Aile planlaması nedir?
Tüm çiftlerin ve bireylerin istedikleri sayıda ve istedikleri zamanda planladıkları kadar çocuk sahibi olmaları ve buna “sorumluca” karar vermeleri aile planlaması deniyor.
Aile planlamasının amacının çocuk sayısını kısıtlamak olmadığını söyleyelim. Bu uygulamanın amaçlarından biri de çocuk sahibi olmayan ailelere çocuk sahibi olmaları için yardımcı olmak. Ne kadar çok mutlu aile, o kadar huzurlu bir ülke neticede!
Aile planlaması nasıl yapılır?
Burada hangi yöntemin size uygun olduğu eşinle senin kararına bağlı. En uygun aile planlaması yöntemi konusunda bir uzman desteği almak şart. İster çocuk sahibi olmayı isterseniz de istenmeyen gebeliklerden korunmayı planlayın, bir uzmana danışmak en doğru karar olacaktır.
Anlattık: Çocuk Nasıl Yapılır? Nasıl Hamile Kalınır?
Aile planlamasının amaçları nelerdir?
- Toplumu üreme sağlığı konusunda bilinçlendirmek,
- Çiftlerin çocuk sahibi olabilmelerini desteklemek,
- Doğum ve doğum sonrası dönemde kadın sağlığını korumak,
- İstenmeyen gebelikleri önlemek ve planlı gebeliği desteklemek,
- Aşırı doğurganlığı engellemek,
- Riskli gebelikleri önlemek,
- İki hamilelik arasında sağlıklı bir zaman dilimi oluşturmak,
- Çocuğu olmayan ailelere çocuk sahibi olmaları için yol göstermek,
- Sağlıklı çocuklardan oluşan sağlıklı bir toplum yapısı inşa etmek.
Aile planlamasının faydaları nelerdir?
Aile planlamasının hem anne hem çocuk hem de toplum için faydaları büyük. Bunlar nasıl faydalar, biraz bundan bahsedelim.
- Sık aralıklarla çok sayıda gebe kalmayı önler.
- Zor doğum kaynaklı riskleri azaltır.
- Erken ya da geç yaştaki doğumları engeller.
- İstenmeyen gebelikleri engellediği için düşükle sonuçlanan gebelikleri önler.
- Kadının psikolojisini korur ve anne ölümleri aile planlaması sayesinde engellenmiş olur.
- Sağlıklı olarak dünyaya gelen bebeklerin sayısı artar.
- Doğum aralıkları sağlıklı olacağı için bebek ölümlerinde azalma görülür.
- Maddi ve manevi açıdan planlı bir aile yapısı kurulduğu için daha sağlıklı bebekler yetişir.
- Etkili bir aile planlamasına başlayan toplumlarda nüfus dengeli ve planlı bir şekilde artış gösterir. Bu da ülkeyi gelişmişlik oranı açısından üst sıralara taşır.
Aile planlaması yöntemleri nelerdir?
Özellikle bebek ve anne sağlığı açısından sağlıklı bir gebelik sürecinin oluşması için aile planlamasının şart olduğunu söyledik. Gelelim, toplumdan topluma ve kültürden kültüre değişiklik gösterebilen aile planlaması çeşitlerine:
Doğal aile planlaması yöntemleri
- Takvim yöntemi: Daha çok düzenli adet gören kadınlarda uygulanabilen takvim yöntemi, yumurtlama döngüsünün takibi ile yapılıyor. Regl bitiminden sonraki 14 ila 21. günler arası kadınlarda doğurganlık dönemi olduğu için bu süreçte ilişkiye girmemek önerilir.
- Geri çekilme yöntemi: En bilinen geleneksel aile planlaması yöntemlerinden biri, geri çekilme. Cinsel ilişki sırasında erkeğin vajinadan dışarı çıkıp dışarı boşalması ile uygulanan bu yöntem epey riskli.
- Emzirme: Doğumdan sonraki ilk 6 ayda anne emziriyor ve hala adet görmüyorsa yumurtlama henüz başlamamıştır. Ancak adet görmeyen her kadın yumurtlamıyor anlamına da gelmiyor. Süt koruması da denilen bu yöntem de pek garanti bir seçenek değil.
Bunların dışında diğer doğal aile planlaması yöntemleri arasında;
- Korunma iğneleri
- 3 aylık korunma iğnesi,
- Aylık korunma iğneleri,
- Kısırlaştırma,
- Kadında tüplerin bağlanması
- Erkekte tüplerin bağlanması (vazektomi) yer alıyor.
İlgini çekebilir: Doğumdan Sonra Adet Düzeni
Hormonal aile planlaması yöntemleri
Aile planlaması için hormonal yöntemleri de deneyebilirsin. Yumurtlamanın engellendiği bu teknikte vücuda dışarıdan düşük dozlu hormon verilir. Modern aile planlaması yöntemleri de dediğimiz bu teknikler şöyle:
- Doğum kontrol hapları,
- Düşük hapı,
- NuvaRing (gebelik önleyici halka),
- Ertesi gün hapları (Doğum kontrol yöntemi olarak sayılmazlar.),
- Rahim içi araçlar,
- Spiral,
- Cilt altı implantları,
- Bariyer yöntemleri,
- Prezervatif,
- Vajinal fitiller,
- Diyafram,
- Kadın prezervatifi.
Daha detaylı öğrenmek istersen: A'dan Z'ye Doğum Kontrol Yöntemleri
Aile planlaması hizmetleri veren kurumlar hangileri?
Türkiye’de aile planlaması hizmetleri Aile Sağlığı ve Ana Çocuk Sağlığı Merkezleri tarafından veriliyor. Devlet hastaneleri ve doğumevlerinin aile planlaması kliniklerinde de hizmet sunuluyor. Bu klinik hizmetlerinin yanı sıra hemşire ve ebeler de aile planlaması hizmetlerinde eğitici, danışman, uygulayıcı ve araştırıcı gibi konumlarda rol alabiliyor. Yani ihtiyacın halinde; il düzeyinde sağlık müdürlüklerine bağlı sağlık birimlerince verilmekte olan aile planlaması danışmanlığı hizmetini alabilirsin.
Yukarıda bahsetmiş olduğumuz hormonal aile planlaması yöntemlerinde yer alan doğum kontrol hapları ve prezervatif gibi gebelik önleyici yöntemleri eczanelerden temin edebilirsin.
Bu da ilgini çekebilir: Doğum Sonrasında Annelerin En Çok Merak Ettiği 13 Şey
