Bebeğim İçin Hangi Oyuncakları Seçmeliyim?

Bebeklerin ve çocukların gelişimini desteklemek için hangi oyuncakları almalıyız?

Aslında oyuncak, bebeklerin ve çocukların hayatındaki vazgeçilmez tek araç. Çünkü çocukların mesleği oyun oynamak. Anne ve babaların da kafalarını en çok karıştıran şey, “Acaba ne tür oyuncakları tercih etmeliyiz?”, “Bu aldığım oyuncak, çocuğum için uygun mu?”, “Raflarda pek çok oyuncak var, acaba hangisini seçelim? gibi sorular oluyor. Tabii ki çocuklar hepsini istiyor ama biz en faydalı olanı seçmeliyiz.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta, gelişim süreçleri ve ay-yaş aralıkları. Oyuncak seçimlerine 0 aydan başlayıp 6 yaşa kadar beraber bakalım.

0-6 ay

0-6 ay aslında bebeğin daha çok anne kuzusu olduğu, henüz tam olarak oturamadığı, dolayısıyla da en güzel oyuncağın kendi bedeninin olduğu süreç. Çünkü bebek, beşiğinde ya da anne kucağında yatarken kendisiyle haşır neşirdir. İkinci en güzel oyuncağı ise annesidir. Annesiyle kurduğu o sıcak ilişki ve anne memesi bir çocuk için 0-6 ayda gayet yeterlidir.

6-8 ay

Bebeğin kasları yavaş yavaş 6. aydan sonra geliştiği için oturmaya başlar. Artık dikkatini daha iyi çekebilen çıngıraklı toplar veya içinde zil olan çıngıraklar tercih edilebilir. Ağzına alabileceği oyuncakların olması burada önemli. Çünkü oral dönem (18 aya kadar devam eder ) denilen süreçte bebek, tüm nesneleri ağzına alabilecek şekilde tanımlar. Bu sebeple pilli ve içerisinde kimyasalların yer aldığı oyuncaklar tercih edilmemeli.

8. aydan sonra

• Bebek artık yavaş yavaş emeklemeye, hareketlenmeye başlar.
• Bu dönemde onun hareketine eşlik edecek tekerlekli oyuncaklar, arabalar, büyük bebekler (özellikle ağzı, kaşı ve burnu ayrı ayrı oynatılabilenler), aynalar ve küpler tercih edilebilir.
• Küpler bebeklerin hem zeka hem de ince motor becerilerinin (üst üste koyma gibi çalışmalarla kuleler yaparak) gelişimini destekler.
• Ortalama 8. aydan sonra çocukların hayatına kitap sokmak çok önemli. Kitap, çocukların hem okuma alışkanlığı kazanabilmesi hem anneyle arasındaki bağı güçlendirebilmesi hem de ilerleyen dönemlerde zeka ve dil gelişiminin desteklenmesi için çok önemli.
• Bebek, kitaplarla tanıştırıldığında henüz konuşma becerisi yoksa yazının içeriğinden ziyade kitap sayfalarının üzerindeki resimlerin renkli ve dokulu olmasına dikkat etmek gerekir. Annenin şefkatli ve yumuşacık bir sesle “Bak, burada bir tane kedi varmış.”, “Kedi, ağaca tırmanmış.” gibi cümlelerle okuma yapması, kitap okuma alışkanlığı kazanılmasında temelin iyi atılmasını sağlar.

12-18 ay

• Bebekler 1. yaşını tamamladıktan sonra hem dil becerileri gelişir hem de artık iyice yürüyebildikleri için bağımsızlaşmaya başlarlar.
• Bu dönemlerde yine bolca toplar devreye sokulmalı.
• Konuşma becerilerini destekleyecek olan kelime kartları alınmalı.
• Hayvanlar bu dönemde çok önemli. Plastik hayvanları birbiriyle konuşturarak dil gelişimi desteklenebilir. Hayvanların çıkardıkları sesler taklit edilebilir. Pelüş oyuncak kuklalar da aynı görevi görebilir. Hem yumuşak dokusu sayesinde zarar vermez hem de oyun kurmayı daha da genişletebiliriz.

18-24 ay

• 1,5-2 yaştan sonra sembolik oyun dediğimiz “-mış gibi oyun oynama dönemi” başlar. Bu süreçte bütün çocukların çok sevdiği doktorculuk, evcilik ya da itfaiye oyunları gibi seçenekler devreye girer.
• Plastik oyun setleri, oyuncak mutfak setleri alınabilir. Hem dil becerisi gelişir hem de karşılıklı oyun oynama eylemini artırmış oluruz.
• Doktor setleri bu dönemde çok önemlidir. Biliyoruz ki bütün çocukların doktor kontrolleri oluyor. Zaman zaman endişe ve korkulara kapılabiliyorlar. Doktor setleriyle süreci pratik etmiş oluyoruz. Çok güvendiği ve kendini yanında rahat hissettiği anne figürüyle bu oyunu oynadığında hem endişesi azalmış hem de gündelik hayatın pratiğini yapmış olur.

3-4 yaş

• Artık hareketlenmesi iyice artar ve bedenini çok daha etkili şekilde kullanmaya başlar.
• Üç tekerlekli bisikletler, patenler (ince değil dört tekerlekli rahat kayılabilecekler), sallanan atlar, eve kurulabilen portatif salıncaklar iyi seçimler olacaktır.

4-6 yaş

• Çocukların kreş ve anaokulu dönemlerinin başladığı yaşlar olduğu için masa başı bütün aktiviteleri devreye sokabiliriz.
• Boya kalemleri, yapıştırıcılar, hamurlar, kağıt kesmeler... Aklınıza gelebilecek her türlü aktivite bu dönem için uygundur.

4 yaşa kadar çok güzel kutular ve oyun setleri var. Ay ay bebek gelişimine göre hazırlanan bu setler çocuğa büyük katkıda bulunur. Ailelerin bunları incelemesini ve çocuklarıyla beraber oynamalarını öneririm. Bunların uzmanlar tarafından hazırlanan setler olmasına dikkat etmek çok önemli.

Daha fazla bilgi için: Hangisini Alsam Diyenler İçin Tüm Yönleriyle Çocuk Oyuncakları

Çocuk oyuncaklarını evde ne şekilde saklamalıyız? Kendi odasında mı olmalı, salonda dağınık şekilde mi durmalı, ayrı bir yerde mi tutulmalı?

Çocuk, evin her yerinde her türlü eşyayla oynamak ister. 0-4 yaş aralığı çocuğun nesneleri dokunarak veya ağzına sokarak keşfettiği ve hayatı tanıdığı bir dönem.

0-6 yaş aralığında ise odaklanma ve dikkat becerileri çok kısıtlıdır. Etrafta ne kadar çok uyaran olursa (renkli ve birbirine benzeyen oyuncakların bir arada olması gibi şeyler) bunlar çocukların sıralı oyun oynamasına engel olurlar.

Bu nedenle önerim, oyuncakların dağınık olmasından ziyade benzer türde olanların kutularının olması. Örneğin, bir çocuğun bebekleri varsa bebek kutusu, arabaları varsa araba kutusu olmalı.

Çocuğa oyuncaklarıyla oynadıktan sonra mutlaka kaldırması gerektiği, toplanmazsa da oyuncakları birbirine karışacağı için ertesi gün istediğini bulmakta zorlanacağı anlatılmalı.

Bunlara da bak: Evdeki Oyuncakları Toplama Sorunu İçin 10 Çözüm