Taşıyıcı anne nedir?
Taşıyıcı annelik, çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin yumurta ve spermlerinin laboratuvar ortamında döllenmesi ve ardından embriyonun başka bir kadının rahmine transfer edilmesi ile sağlanıyor. Bu aşamadan sonra taşıyıcı anne, doğuma kadar çocuğu karnında taşıyor ve daha sonra doğan bebek aileye veriliyor. Çocuk sahibi olmak isteyen ancak kadının rahiminin olmaması, rahimde hamileliğin gerçekleşeceği şartların bulunmaması gibi nedenler yüzünden bunu başaramayan çiftlerin aklına taşıyıcı annelik konusu gelebiliyor.
Taşıyıcı annelik genellikle “son çare” olarak başvurulan bir yöntem. Tüp bebek, aşılama ve diğer kısırlık problemlerinin tedavileri çocuk sahibi olmaya yaramadıysa taşıyıcı annelik düşünülebilir. Ancak şunu da belirtmekte fayda var. Taşıyıcı anne yöntemi her ülkede yasal değil.
Kısırlık (İnfertilite) Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Hangi durumlarda taşıyıcı annelik yöntemi denenebilir?
- Doğuştan veya cerrahi müdahalelerle rahmi olmayan kadınlar,
- Rahmi olan ama hamilelik için uygun olmayan kadınlar,
- Hamileliğin ya da doğumun fiziksel sorunlar yaratacağı kadınlar,
- Sağlık dışında sosyal sebeplerle doğum yapmak istemeyen kadınlar bu yöntemi deneyebilir.
Taşıyıcı annelik Türkiye'de yasal mı?
Taşıyıcı annelik Türkiye’de yasal değil. Çünkü Türk Hukuku’nda doğurulan çocuğun soyu kesinlikle doğumu yapan kadına bağlıdır. Yani hukuki çerçevede durum ne olursa olsun bir çocuğun annesi onu doğuran kişidir. Bu durum Türk Medeni Kanunu’nda da işlenmiştir. Bu nedenle başka birinin doğan çocuk üzerinde hak iddia etme şansı yoktur. Konuyla ilgili inceleyebileceğimiz diğer hukuki metin ise, Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği. Bu yönetmelikte bulunan 18. maddenin 4. kısmında şu açıklama yer alır:
“Kendilerine ÜYTE (üremeye yardımcı tedavi) uygulanacak eşlerden alınan yumurta ve spermler ile bunlardan elde edilen embriyoların bu yönetmelikle belirlenen esaslar dışında her ne maksatla olursa olsun bulundurulması, kullanılması, nakledilmesi ve satılması yasaktır. Bu yasağa uymadığı tespit edilen merkezlerin faaliyetleri ile merkez dışında aynı faaliyetlerde bulunan yerlerin faaliyeti valilikçe derhal durdurulur.”
Yine aynı maddenin 5. kısmında ise;
“ÜYTE uygulanacak eşlere sadece kendilerine ait üreme hücreleri uygulanır. Herhangi bir şekilde donör kullanılması, donör kullanılarak embriyo elde edilmesi, adaylardan alınan yumurta ve spermler ile elde edilen embriyoların başka adaylarda, aday olmayanlardan alınanlar da adaylarda kullanılması ve uygulanması yasaktır. Bu yasaklara aykırı olarak elde edilen gebeliklerin herhangi bir aşamada tespit edilmesi durumunda, merkez süresiz kapatılarak bu işlemi yapan kişilerin sertifikaları iptal edilir ve ilgili tüm çalışanların da süresiz olarak ÜYTE merkezlerinde çalışmalarına izin verilmez.”
Yani Türkiye’de taşıyıcı annelik konusu yasalarla engellenmiş bir konudur.
Taşıyıcı annelik hangi ülkelerde yasal?
Ukrayna, Rusya, Gürcistan, Girit, Belçika, ABD, Brezilya, Kıbrıs ve Güney Afrika’da yasal. İngiltere’de ise yalnızca İngiliz vatandaşlarına uygulanabiliyor. Türkiye’de taşıyıcı annelik yöntemini uygulamak isteyen çiftler de en çok Kıbrıs’ı tercih ediyor. Ancak son zamanlarda taşıyıcı annelik Kıbrıs’ta da konuşulmaya başladı. Bir süredir ülkede bu konuda düzenlemeye gidileceği ve yasaklanabileceği söz konusu oldu.
Kimler taşıyıcı anne olabilir?
- Genç,
- Sağlıklı,
- Sigara ve alkol kullanmayan,
- Daha önce yaşadığı hamilelikleri sağlıklı geçen,
- Gebelik şekeri ya da preeklampsi geçirmemiş,
- Kronik rahatsızlıkları olmayan,
- Sağlıklı bir kiloya sahip olan kadınlar taşıyıcı annelik yapabilir.
Taşıyıcı anne nasıl bulunur?
Öncelikle şunu söyleyelim, normal şartlarda bu işin para karşılığında ve ticari olarak yapılmaması gerekiyor. Taşıyıcı anne olacak kişinin gönüllü olarak bunu kabul etmesi ve devamında çocuk için hak iddia etmemesi lazım. Ancak durum böyle işlemiyor, bu yöntemin de bir pazarı ve fiyatlandırması mevcut.
Taşıyıcı anne ararken ilk adım, ülkedeki tüp bebek merkezleri ile iletişime geçerek doğru adayı bulmak olmalıdır. Bu merkezler uygun profesyonelleri seçerek iletişim kurmana yardımcı olabilir. Ayrıca taşıyıcı annenin doğumdan sonra çocuk üzerinde hak iddia etme sorunu olmaz, çünkü sözleşme ile haklar koruma altına alınır. Ancak çiftlerin kendi ayarladıkları bir aday ya da bir akrabaları da taşıyıcı annelik yapabilir.
Taşıyıcı annelik fiyatları nasıldır?
Taşıyıcı annelik ücretleri ülkeden ülkeye farklılık gösterir. En uygun fiyatların Kıbrıs’ta olduğu biliniyor. Bu arada taşıyıcı annenin 9 aylık masraflarının da karşılanması gerekiyor.
Taşıyıcı anne nasıl hazırlanır?
- Taşıyıcı anne bulunduktan sonra önce hem psikolojik hem de fiziksel olarak muayenesi yapılır.
- Taşıyıcı annenin rahmin çeşitli ilaçlarla embriyo transferine uygun hale getirilir.
- Buradan sonraki aşamalar tüp bebek tedavisinde olduğu gibi ilerler. Çiftten yumurta ve sperm alınıp laboratuvar ortamında oluşturulan embriyo, taşıyıcı annenin rahmine koyulur ve hamilelik başlar (embriyo transferi).
Hadi bak: Tüp Bebek Nedir, Nasıl Yapılır?
Taşıyıcı annenin genleri bebeğe geçer mi?
Çocuğun fiziksel özelliklerini belirleyen genler, yumurta ve spermde bulunur. Taşıyıcı annelik de oluşan embriyo tamamen çocuk sahibi olmak isteyen çiftin genlerini taşıyan üreme hücreleriyle oluşturulur. Dolayısıyla taşıyıcı anneden çocuğa herhangi bir gen aktarımı olmaz.
