Hamileler oruç tutabilir mi?
Eğer hamileysen, uzun süren açlık ve susuzluk durumlarında sen ve bebeğin için bazı olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle birçok uzman hamilelerin oruç tutmasına çok sıcak bakmıyor. Önce hamilelikte oruç tutmanın neden sakıncalı olabileceğinden biraz bahsetmeliyiz.
Hamilelikte oruç tutmanın anneye zararları
- Hamileyken kan şekerin zaten bir miktar dengesiz olacak. Bu süreçte oruç tuttuğunda da yine ani düşmelere bağlı olarak baş dönmesi, bayılma, baş ağrısı gibi sorunlarla karşılaşabilirsin. Özellikle hamilelik şekerin varsa, bu durum daha da tehlikeli hale gelebilir.
Oku Şekerim: Gebelik Şekeri Nedir, Nasıl Düşürülür?
İstersen videoyu da izleyebilirsin:
- Miden uzun süre boş kalacağı için kusmalar meydana gelebilir, bu da elektrolit ve sıvı kaybına neden olabilir.
- Gastrit, reflü gibi sorunlar gün yüzüne çıkabilir.
- Özellikle sıcak havalarda, uzun süre susuz kalacağın için, idrar yolu enfeksiyonları yaşama olasılığın artabilir.
- Ani tansiyon düşmeleri ya da yükselmelerinin ardından preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) yaşayabilirsin.
- Yine uzun süre susuz kalman, rahim kasılmaları ve erken doğuma neden olabilir.
- Hamileliğin boyunca her gün dengeli beslenmen, az az ama sık sık yemen ve günlük alman gereken bir kalori miktarı söz konusu. Oruç tutacağın süreçte bunu yapma ihtimalin olmayacağı ve 2 öğünlük yeme düzenine geçeceğin için seni ayakta tutmaya yetecek enerjiyi edinmen zorlaşabilir.
Bu konu hakkında bilgi sahibi olman lazım: Hamilelikte Beslenme Hakkında Bilmen Gereken Her Şey!
Hamileyken oruç tutmanın bebeğe zararları
- Özellikle bebeğinin organlarının oluştuğu ilk 3 ayda oruç tutman, bebeğinin gerekli yapı maddelerine kavuşmasını engelleyebilir.
- Bebeğine uzun süre sıvı sağlamadığın takdirde çok daha az idrar yapabilir ve bu da kese içerisindeki amniyon sıvısının azalmasına neden olabilir. Bu, tehlikeli bir durum.
- Yine uzun süre sıvı almadığında, vücudundaki kan basıncı düşebilir ve bu durum plasentaya giden kan oranını azaltabilir. Buna bağlı olarak da bebeğine giden oksijen miktarında ciddi azalmalar yaşanabilir.
- Uzun açlık sürelerinde vücudunda önce kan şekeri hızla düşer ve bu nedenle yağ hücreleri yakılmaya başlar. Bunun sonucunda da keton denilen bir yan ürün ortaya çıkar. Normalde ketonun kendi vücudun için bir sakıncası yok ancak söz konusu gebelik olduğunda ketonun bebeğinin üzerinde fiziksel ve nörolojik bazı problemler yaratacağı düşünülüyor.
Tüm bu risklerin farkındasın ama yine de oruç tutmak istiyorsun. Doktorundan herhangi bir sorunun olmadığını öğrenip, doğru beslenmek suretiyle izin alırsan belli süreler içerisinde oruç tutabilirsin. Belli süreler diyoruz; çünkü bebeğinin vücut gelişimin başladığı ilk 3 ay ve erken doğum riskinin yüksek olduğu son 3 ay oruç tutmak için uygun dönemler değil.
Kimler hamilelikte oruç tutamaz?
Eğer bazı problemlerin varsa, bunlar dışında her şey yolunda olsa da oruç tutman bebeğinin ve senin sağlığın üzerinde ciddi hasarlara neden olabilir.
- Kalp ve damar hastalıkların varsa,
- Bebeğinin gelişiminde problemler görüldüyse,
- Böbrek problemlerin varsa,
- Erken doğum riski söz konusuysa,
- Gebelik şekeri, yüksek tansiyon gibi hastalıkların varsa veya bu hastalıklara meyilliysen,
- Çoğul gebelik yaşıyorsan,
- Hamileliğinin belli bir döneminde kanama yaşadıysan, oruç tutmak senin için doğru olmayacak.
Baksan iyi olur: 11 Soruda Hamilelikte Kanama Hakkında Merak Ettiğin Her Şey!
Oruç tutacak hamileler nelere dikkat etmeli?
Herhangi bir sağlık sorunun yok, kendini güçlü hissediyorsun ve doktorundan oruç tutma izni aldın. Yine de dikkat etmen gereken birçok şey var. Özellikle beslenme düzeninle alakalı konulara ekstra hassasiyet göstermen önemli. Bu süreci en az hasarla atlatmak için yapman gerekenleri, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir'in önerileri ile bir araya getirerek aşağıda sıraladık.
- İftarda ve sahurda tükettiğin besinler mümkün olduğunca hafif, dengeli ve doyurucu olmalı. Kızartmalar, hamur işleri, şekerli ve tuzlu gıdaları tüketmen gün boyu düşen kan şekerin ve tansiyonun için çok zararlı. Bu nedenle yemek tercihlerini çorba, sebze ve protein ağırlıklı besinlerden yapman yararına.
- Boş besin denen abur cuburlar, paketlenmiş meyve suları anlık tokluk hissi verse de bu his uzun sürmeyecek. Bu yüzden sahurda bu gıdaları tercih etmemelisin.
- Gün boyu ne kadar aç kalsan da iftarda hızlı ve çok miktarda yemek yemen senin zararına. İftarı 3 parça halinde yapman çok daha sağlıklı olacak. Önce küçük bir çorba ile başlayacağın yemeğine kısa bir aradan sonra salata, zeytinyağlı gibi yemeklerle devam edebilir, yine küçük bir mola verdikten sonra ızgara et, tavuk, balık ya da sebze yemeği ile sonlandırabilirsin.
- Vücudumuz susuzluğa açlıktan daha az dayanıklıdır. Sahurda en az 3 litre su tüketmelisin.
- Gün boyu düşen kan şekerini toplamak için yemek yeterli olmayabilir, tatlı ihtiyacı duyabilirsin. Ancak bu ihtiyacını bol şerbetli ürünlerle gidermek yerine, meyve ve kuru yemiş tercih etmelisin. Yine meyvelerden ve sütten yapılmış tatlılar da ihtiyacını görebilir.
- Yemeğin hemen ardından yatmamalısın. Özellikle sahurun ardından hemen yatman, hem kilonu arttırır hem de mide problemlerini tetikler. Bu yüzden yemekten sonra ev içerisinde bile olsa yürümen, yemeğin sindirilmesini beklemen önemli.
- Sahura kalkmadan oruç tutmaya çalışmamalısın.
- Özellikle hava sıcaksa, gerekmediği sürece evden çıkmamalısın. Sıcak havalarda dehidrasyon çok daha hızlı gerçekleşir. Ayrıca enerjin de çok daha hızlı tükenir. Bu yüzden mümkün olduğunca serin ortamlarda bulunmalısın.
Ayrıntılı bilgi için bakmadan geçme: Hamilelikte Beslenme Programı: Hamileler Ne Yemeli?
Diyetisyen Müge Özyurt Şafak da "Bir Diyetisyenin Hamilelik Günlüğü" kitabında, hamilelik döneminde oruç tutacak kadınlar için faydalı öneriler de bulunmuş. Şafak'ın tavsiyeleri şöyle:
- Normal zamanlarda kahvaltı günün en önemli öğünüyken, oruç tutulan zamanlarda kahvaltının yerini sahur alıyor. Bu yüzden sahura mutlaka kalkman ve özellikle protein içeren, sindirimi kolay gıdalarla beslenmen gerekiyor.
- Uzun süre aç kaldıktan sonra iftarda büyük miktarlarda ve hızlı bir şekilde yemek yemen, gaz şikayetlerine yol açabilir. Bu yüzden hızlı ve fazla yemek yememeli, lokmalarını küçük miktarlarda almalı, uzun uzun çiğnemelisin.
- Vücudundaki sıvı oranını en yüksek seviyede tutabilmek, mide ve bağırsak rahatsızlıklarını engellemek için suyun dışında ıhlamur, az şekerli ya da şekersiz komposto, limonata, ayran, cacık gibi sıvılar da tüketebilirsin.
- Oruç tuttuğunda düzenin değişeceği için sindirim sisteminde bozukluk ve bağırsak hareketlerinde yavaşlık görülebilir, buna bağlı olarak da kabızlık sorunu ortaya çıkabilir. Zaten kullandığın demir ve hormon ilaçları bağırsaklarını zorlayacak. Bu yüzden hareketsizliği önlemek için yürüyüşler yapmalı, lifli gıdalar tüketmeli ve su tüketimine dikkat etmelisin.
Bu yazı hayat kurtarır: Hamilelikte Kabızlık İle Başa Çıkma Rehberi
- Sindirim sisteminin düzenli çalışması için meyve, probiyotik yoğurtlar, bol yeşillikli salata, posalı yiyecekler tüketmelisin.
- Özellikle iftariyeliklerde bulunan salam, sucuk, pastırma gibi sakatatları tüketmemelisin. Salam ve sosis gibi ürünlere pembe renk vermek için nitrit-nitrat katılır. Bu madde kanserojendir ve sadece hamilelikte değil, her zaman vücudun için zararlıdır. Eğer sucuk ve pastırmadan vazgeçemiyorsan fabrikasyon olmayan, güvendiğin ürünleri tüketmelisin. O da az miktarda olmalı!
- Ramazan pidesi senin için olmazsa olmazlardan biriyse, ufak bir dilim tüketebilirsin. Ama bilmelisin ki beyaz undan yapılmış sıcak bir pide, kan şekerini hızla yükseltecek. Bu yüzden tam buğdaylı ekmekleri tercih etmende fayda var.
Diyetisyen Müge Özyurt Şafak'ın hamileler için hazırladığı bir de Ramazan menüsü var.
| Sahur | İftar | İftardan 1,5 saat sonra |
|---|---|---|
| 1 kase çorba | Orucunu 1-2 adet hurma veya su ile açabilirsin. | 1 porsiyon meyve |
| 2 dilim esmer ekmek | 1 kepçe çorba, 1 dilim pide veya 1 dilim tam buğday ekmeği | 2 tam ceviz içi |
| 1-2 dlim az yağlı/az tuzlu peynir | Salata | 6 adet badem |
| 1 adet haşlanmış yumurta | 20 dakika ara verdikten sonra ana yemeğe geçilecek. | 1 bardak süt |
| Domates, salatalık, yeşillik | Aradan sonra 4 kaşık sebze yemeği | |
| 1 porsiyon meyve veya 1 kase şekersiz komposto | 3 adet ızgara köfte veya 2 adet pirinçsiz kabak dolması | |
| 1 adet probiyotik yoğurt | 1 dilim Ramazan pidesi veya 4-5 kaşık bulgur pilavı | |
| İstersen 1 bardak süt | 1 kase şekersiz komposto |
Emziren anneler oruç tutabilir mi?
Biliyorsun ki, bebeğinin hayatının özellikle ilk 6 ayında anne sütünün yeri çok büyük. Bu bilgi ve oruç tutma isteği birleştiğinde annelerin kafasında ciddi soru işaretleri oluşuyor.
Emzirirken oruç tutmak sütü azaltır mı?
Beslenme ve Diyet Uzmanı Elif Karacanoğlu'nun verdiği bilgilere göre, süt üretimi için önemli olan şey, sıvı alımının yüksek olması. Yani oruç tuttuğunda yaşayacağın susuzluk, süt üretimini etkileyebilir ve süt miktarında azalma söz konusu olabilir. Bu durumda, bebeğin de 6 aydan daha küçükse onun karnını doyuracak kadar süt üretmen zorlaşabilir. Yani evet, oruç tutmanın anne sütü üzerinde olumsuz etkileri var ancak herkes için aynı etkiyi yaratmayabilir.
Süt miktarın yeterli düzeyde olsa da gün içerisinde besin yoluyla alamadığın vitaminler, proteinler ve buna benzer pek çok yapı taşının eksikliği de sütünün kalitesini etkileyebilir ve bebeğinin gerektiği gibi beslenememesine de neden olabilir.
Burada hep ihtiyacın olacak bilgiler var: 8 Adımda Anne Sütünü Arttırmanın Yolları
Bazı anneler oruç tutabilmek için hiç yapılmaması gereken bazı yollara başvuruyor. Bunlar arasında, oruç tutabilmek için bebeği 6. aydan önce ek gıdaya başlatmak var. Bu, bebeğinin sağlığı için tercih edilebilecek bir yöntem değil. Eğer bebeğin, sütünün az olması ya da hiç olmaması gibi nedenlerle vaktinden önce ek gıdaya ve mamalara başladıysa sorun yok ancak sütün var ve sadece oruç tutabilmek için çocuğunu bu mucizevi besinden mahrum bırakıyorsan bu büyük bir problem.
Bu önemli bir konu, gel enine boyuna inceleyelim: Başlangıçta Her Şey Püreydi: Ek Gıdaya Geçiş Rehberi
Eğer herhangi bir sağlık sorunun yoksa, süt üretimin varsa ve doktorun ya da diyetisyenin izin verdiyse, yine aşağıdaki bazı şartlara bağlı olarak oruç tutabilirsin.
- Muhakkak sahur yapmalısın. Vücudunun süt üretimini ve içeriğini kaliteli hale getirecek besinlere ihtiyacı var.
- Sahurda bol miktarda sıvı tüketmelisin. Suyun yanında gerçek meyvelerden yapılmış meyve suları ve süt tüketebilirsin.
- İftardan sahura kadar bol miktarda su ve sıvı tüketmelisin.
- Bebeğinin emzirme düzenini bozmamalısın. Normalde hangi sıklıkta emziriyorsan, aynı şekilde devam etmelisin.
- Kendini fazla yormamalı, uykusuz kalmamalısın. Yorgunluk ve uykusuzluk süt üretimini olumsuz etkiler.
Birbirinden faydalı öneriler bu yazıda: Emzirme Döneminde Beslenme Nasıl Olmalı?
Dediğimiz gibi, eğer bir sağlık sorunun yoksa ve bu önerileri dikkate alarak bir oruç tutma süreci geçirirsen, olumsuz durumlar en aza inebilir. Ama bu konuda sana en doğru yorumu yapacak kişi elbette doktorun olacak. Doktorunun tavsiyeleri ile buna karar verecek olan kişi sensin ve kararını verirken riskleri de göz önünde bulundurmalısın.
