Aşılama nedir?
Aşılama yöntemi (inseminasyon), çeşitli sebeplere ama en çok sperm hareketlerine bağlı olarak gelişen kısırlık sorununun çözümünü ve beraberinde hamileliğin gerçekleşmesini sağlayan bir yöntem. Aşılama yönteminde önce kadın yumurtaları olgunlaştırıp çatlatılıyor ve erkekten alınan sperm, enjektörler yardımı ile kadın rahmine bırakılıyor. Eğer sen ve eşin geçici bir kısırlık sorunu yaşıyor, daha az masraflı ve daha kolay bir yöntem arıyorsanız, aşılama yöntemini denemenizde fayda var.
Aşılama yöntemi kimlere uygulanır?
Eğer en az 1 yıl boyunca korunmasız ilişki yaşadıysan ve sonucunda çocuk sahibi olamadıysan kısırlık durumundan bahsedilebilir. Sen ve eşine yapılacak kontroller sonucunda vajinismus ya da hipospadias (idrar deliğinin penis ucunda değil altında olması) ortaya çıkmadıysa ve aşağıdaki durumlar gördüyse aşılama yöntemi denenebilir.
Erkekler için;
- Düşük sperm kalitesi ve hızı,
- Düşük sperm sayısı,
- Peniste sertleşme sorunları,
- Peniste şekil bozuklukları,
- Boşalmanın penis ağzına değil, idrar kesesine gerçekleşmesi (retrogad ejekülasyon).
Bu yazıyı eşinle birlikte okumalısın: Beyler Size Sesleniyoruz: Sperm Kalitesi Nasıl Arttırılır?
Kadınlar için;
- Spermlere zarar veren antikor varlığı,
- Rahim ağzı problemleri.
Bu da senin için: Doğurganlığı Olumlu ve Olumsuz Etkileyen 13 Faktör!
Aşılama kimlere yapılmaz?
- 38 yaşın üzerindeki kadınlara,
- Yumurtalık tüplerinden en az biri tıkalı olan kadınlara,
- Sperm sayısı 1 milyondan az erkeklere yapılan aşılama tedavisi cevap vermeyeceği için uygulanmaz.
Aşılama nasıl yapılır?
Aşılama işlemindeki amaç, yumurta ve spermi en çabuk ve kaliteli şekilde buluşturmak! Bu yüzden hem yumurtaya hem de spermlere ayrı ayrı işlemler yapılacak. Aşılama işlemine başlamadan önce doktorun senden ve eşinden bazı tahliller isteyecek.
Erkekler için istenen tahliller;
- Semen analizi,
- Sperm sayısı ve hız testi,
- Hormon testleri,
- Sperm içerisinde antikorların varlığını tespit eden MAR testi ( sonuç negatif olmalı.),
- Morfolojik testler ve diğer ileri tetkikler.
Kadınlar için istenen tahliller;
- Hormon testleri,
- Adet döngüsünün 21. gününde yapılan progesteron testi,
- Küçük bir kesi içerisinden optik bir cihaz ile yumurtalık ve rahim durumunu inceleyen laparaskopi,
- Fiziki muayene,
- FSH yani yumurtalık rezervi testi,
- Diğer ileri tetkikler.
Bu yazıya da bakmalısın: Hamile Kalmadan Önce Hangi Testleri ve Aşıları Yaptırmalısın?
Aşılama aşamaları
Aşılama işlemine başlamadan önce sen ve eşinin uyması gereken bazı kurallar mevcut. Bunlar arasında;
- Aşılama gününden önce 3 gün boyunca cinsel ilişkiden kaçınmak,
- Sperm sayısını düşürecek ilaçlar kullanmamak,
- Alkol kullanmamak (sperm kalitesini etkiler),
- Rahime etki eden fitil, merhem gibi ilaçlardan uzak durmak gibi durumlar var.
1- Yumurtaların uyarılması
Aşılamada ilk adım, senin yumurtalarına yapılacak işlemlerden meydana geliyor. Aşılamanın başarısı için mümkün olan en olgun ve en kaliteli yumurtanın elde edilebilmesi adına bazı ilaç ve iğneleri kullanman gerekecek.
- Öncelikle klomifen sitrat, hMG ve FSH gibi ilaçlarla yumurtaların uyarılacak ve yumurtaların sayısı ile gelişimi arttırılacak.
- Yumurtaların gelişimi düzenli aralıklarla ultrason ile izlenecek.
- "Aşılamada yumurta kaç mm olmalı?" sorusunun cevabı için yaklaşık 17-18 mm diyebiliriz. İstenen olgun ve kaliteli, 1 ya da 2 yumurta elde edildiğinde yumurta çatlatma iğnesi olan hCG yapılacak. Peki çatlatma iğnesinden sonra aşılama ne zaman yapılır? İğne işleminden sonra çatlamanın gerçekleşeceği 36 saat içerisinde aşılama işlemi başlayacak.
Yani, "Aşılama tedavisi kaç gün sürer?" şeklinde bir sorun varsa, buna yaklaşık 2 gün şeklinde cevap verebiliriz.
2- Spermlerin toplanması
Aşılamanın en önemli adımı, spermlerin toplanması ve devamındaki iyileştirme çalışmaları olacak.
- Öncelikle steril bir ortamda eşinden sperm alınacak. Sperm tedariği için uygulanacak yöntem ise mastürbasyon. Bu nedenle eşinin mahremiyetini korumak adına bu işlemi özel bir odada uygulaması sağlanacak.
- Sperm alındıktan sonra bir takım fiziksel ve kimyasal desteklerle birlikte yıkama işlemine tabi tutulacak. Yıkama işlemi ile en kaliteli ve en hızlı spermler elde edilip aşılamada kullanılacak. Bu işlem için sperm sayısının 1 ml içerisinde en az 1 milyon olması gerekiyor.
- Yıkanan spermler dondurulacak ve aşılama gününe kadar saklanacak.
3- Aşılama işlemi
- Aşılama, sana uygulanan yumurta çatlatma iğnesini takip eden 36 saat içerisinde yapılacak.
- Eşinden alınıp iyileştirilerek dondurulmuş sperm, aşılama günü çözdürülecek ve katater ismi verilen plastik bir kanül aracılığıyla direkt senin rahmine yerleştirilecek. Böylece sperm geçmesi gereken yollardan geçmeyerek, direkt hedefe varmış olacak ve gebelik şansı artacak.
- Aşılama esnasında anestezi almana gerek olmayacak, bu işlem oldukça acısız.
- İşlemin tamamlanma süresi yaklaşık 10-15 dakika.
- Sperm nakli yapıldıktan sonra, 10-15 dakika istirahatın ardından evine geçebilirsin.
Aşılamanın tutması için ne yapmalı?
Bu aşamadan sonra heyecanlı bekleyiş başlıyor! Bakalım bu süreçte neler yaşayacaksın ve gebelik testi yapacağın güne kadar aşılamadan sonra dikkat edilmesi gerekenler neler?
- Aşılamanın ardından küçük bir miktar kanama olması normal.
- Regl ağrısına benzer sancılar ve bel ağrısı yaşaman da beklenen bir durum.
- Aşılamanın yapıldığı ilk gün banyo yapmamalısın.
- Normal şartlarda hamile kalmaya çalışırken kullanabileceğin folik asit gibi vitaminleri doktorunun kontrolü ile yine kullanabilirsin.
- Aşılamadan sonra cinsel ilişkiye girilir mi? Hayır, aşılamadan sonraki en az 2 gün içerisinde cinsel ilişkiden kaçınmalısın. Bu süreyi doktorun senin için belirleyecektir.
- Normal bir hamilelik öncesi süreçte nasıl beslenme şekline dikkat edeceksen, aşılamada da aynı şekilde dikkat etmelisin. Yaşam şartlarının iyileştirilmesi, yöntemi ne olursa olsun hamileliğin gerçekleşmesinde etkili olur. (Ayrıntılı bilgi burada: Hamilelik Öncesi Beslenme Programında Hangi Besinler Olmalı? )
- Ağır kaldırmamaya, çok yorulmamaya dikkat etmelisin.
Aşılamadan kaç gün sonra gebelik belli olur?
Diğer tüm hamileliklerde olduğu gibi adet dönemine denk gelen süreçte testlerini yaptırabilirsin. Yani eğer aşılama tedavisi başarılı olduysa yaklaşık 15-20 gün içerisinde yaptığın testler pozitif çıkacaktır ve tebrikler, sonunda hamilesin!
Bu konuda bilgi sahibi olmalısın: Adet Döngüsü Nedir? Yumurtlama Dönemiyle Nasıl Bir Bağlantısı Vardır?
Aşılamanın tutma belirtileri nelerdir?
Aşılama yöntemi ile hamile kalanlar normal gebeliklerdeki belirtilerle tamamen aynı şeyleri yaşarlar. Yani normal gebelikte kasık ağrısı yaşanıyorsa, sen de yaşayabilirsin. Mide bulantısı meydana geliyorsa, senin de miden bulanabilir. Aşılama ile hamile kalmanın devam sürecinin, normal hamileliklerden hiçbir farkı olmayacak!
Burada öğrenmen gereken birçok şey var: Hamilelik Belirtileri: Hamile Olduğunun 10 Erken İşareti!
Aşılama neden tutmaz?
Aşılama ile hamile kalmak, bazı durumlarda zorlaşabiliyor ve bu durumlar tedavinin başarılı olmasına engel oluyor.
- Kadının ilerlemiş yaşı,
- Sperm kalitesinin yeterince arttırılamamış olması,
- Aşılama sonrası erkenden cinsel ilişkiye girilmesi,
- Enfeksiyon, iltihaplanma gibi durumların yaşanması sonucunda yapılan aşılama başarılı olmayabilir. Eğer aşılama tutmazsa, yaklaşık 15 gün sonra adet kanaması yaşamaya başlarsın. İlk aşılamada gebe kalma şansı %15-20 arasında değişiyor ama bu düşük oran seni üzmesin, birkaç deneme daha yapabilirsin.
Aşılama mı, tüp bebek mi?
İnfetilite tedavisinde bu iki yöntemin de farklı bir yeri var. İkisi arasındaki farkları bir tablo ile gösterebiliriz.
| Aşılama | Tüp bebek |
|---|---|
| Erkek üreme sistemi ve spermlerle alakalı kısırlıkta uygulanır. | Kadın üreme sistemindeki bozukluklarla alakalı kısırlıkta uygulanır. |
| Sperm rahme nakledilir ve döllenme işlemi rahimde gerçekleşir. | Sperm ve yumurta laboratuvar ortamında döllenir. |
| Geçici kısırlık durumlarında uygulanır. Başarılı olunmazsa tüp bebek denenir. | Kalıcı kısırlık durumlarında uygulanır. |
| 2-3 kez tekrarlanabilir. | 2-3 kez tekrarlanabilir ancak zaman ilerledikçe başarılı olma şansı azalır. |
| Fiyat açısından makuldür. | Fiyatı diğer kısırlık tedavilerine göre çok daha fazladır. |
| Tedavi süresi kısadır. | Tedavi süresi uzundur. |
Özet olarak tüp bebek tedavisini düşünmeden, sperm kaynaklı ve çözülebilecek bir kısırlık durumu söz konusu ise önce aşılama yöntemini denemende fayda var. Eğer birkaç denemenin ardından hala başarısız olunuyorsa, bu durumda tüp bebek tedavisi için ilk adımını atabilirsin.
Öyleyse bu yazıya bakmanın tam sırası: Tüp Bebek Nedir, Nasıl Yapılır? 6 Maddede Tüp Bebek Aşamaları Neler?
