 20’şer dakikalık programlar oluşturabilirsin.
- Yaşına uygun belgeseller de tercih edebilirsin.
- Video izleme etkinliği için her zaman dokunmatik ekran yerine ara sıra masaüstü veya dizüstü ekranı da tercih edebilirsin. Touchpad veya mouse kullanmayı denemek isterse destekleyebilirsin.
- Sabah saatleri beynin öğrenmeye en yatkın olduğu zamandır. Eğer sabah saatlerinde ekran tercih ediliyorsa, yabancı dil eğitimi ve benzeri öğretici videolar tercih edilmeli. Süre 20 dakikayı aşmamalı. Kalan iki ekran süresi ise öğlen-akşam üstü arasına yayılabilir.
Anneysen anneleri tecrübelerini aktarmışlar: Çocuklarda televizyon bağımlılığını önlemek için önerileriniz nelerdir?
Televizyonu tamamen yasaklamak doğru mu?
Hayır. İki yaşından sonra da tamamen yasaklamak, gördüğü her yerde ya da senin olmadığın her an, ekrana ilgi duymasını teşvik eder. Bir süre sonra da ekrana bağımlı olmasına neden olur. Bu da istemediğimiz bir durumdur.
Yaşa göre tv izleme süresi süresi artabilir mi?
Artmaz. Çünkü yaş ilerledikçe farkındalık ve anlama kapasitesi de artar. Çocuklar ve televizyon arasında ekran bağımlılığı gelişirse problemler çeşitlenir. Hayal gücü zayıflar, akademik becerilerde gerilik başlar. Sosyal iletişimde sorunlar yaşar.
Çocuğun televizyon izlemesinin zararları neler?
Zaman zaman, aileler ekranı kurtarıcı olarak görürler. Oysa çocukları, ekrana emanet etmek, uzun vadede çocuklarında zararlı sonuçlar yaratabilir. İki yaşını doldurmamış çocukların kesinlikle her türlü ekrandan uzak tutulması; iki yaşından sonra ise ekranın bir saatle sınırlanması gerekiyor. Nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:
Bebeğin epilepsi nöbeti geçirebilir!
Çok fazla renk ve ışık geçişleri bebek beyninde elektriklenme meydana getirebilir. Bunun sonucunda bebeğiniz epilepsi nöbeti geçirebilir. Bebek ve çocuklardaki epilepsi nöbeti yetişkinlerde görülen epilepsi atağına benzemez. Bebeklerde bu nöbetler göz ya da ağız seğirmesi, göz dalması, kafanın istemsiz düşmesi şeklinde olabilir.
Erken yaşta ekrana maruz kalmak, konuşmayı geciktirebilir!
Televizyon, tablet, telefon gibi araçlar tek taraflı bir iletişim gerçekleştirir. Cihazdan ses duyan bebek sanki onunla konuşuluyormuş gibi cevap verir ama istediği tepkiyi alamaz. Tepki alamadığı için bebek/çocuk ses çıkarmayı bırakabilir. Bu nedenle içe döner ve belki de konuşmayı reddeder.
Ekran, otizmi tetikleyebilir!
Kendini fark etmeyen, araştırmayan, oyun oynamayan çocuk, gelişimsel olarak gerilik gösterir. Ekran karşısında iki yaştan önce zaman geçiren (ya da iki yaştan sonra çok fazla süreyle ekrana maruz kalan) çocukların fiziksel gelişimleri ilerleme göstermez.
Oyun oynamayı, hareketi, becerileri unutabilirler!
Bir süre sonra çocuklar, hareketi ve oyun oynamayı unutabilirler. Hayal gücü zayıfladığı için oyun kurma, oyun yaratma gibi becerileri yok olur. Yaşına uygun olarak yapabilmeleri gereken davranış ve becerileri gerçekleştirmeyi reddedebilir. (Makasla kağıt kesmek, kalem tutmak, boya yapmak, pedal çevirmek vb.)
Çocuklar sosyalleşmez; eve ve ekrana bağımlı olur!
Bu durumdaki çocukların arkadaşlık kurma, beğenilme, takdir görme gibi sosyal gereksinimlerinin karşılanması da zorlaşır. Ergenlikle beraber problemler daha karmaşık hale gelir. Çocuk televizyon ilişkisi bir süre sonra psikolojik sorunlar yaratmaya neden olur.
Kendi ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelir!
Dışardan destek bekler. Örneğin ekran başında yemek yedirilmeye alışmış bir çocuk bir süre sonra kendi başına yemekte zorlanabilir.
Uyku düzeninin bozulmasına neden olabilir!
Özellikle akşam saatlerinde ekrana maruz kalmak hem uyku düzeninin bozulmasına hem de kabuslar görmesine sebep olabilir.
Ekranla “sosyal mesafe”yi koruyalım!
Şunu unutmayalım: Ekran, dost, düşman ya da kurtarıcı değildir. Ondan yararlanmak ya da zarar görmek bizim tercihimiz.
