Yasal olarak, çocuğun 36 kg ya da 150 cm’in altında ise oto koltuğu kullanmak zorundasın. Çocuğun 135 cm’in üzerinde ise oto koltuğu yerine yükseltici de kullanabilirsin.
Oto koltuğu seçerken sorman gereken sorular ve bilmen gereken tanımlar neler? Haydi sırasıyla başlayalım:
1. Hangi grup olmalı?
Oto koltuğunun grubu, o oto koltuğunun hangi kilodaki bebekler/çocuklar tarafından kullanılabileceğini, yani kullanım ağırlık aralığını gösterir. Temelde 5 oto koltuğu grubu bulunuyor.
| Oto koltuğu grubu | Kullanım kg aralığı | Ortalama yaş aralığı |
|---|---|---|
| Grup 0 | 0-10 kg | Doğum-6/9 ay |
| Grup 0+ | 0-13 kg | Doğum-2/15 ay |
| Grup 1 | 9-18 kg | 6/9 ay-4 yaş |
| Grup 2 | 15-22 kg | 4-6 yaş |
| Grup 3 | 22-36 kg | 6-1/12 yaş |
Ancak bir oto koltuğu sadece tek bir kullanım kg aralığına uygun olmak zorunda değil. Örneğin Grup 0+1 bir oto koltuğu, hem Grup 0+ hem de Grup 1’e hitap ediyor. O halde, piyasada bulunan ve birden fazla gruba dahil olan (çoklu grup ya da genişletilmiş grup olarak adlandırılıyor) oto koltuğu grup seçeneklerini bir görelim:
| Genişletilmiş oto koltuğu grubu | Kullanım kg aralığı | Ortalama yaş aralığı |
|---|---|---|
| Grup 0+1 | 0-18 kg | Doğum-4 yaş |
| Grup 0+1-2 | 0-22 kg | Doğum-6 yaş |
| Grup 0+1-2-3 | 0-36 kg | Doğum-11/12 yaş |
| Grup 1-2-3 | 9-36 kg | 6/9 ay-11/12 yaş |
| Grup 2-3 | 15-36 kg | 4-11/12 yaş |
- Eğer bebeğin için daha önce bir ana kucağı satın almadıysan o halde doğumdan sonra kullanabileceğin ilk oto koltuğu ya ana kucağı olabilir ya da Grup 0 ya da Grup 0 + bir oto koltuğu. Biz ilk olarak, bebeğinin minik vücudunu ergonomik bir şekilde desteklemek amacıyla tasarlanan ana kucaklarından birini satın almanı öneririz. Nedenlerini şurada açıkladık: Aklında Deli Sorular: En İyi Ana Kucağı Nasıl Seçilir?
- Eğer ana kucağı satın almaya karar verdiysen seçenekleri değerlendir: Ne Kullanıyor Bu Anneler: En Çok Tercih Edilen 8 Ana Kucağı
- Eğer daha önceden bir ana kucağı satın aldıysan bebeğin 0-13 kg aralığındayken onu kullanabilirsin. Bebeğin 13 kg’ı geçtiğinde artık yeni bir oto koltuğu almalısın. İşte bu yeni oto koltuğunu seçerken Grup 1, Grup 1-2 ya da Grup 1-2-3 seçebilirsin. Tercih sana kalmış. İstersen Grup 1 seçip sonradan daha büyük bir oto koltuğuna geçebilirsin. İstersen Grup 1-2 seçip daha uzun süre kullanır, sonradan daha büyük bir oto koltuğuna geçebilirsin. Veya Grup 1-2-3 seçip çocuğun 11/12 yaşına gelene kadar aynı oto koltuğunu kullanırsın.
2. Hangi standarda uygun üretilmiş olmalı?
Bundan bir süre sonra muhtemelen son teknolojilerle ve yeni standartlarla üretilen oto koltuğu modellerini konuşacak olsak da en azından şimdilik bilmen gereken iki standart var: Biri ECE R 44/04 diğeri de I-Size (UN R 129). Satın alacağın oto koltuğu bu iki standarttan birine uygun üretilmiş olmak zorunda.
ECE R 44
- Avrupa Birliği güvenlik standardı olan ECE R44’teki temel güvenlik şartlarına uyumu gösteriyor. 04 ise en son versiyon olduğunu belirtiyor.
- Eğer satın almayı düşündüğün oto koltuğunda ECE R44/03 onay etiketini görüyorsan en son versiyon olmasa da yine de kabul edilebilir. 02 ya da 01 zaten artık yasal değil, dolayısı ile satılmamalı ve kullanılmamalı.
I-size
- Temmuz 2013’te yürürlüğe giren Avrupa Birliği yeni oto koltuğu güvenlik düzenlemesi ve UN R 129 güvenlik şartlarının bir parçası.
- I-size, 4 yaşa kadar olan bebek ve çocuk oto koltukları için geçerli.
- Bu düzenleme; gelişmiş baş ve boyun koruması sağlıyor, oto koltuğunun minimum 15. aya kadar (çocuk 105 cm olana kadar) seyahat yönünün tersine bağlanmasını ve Isofix’i zorunlu kılıyor.
- I-size’ın en büyük farkı, yukarıda belirttiğimiz grup ayrımını kiloya göre değil; boya göre yapması.
3. Hangi yöne bakmalı?
Her ne kadar çalışmalar çocuğun seyahat yönünün tersine oturmasının daha güvenli olduğunu gösteriyor olsa da, burada kararı çocuğun kilosu, boyu ve oto koltuğunun güvenlik standardı verecek. Şunu demek istiyoruz:
- Eğer oto koltuğu, Grup 0, Grup 0+ ya da bunları da içeren çoklu grup (Grup 0+1 gibi) bir oto koltuğu ise zaten seyahat yönünün tersine (arkaya dönük) otomobile bağlanmalı.
- Eğer oto koltuğu I-size bir oto koltuğu ise çocuğun 105 cm olana kadar seyahat yönünün tersine (arkaya dönük) bağlanmalı.
- Bunun dışındaki tüm oto koltukları ise seyahat yönünde kullanılıyor.
4. Güvenlik kemeri 3 noktalı mı 5 noktalı mı olmalı?
Bu, oto koltuğunun grubuna göre değişiyor.
- Grup 0, Grup 0+, Grup 1 oto koltuklarında 5 noktalı emniyet kemeri, Grup 2 ve Grup 3’te ise 3 noktalı emniyet kemeri kullanılıyor.
- Eğer oto koltuğu çoklu grupta yer alıyorsa, mesela oto koltuğu Grup 0+1-2-3 kategorisindeyse, Grup 0+1 kullanım süresince 5 noktalı emniyet kemeri kullanılıyor. Sonra da 3 noktalı emniyet kemerine dönüştürülüyor.
5. Otomobile nasıl bağlanmalı?
Oto koltukları otomobile temel olarak 4 şekilde bağlanabiliyor:
1- Isofix ile bağlanma
Isofix, oto koltuğunun otomobile bağlanmasını sağlayan en kolay ve en güvenilir yöntem. Isofix bağlantısında oto koltuğunun arka tarafındaki 2 Isofix çubuğu otomobildeki Isofix kancalarına yerleştiriliyor. Ancak ve ancak bağlantılar kancaya doğru olarak yerleştirildiğinde oto koltuğu sabit hale geliyor. Zaten isofixli oto koltuklarının pek çoğunda Isofix çubuklarının yanında renkli göstergeler var. Kırmızı renk yeşile döndüğünde isofix bağlantısını doğru yaptığını sana gösteriyor.
Sözün özü; bu bağlantıyı yanlış yapmak mümkün değil. Bağlantıyı doğru yapman da Isofix güvenliğinin tam olmasını sağlıyor. Eğer otomobilinde isofix bağlantısı olup olmadığını bilmiyorsan şunu hatırlatalım. 2006 yılından sonra üretilen otomobillerin çoğunda Isofix bulunuyor. 2013 yılından sonra üretilen tüm otomobillerde ise Isofix zorunlu. Eğer otomobilin 2013 yılından önce üretilmiş ise bir kontrol etmeni öneririz.
Piyasanın nabzını tuttuk: Anneysen İnceledi: Isofix Özelliği Olan En İyi 10 Oto Koltuğu
2- Top Tether ile bağlanma
Top Tether, oto koltuğunu, tepe noktasındaki kanca yardımı ile otomobile sabitliyor. Bu da oto koltuğunun araç içerisinde dönme hareketini sınırlıyor.
3- Emniyet kemeri ile bağlanma
Oto koltuğu, otomobilin kendi emniyet kemeri ile bağlanıyor. Bağlama aşamasında biraz zaman kaybına neden olsa da bu aslında kolay bir yöntem. Ancak araştırmalar çoğu emniyet kemeri ile yapılan bağlantının ebeveynler tarafından yanlış uygulandığını ortaya koymuş. Yani emniyet kemeri kullanarak oto koltuğunu bağlayacaksan doğru bağlamaya dikkat et.
4- Baza ile bağlanma
Baza direkt otomobile bağlanıyor. Oto koltuğu ise baza üzerine oturtuluyor. Baza oto koltuğuna Isofix'le de bağlanabilir emniyet kemeri ile de.
Bu bağlanma şekillerinden en güvenli olanı Isofix. Net.
6. Hangi test kuruluşlarından hangi sonuçları almış olmalı?
İlk olarak oto koltuğu güvenlik testi nedir, bir ona bakalım: Bağımsız test kuruluşları periyodik olarak pek çok otomobil markasını ve modelini güvenlik testlerine tabi tutuyorlar. Güvenlik testleri sonucunda da değerlendirilen oto koltuğuna çok iyi ve kötü arasında puan veriyorlar.
Oto koltuğu seçerken en fazla rastlayacağın ve en prestijli test kuruluşları; ADAC, Stiftung Warentest, ÖAMTC, TCS, Plus Test ve Autobild. Seçeceğin oto koltuğunun bu test kuruluşlarından “çok iyi” ya da “iyi” derecelerle puanlanmış olması tabii ki çok önemli.
7. Yan darbelere karşı nasıl bir teknoloji kullanılmış olmalı?
Teknolojinin gelişmesi ile her geçen gün oto koltuğunun güvenliğini artıracak yeni terimler duyuyoruz. Bu yeni terimlerden büyük çoğunluğu da yan darbelere karşı koruma ile ilgili olanlar.
Yandan çarpmalarda güvenliği artırmak için kullanılan Yan Darbe Koruma Sistemi; Isofix ya da I-size gibi standartlaşmış bir sistem değil. Her markanın kullandığı koruma teknolojisi farklı. Örneğin; Koala Side Protection System- SPS, Joie Guard Surround Safety-GSS, Cybex Lineer Side Protection System-LSPS, BeSafe Side Impact Protection SIP+ teknolojisini kullanıyor. Ama tabi ki amaç aynı. Bir kaza anında oto koltuğunun yanlarına gelen darbe enerjisinin oto koltuğu tarafından emilmesi ve bu enerjinin çocuğa ulaşmaması.
8. Bunların dışında nelere dikkat etmek gerekir?
Aslında temel olarak dikkat etmen gerekenleri özetlemiş olduk. Ancak aşağıdaki sorular da aklına geliyorsa onlara da cevaplayalım:
Ağırlığı önemli mi?
Eğer oto koltuğunu otomobilden sık sık çıkartman gerekmiyorsa ağırlığının pek de önemi yok. Ama sürekli olarak birden fazla arabada kullanılacaksa o zaman çok ağır olmamasını tercih edebilirsin.
Kaç yatış pozisyonuna sahip olmalı?
Temelde 3 yatış pozisyonunun yeterli olduğunu söyleyebiliriz. Bunlar; dik oturma, dinlenme ve uyku pozisyonları. Ancak bazı markalar 5-6 pozisyona kadar yatış özellikli ürünler sunabiliyorlar.
Kumaş özelliği nasıl olmalı?
Tabii ki ilk kriterimiz kumaşının yıkanabilir olması. Bunu pek çok marka zaten sağlıyor. Çoğu oto koltuğu kumaşı 30°C’de yıkanabiliyor. Ancak daha önemli olan bir şey var ki o da kumaşın oto koltuğundan kolay çıkması ve tekrar kolaylıkla takılması. Mümkünse emniyet kemerlerini çıkarmadan kumaşı çıkan modelleri tercih et. Bunun yanında terletmez, yanmaz kumaşlar da hem konfor hem de güvenlik sağlaması açısından tercih edilebilir.
Emniyet kemeri tokasının kullanımı önemli mi?
Evet, tabii ki! Emniyet kemeri tokasının kullanımı çok yumuşak ve kolay olmalı. Buna çok dikkat etmeni öneririz.
10. Ne kadar bütçe ayırmalı?
Gördüğün gibi oto koltuğu konusu derya deniz bir konu. Pek çok özellik, pek çok farklı teknoloji, pek çok renk… Hal böyle olunca piyasada 150 TL’den 5000 TL’ye yüzlerce farklı oto koltuğu bulabilirsin. Önemli olan hem ihtiyaçlarına hem de bütçene en uygun olan oto koltuğunu seçmen.
